Јадрена физика: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с oтстранета Категорија:Физика; додадена Категорија:Атомска физика со помош на HotCat |
сНема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
'''Нуклеарната физика''' (или '''атомска физика''') е гранка на [[физика]]та
▲'''Нуклеарната физика''' е гранка на [[физика]]та концентрирана на [[атомско јадро|јадрото]] на [[атом]]от.
== Историја ==
Ред 29 ⟶ 10:
Опасноста од радиоактивност не е откриена веднаш. Акутното [[радиоактивно труење]] е брзо откриено. Не се знаело дека внесувањето во организмот на радиоактивни материјали предизвикува [[канцер]] или други сериозни проблеми. Многу лекари и фирми почнале да рекламираат радиоактивни супстанци како лекови.
За време на [[Втора светска војна|
Покасно се развиени јадрени (нуклеарни) реактори за подморници, бродови и за комерцијална употреба.
Откривањето на електронот од страна на Џозеф Џон Томсон било прв индикатор дека атомот имал внатрешна структура. На крајот на XX век прифатениот модел на атомот бил оној на Џ.Џ. Томсон, т.н. „plum pudding“ модел во кој атомот претставувал голема позитивно наелектризирана топка со мали негативно наелектризирани електрони до неа. До крајот на векот, физичарите откриле три вида зрачење кои произлегуваат од атомот и ги нарекле алфа, бета и гама-зрачење. Во 1905 година, Ајнштајн ја формулирал идеата за еквиваленција меѓу масата и енергијата.
Ред 45 ⟶ 26:
== Месонот на Јукава за врзување на нуклиди ==
Во 1935 година Хидеки Јукава ја предложил првата значајна теорија која објаснувала како се поврзани нуклидите. Таа сила била наречена месон и таа била објаснување за тоа зошто честичките на атомот не се распарчувале и раздалечувале при надворешна енергија. Со ова, моделот на атомот бил комплетиран: во него имало мала топка од неутрони и протони кои се поврзани со јаката јадрена (нуклеарна) сила ако не се преголеми. Во тој случај, атомот преминувал во т.н. возбудена состојба, емитирајќи фотони со силна енергија (гама-зраци).
==
== Спонтани промени од еден нуклид во друг: радиоактивност ==
Ред 58 ⟶ 39:
== Нуклеарна фузија ==
Кога две јадра со мала маса доаѓаат во близок контакт можно е под дејство на силните сили на врзување (електронегативност и енергија на јонизација) тие да се спојат. Потребна е голема енергија од надвор за да ги доближи јадрата до толкава мала далечина за силите на сврзување да подејствуваат, така што [[нуклеарна фузија|нуклеарната фузија]] може да се случи само при високи температури или висока густина. Кога јадрата се доволно блиску, силите на сврзување стануваат поголеми од електромагнетното одбивање и тие се спојуваат во едно ново јадро. При ова се ослободува голема енергија, бидејќи силите на сврзување на секое јадро се наголемуваат со наголемувањето на масениот број на новодобиеното јадро.
== Нуклеарна фисија ==
За елементите (јадрата) со поголема маса од никелот – 62, силите на сврзување се намалуваат со намалувањето на масениот број. Затоа енергија може да биде ослободена само ако поголемо јадро се расцепи на две јадра со помал масен број. Расцепувањето на атомите е познато како [[нуклеарна фисија]].
Процесот на алфа-радиоактивно зрачење може да се смета за посебен вид на спонтана фисија. Овој процес продуцира високо асиметрична фисија, бидејќи четирите честички од кои се состои алфа-честичката се цврсто сврзани една за друга.
За некои од најтешките јадра кои произведуваат неутрони при фисија и кои лесно примаат неутрони за да предизвикаат фисија, може да се предизвика само-стаартувачки вид на фисија предизвикана од неутрони, во т.н. верижна реакција. Фисијата или „нуклеарна“ верижна реакција, користејќи неутрони кои се создадени преку фисија, е извор на енергија за нуклеарни централи и нуклеарни бомби кои користат фисија, како оние кои САД ги искористи против Јапонија во Втората Светска Војна.
Ред 71 ⟶ 52:
Според теоријата, како што универзумот се ладел по „big bang“ станало можно честичките какви што ги знаеме да постојат. Најчестите честички кои биле создадени во „big bang“ кои сè уште може да се набљудуваат се протони (водород) и електрони (во еднаков број). Некои потешки елементи биле создадени при судрување на протони, но повеќето тешки елементи кои ги гледаме денесбиле создадени внатре во ѕвездите за време од различни стази на фузија како протон-протон ланецот, CNO циклусот и тројниот алфа процес. Како што ѕвездата стареела, така биле создавани сè потешки елементи. Ако знаеме дека силата на сврзување на секое јадро се движи околу онаа на железо, енергијата е ослободувана само во процеси на фузија кои се случуваат под оваа точка. Следно, ако знаеме дека создавањето на потешки јадра троши енергија, природата се осврнува кон примање на неутрони. Поради нивната неуралност и недостаток од електричен полнеж, можат многу лесно да бидат примени во некое јадро. Потешките елементи моќат да бидат создавани со брз или бавен начин на примање на неутрони. Бавниот начин (процес) се случува во ѕвездите кои термички пулсираат и се потребни стотици, илјадници години за создавање на најтешките метали олово и бизмут. Брзиот процес се смета дека се случувал во супернова експлозии поради високите температури, големиот тек на неутрони и исфрлената материја. Во овие услови, неутроните брзо влегуваат во јадра и потоа тие јадра преку бета разложување се претвораат во тешки елементи. Брзиот процес се случува за неколку секунди.
[[Категорија:
[[Категорија:Физика]]
[[ar:فيزياء نووية]]
| |||