Таксономија: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето |
сНема опис на уредувањето |
||
Ред 2:
'''Таксономија''' (од [[грч.]] τάξις = „редослед“ и νομία = „начин“)<ref>{{цмс|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=taxonomy |title=Taxonomy |work=Online Etymology Dictionary |last=Harper |first=Douglas |accessdate=18 април 2011}}</ref> е [[наука]] која се занимава со распознавање на [[вид (биологија)|видовите]] и нивно распоредување во систем на [[биолошка класификација|класификација]].<ref name=Judd>Judd, W.S., Campbell, C.S., Kellog, E.A., Stevens, P.F., Donoghue, M.J. (2007) Taxonomy. In ''Plant Systematics - A Phylogenetic Approach, Third Edition''. Sinauer Associates, Sunderland.</ref><ref name=Simpson>{{цитирана книга|last=Simpson|first=Michael G.|title=Plant Systematics|year=2010|publisher=Academic Press|isbn=9780123743800|edition=II|chapter=Chapter 1 Plant Systematics: an Overview}}</ref> Ова го прави со помош на таксономски единици наречени „[[таксон]]и“, кои ги доведува во извесен [[хиерархија|хиерархиски]] распоред. Пример за современа класификација е онаа на [[Група за истражување на филогенијата на скриеносемените растенија|Групата за истражување на филогенијата на скриеносемените растенија]] изработена во 2009 која се однесува на сите постоечки фамилии на [[скриеносеменици|цветни растенија]] (наречена „систем [[APG III]]“).<ref name="apgiii">{{цитирање|last=Angiosperm Phylogeny Group |year=2009 |title=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III |journal=Botanical Journal of the Linnean Society |volume=161 |issue=2 |pages=105–121 |url=http://www3.interscience.wiley.com/journal/122630309/abstract |accessdate=10 декември 2010 |doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x }}</ref>
== Историја ==
Практиката на класификување на организмите потекнува од антиката, поточно од делата на [[Аристотел]] (384-322 п.н.е.) и неговиот ученик [[Теофраст]] (370-285 п.н.е.). По нивните стапки продолжил и римскиот научник [[Плиниј Постариот]] (23-79 н.е.) Со напредокот на оптиката за време на ренесансата, отпочнало ново поглавје во систематската анализа на живиот свет, почнувајчќи со италијанскиот научник [[Андреа Чезаплино]] (1519–1603), англискиот природонаучник [[Џон Реј]] (1627-1705) и францускиот ботаничар [[Жозеф Питон де Турнефор]] (1656-1708).
Основач на современата таксономија е шведскиот ботаничар [[Карл фон Лине]] (1707-1778). Со првото и десеттото издание на делото „[[Систем на природата]]“ (''Systema Naturae'', 1735 и 1758) и делото „[[Видови растенија]]“ (''Species Plantarum'', 1753), Линеј изнел темелно преработен таксономски систем во стандардизиран биномен (двоимен) облик и еднаш засекогаш ги решил проблемите на неорганизираниот пристап во дотогашната литература. Системот е практично ист и денес, а таксономите го почитуваат Линеј како основоположник на исправното распознавање на видовите.<ref>Donk, M.A. (1957) Typification and later starting-points. ''Taxon'' '''6''': 245-256.</ref>
==Примена==
Ред 7 ⟶ 12:
==Таксономски опис==
[[Податотека:Linné-Systema Naturae 1735.jpg|мини|десно|Насловна страница на „[[Систем на природата]]“ од [[Карл фон Лине]] (1735)]]▼
Описот на групите и единките во таксономијата зависи од утврдување на таксонот и негово дефинирање во согласност со низа строги правила. Во [[зоологија]]та, номенклатурата на најзастапените [[таксономски ранг|рангови]] (од [[фамилија (биологија)|натфамилија]] до [[подвид]]) е пропишана во [[Меѓународен кодекс на зоолошка номенклатура|Меѓународниот кодекс на зоолошка номенклатура]] (ICZN). Во [[ботаника]]та, [[фикологија]]та и [[микологија]]та, таксоните се именуваат согласно прописите во [[Меѓународен кодекс за алги, габи и растенија|Меѓународниот кодекс за алги, габи и растенија]] (ICN).
Првичниот опис на еден таксон мора да задоволи пет главни услови:<ref>[http://iczn.org/content/how-can-i-describe-new-species International Code of Zoological Nomenclature. ''How can I describe new species?'']</ref>
▲[[Податотека:Linné-Systema Naturae 1735.jpg|мини|десно|Насловна страница на „[[Систем на природата]]“ од [[Карл фон Лине]] (1735)]]
#Таксонот мора да добие име од репертоарот на 26-те букви на [[латиница]]та ([[биномна номенклатура|биномно]] за нови видови, униномно за други рангови).
#Името мора да биде единствено (да не е [[хомоним]]).
| |||