Донтов метод: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Д`Онтов метод преместена како Донтов метод преку пренасочување: види разговор
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
'''Д'Онтовиот метод''' ([[англиски јазик|англиски]]: ''D'Hondt method'') е моделметод за распределба на кандидатските [[мандат]]и од [[политичка партија|партиските]] листи според пропорционална застапеност, користејќи го [[метод на највисок просек|принципот на највисок просек]]. [[математика|Математички]], но не и оперативно, тој е еквивалентен на методот на ''Џеферсон'', и на ''Бадер-Оферовиот'' метод.
 
Овој метод за прв пат бил користен во [[1899]] година во [[Белгија]] и е именуван според [[Белгија|белгискиот]] математичар [[Виктор Д'ОнтДонт]]. Тој е помалку пропорционален отколку другиот популарен метод за распределба, [[Метод на СентСен-Легилагеов метод|СентСен-Легилагеовиот]], бидејќи Д`ОнтовиотДонтовиот метод повеќе ги фаворизира поголемите политички партии и коалиции над помалите.<ref>{{cite conference
| first = Friedrich
| last = Pukelsheim
Ред 15:
* s - бројот на мандати што го добила листата досега (во почетокот е 0 за сите листи).
 
Тоа значи дека според овој систем, вкупниот број гласови што ќе ги добие секоја партиска листа поединечно се дели со 1, потоа со 2, со 3, со 4, и сè така до крајниот број на кандидати што треба да бидат избрани во одредена изборна единица (во [[Македонија]], на пример, вкупниот број кандидати за пратеници во секоја изборна единица изнесува 20). Добиените изборни количници се подредуваат по големина, а најголемите броеви се местатамандатите што ги добиле соодветните листи. Секоја листа со кандидати добива пратенички места колку што има најголеми количници во вкупниот број определени места.
 
Тоа значи дека според овој систем, вкупниот број гласови што ќе ги добие секоја партиска листа поединечно се дели со 1, потоа со 2, со 3, со 4, и сè така до крајниот број на кандидати што треба да бидат избрани во одредена изборна единица (во [[Македонија]], на пример, вкупниот број кандидати за пратеници во секоја изборна единица изнесува 20). Добиените изборни количници се подредуваат по големина, а најголемите броеви се местата што ги добиле соодветните листи. Секоја листа со кандидати добива пратенички места колку што има најголеми количници во вкупниот број определени места.
 
''Пример'': Ако на изборите учествуваат четири партии со свои листи, А, Б, В и Г, и добиле на пример: А = 100.000 гласа, листата Б = 80.000 гласа, листата В = 30.000 гласови, а листата Г = 20.000 гласови, бројот на гласовите на секоја партија се дели со 1, со 2, со 3... до 8.
 
Според Д`ОнтовиотДонтовиот метод, добитни се осумте најголеми количници, бидејќи толку пратеници се избираат во претпоставената изборна единица. Прв најголем количник е 100.000 што значи првиот мандат ќе го освои партијата со листата "А". Втор најголем е 80.000, па втор мандат ќе освои партијата со листата "Б" . Трет најголем количник е 50.000 и тоа е уште еден мандат за листата “А“, а потоа е 40.000 и мандат за листата “Б“. Петтиот најголем количник по ред е 33.333 и тоа е мандат за листата “А“, а потоа следува мандат за листата "В" бидејќи следниот, шести, количник е 30.000. Седмиот мандат, со количник 26.666 ќе ѝ припадне на листата "Б", а најпосле осмиот мандат, со количник 25.000, ќе го освои листата “А“.
 
На овој начин партијата со листа “А“ ќе има 4 мандати, листата “Б“ - три3, листата “В“ - еден1, а листата "Г" ниту еден. Доколку се појават идентични изборни количници на две различни листи, мандатот се распределува со ждребкаждрепка.
 
{|class="wikitable"
Ред 40 ⟶ 39:
|}
 
Д'ОндтовиотДонтовиот метод не произведува апсолутна, односно чиста пропорционалност: во однос на вкупниот број освоени гласови, двете поголеми партии се фаворизирани. Партијата “В“ е помалку фаворизирана, а партијата “Г“ добила недоволен број гласови за да обезбеди мандат. За да може да ѝ го одземе четвртиот мандат на партијата “А“ (* 25.000) на партијата “Г“ би ѝ бил потребен минимум од 25.000 + 1 глас. Значи распределбата на мандатите меѓу овие 4 партии е фер, иако тоа не е апсолутно пропорционален одраз на нивните добиени гласови.
 
==Користење==
Земји што го користат овој систем за избор на пратеници се: [[Албанија]], [[Аргентина]], [[Австрија]], [[Белгија]], [[Бразил]], [[Бугарија]], [[Камбоџа]], [[Зеленортски Острови]], [[Чиле]], [[Колумбија]], [[Хрватска]], [[Чешка Република]], [[Данска]], [[Источен Тимор]], [[Еквадор]], [[Естонија]], [[Финска]], [[Гватемала]], [[Унгарија]], [[Исланд]], [[Израел]], [[Јапонија]], [[Луксембург]], [[Република Македонија]], [[Република Молдавија]], [[Црна Гора]], [[Холандија]], [[Северна Ирска]], [[Парагвај]], [[Полска]], [[Португалија]], [[Романија]], [[Шкотска]], [[Србија]], [[Словенија]], [[Шпанија]], [[Турција]], [[Уругвај]] и [[Велс]].
 
Исто така, системот во [[Северна Ирска]] се користи и за распределба на [[министер]]ските места во [[влада]]та; за т.н. ''top-up'' места во собранието на [[Лондон]]; во некои земји за избор на претставници во [[Европски парламент|Европскиот парламент]]; и во периодот на Уставот од 1997 година за распределба на пратеничките места во [[Тајланд]]<ref>Aurel Croissant and Daniel J. Pojar, Jr., [http://www.ccc.nps.navy.mil/si/2005/Jun/croissantJun05.asp Quo Vadis Thailand? Thai Politics after the 2005 Parliamentary Election], Strategic Insights, Volume IV, Issue 6 (June 2005)</ref>. Изменета форма на методот се користела и за изборите во законодавното собрание на [[Австралија]], но бил напуштена во корист на т.н.системот на [[систем на единственединечен пренослив глас]], односно системот на ХеарХер-Кларк. Д`ОнтовиотДонтовиот метод се користи и за распределба на големиот број функции (потпретседатели, претседатели и заменици претедателипретседатели на комисии, претседатели и заменици-претседатели на делегации) во [[Европски парламент|Европскиот парламент]].
 
Во Македонија Донтовиот метод се користи од [[локални избори 1996|локалните избори 1996 година]], кога е воведен за распределба на мандатите на изборите за советници во општините. На [[Македонски парламентарни избори, 1998|парламентарните избори во 1998 година]] овој метод се користи за распределба на 35 мандати од пропорционалната листа, а од [[Македонски парламентарни избори, 2002|парламентарните избори 2002 година]] се користи за распределба на сите мандати во [[Собранието на Република Македонија]].
 
==Видете исто така==
Ред 53 ⟶ 54:
{{наводи}}
 
[[Категорија:ИзбориИзборни системи]]
 
[[Категорија:Избори]]
 
[[ca:Regla D'Hondt]]