Рилски конгрес: Разлика помеѓу преработките

'''Рилскиот конгрес''' е конгрес на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], прв општ конгрес по [[Илинденското востание]] и серијата на окружни конгреси низ [[Македонија]]. Тој се одржал [[октомври]], [[1905]] година во [[Рилски манастир|Рилскиот манастир]] и траел еден месец.

Било спроведено тајно гласање на кое за претседател на Конгресот бил избран [[Даме Груев]], како и двајца секретари: [[Аргир Манасиев]] <ref name="AM"><small>''Македония и пламъци, Спомени на Аргир Манасиев, 158.''</small></ref> и [[Илија Балтов]] .<ref name="HS" />.

[[Христо Силјанов]] според составот на делегатите констатирал дека меѓу нив се нашле страсни функционери кои сакале да го наметнат своето влијание, а покрај нив биле старите дејци кои одавалеоддавале сила на пишаните правилници, првенци кои преку Конгресот сакале да го вратат изгубеното место во [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]] и дејци кој сакале да се оттргнат од револуционерниот суд<ref name="HS" />.

Сето тоа допринелопридонело да има кулоарски интриги, преку кои бил обезбеден глас кои бил потребен да се донесе одлука.

На Конгресот била избрана специјална комисија во која влегле: [[Даме Груев]], [[Пере Тошев]], [[Ѓорче Петров]], [[Ѓорѓи Поп Христов]]. Оваа комисија била задолжена да ги редактира когреснитеконгресните одлуки и да ги пренесе во [[Македонија]] преку циркулари со извадоци од поважните решенија и толкувања за примена на Правилникот.<ref name="HS" />.

=== РешенијaРешенија и одлуки ===

Идејата за едновремено востание не била реализирана поради нерамномерниот развој на месните организации во подготвителниот период, поради што дошло до делумни востанија.<ref name="DG"><small>Даме Груев - Спомени, Коресподенција, Предговор, съставителство и бележки: Цочо Билярски, София, 1999.</small></ref>. МеѓудруготоМеѓу другото, се зборувало за непочитување на правилниците на организацијата, разликите во агитацијата на дејците, нередовното финансирање, финансиските злоупотреби, слабото учество на градското востание во востанието, недостатокот на легални раководни дејци и соодветен војводски и четнички кадар и преголемото влијание на четничкиот институт.<ref name="DG" />

Организацијата продолжува да ја смета сенародната воруженавооружена борба против турската власт како крајно средство на својата борба за премавнување на турскиот режим .<ref name="DG" />.

Организацијата е против востание кое би било предизвикано од надворешни влијанија и политички калкулации. Организацијата треба да ја засили агитацијата сред населението затоа што тоа треба да биде носител на борбата и таа треба да прозилегувапроизлегува од него, а не само од четите.

На сите насилставанасилства од страна на државата треба да се одговори со одмазда, по ова прашање се оставило лична иницијатива. Организацијата иако е револуционерна по својата идеологија и методи таа си поставила здачазадача да се занимава и со економскиот и културниот живот на населението и да го потикнувапоттикнува таквиот развој.

Организацијата нема да се противи на легалната дејност на неселниетонаселението против насилствата на власта .<ref name="DG" />.

Според [[Христо Силјанов]] по ова прашање дошле во судир две струи кои имале различна концепција по ова прашање. Двете струи Силјанов ги нарекува: ''радикално - реформска'' и ''умерено - конзервативна'' <ref name="HS" /><ref name="DMzS"><small>''Во постарата литература првата групација се нарекува левица, а втората како десница. Во поновата литература двете струи се нарекуваат реформско-демократска и конзервативно-централистичка.''</small></ref>. На овој Конгрес најистакнати претставници на првата групација биле [[Пере Тошев]], [[Ѓорче Петров]] и [[Јане Сандански]], тие ја имале наклонетоста на најголемиот број на делегати. Оваа крило се залагало за децентрализација и демократизација на Организацијата, широка примена на изборното начело. На страната на оваа група застанал и [[Борис Сарафов]] сакајќи на тој начин да добие амнестија од обвиненијата. На чело на другата групација застанал [[Даме Груев]] кој се залагал за зачувување на централистичкиот хиерархиски поредок. Меѓутоа, тој ја немал поддршката на најголемиот број на делегати и затоа бил подготвен на компромис, а зад него застанале [[Аргир Манасиев]], [[Борис Мончев]], [[Лазар Маџаров]], [[Стамат Икономов]] и [[Добри Даскалов]]. <ref name="HS" /> По дваесет -дневна расправа меѓу двете групи Конгресот ги прифатил новиот Устав и Правилник на Организацијата. [[Христо Силјанов]] истакнува дека новоусвоените акти биле компромисно решение меѓу двете групации:

и дека отстапките за компромисот биле направени од ''умерено - конзервативното крило''. Иако [[Христо Силјанов]] истакнува дека бил постигнат компромис, во постарата литература преовладува ставот дека влијанието на ''левицата'' преовладал на овој конгрес. Дополнителна кофузија е поделбата на левица и десница, кога е познато дека [[Борис Сарафов]] застанал на страната на ''радикално - реформска крило'' кое во постарата литература се нарекува како ''лево крило'', а [[Даме Груев]] бил на чело на ''умерено - конзервативната струја'', во постарата литература познато како ''десно крило''.<ref name="HS" /> <ref name="BUG"><small>''Въ тѣзи разисквания се сблъснаха дветѣ известни намъ течения — радикално-реформаторското и умѣрено-консервативното. Макаръ че нѣкои отъ най-влиятелнитѣ вдъхновители на първото (марксистътъ Димо хаджи Димовъ, писательтъ А. Страшимировъ и др.), отсѫтствуваха, демократичнитѣ начала и децентрализацията въ управлението бидоха блѣскаво защитени отъ Г. Петровъ и П. Тошевъ, при подкрепата на Я. Сандански и други отчаяни лѣвичари. Отсѫтствуваше отъ конгреса и най-упоритиятъ привърженикъ на умѣреностьта въ преобразованията, Хр. Матовъ, който и съ перо и съ слово не престана, въ продължение на две години, да доказва пакостьта отъ крайни и неприложими реформаторски тежнения. Съ своята упоритость той бѣше си навлѣкълъ неприязъньта на лѣвичаритѣ, а като задгранични представители, сиречь членове на единствения редовно функциониращъ презъ цѣлия периодъ отъ възстанието до конгреса, общоорганизационенъ висшъ институтъ, той и д-ръ Хр. Татарчевъ бѣха станали прицѣлна точка на всѣкакви критики и нападки. Поради това и двамата, въпрѣки грамаднитѣ си заслуги презъ време на междуцарствието, не можаха да попаднатъ между конгреснитѣ делегати. Наистина, умѣрено-консервативното течение се застѫпваше въ конгреса отъ най-авторитетния деятель въ вѫтрешностьта, Д. Груевъ. Той обаче, било поради природната си склонность къмъ практическитѣ постижения по пѫтя на взаимнитѣ отстѫпки, било поради заемания председателски постъ, остана и тукъ вѣренъ на своята примирителна тактика. Все пакъ централистичната система и умѣрениятъ реформизъмъ броеха множество убедени привърженици, като Л. Маджаровъ, Ст. Икономовъ, П. Васковъ, Добри Даскаловъ и др. и намѣриха въ конгреса горещи защитници въ лицето на Б. Мончевъ, А. Манасиевъ и др... [http://www.promacedonia.org/obm2/index.html Хр. Силянов, том II Следъ Илинденското възстание]''</small></ref>

Врз основа на штотуку усвоените нови акти за членови на [[Централен комитет на МРО|ЦК]] биле избрани: [[Дамјан Груев]], [[Пере Тошев]], [[Тодор Поп Антов]], во Претставничкото тело влегле - [[Ѓорче Петров]], [[Петар Поп Арсов]] и [[Димитар Стефанов]], за редактор на [[Револуционерен лист]] бил избран [[Димо Хаџи Димов]]. За ревизори на Организацијата биле избрани [[Иван Гарванов]], [[Никола Пушкаров]] и [[Борис Сарафов]], меѓутоано тие не ја прифатиле должноста. <ref name="KP"> <small>''36 години во ВМРО - Спомени на Кирил Прличев, издателство ВЕДА-МЖ, 1999, ISBN 954-8090-01-5''</small></ref>

Било констатирано дека Организацијата има законска можност да воспостави строго правосудство. Сите приватни дела помеѓу христијаните треб ло да се разгледуваат во специјални - граѓански судови. Овие судови требало да бидат арбитери за спогодување и изгладување на споровите меѓу христијаните. За да се избегнат неправедности судовите се подложуваат на контрола, а судските решенија требало да се спроведуваат преку комитетите <ref name="DG" />. Меѓутоа, комитетот немал право да се меша во работата на граѓанските судови, а во негова надлежност биле само организациските прашања и проблеми согласност Правилникот.

===== Културно - економска дејност=====

Населението да се убеди непотребонепотребно да не троши при свадби и разни обреди, да се избегнуваат женидби на малолетници и женидби со прислилаприсила на домашните, да се искорени суеверието.

Во однос на екомескиот дел било одлучено Организацијата да се стреми да го ослободи населението од економската експлатација и премавнување на чифлигарскот систем .<ref name="DG" />.

{{Цитатник|''1) Да се сочува слободата на вератверата, убедувањето и националното чуствочувство на секој човек во Македонија и Одринско, спротиставување на секоја леглана пропаганда која го одвлекува неселението од Организацијата и нејзината револуционерна активност 2) ВМОРО најостро ги осудува нелегалните дејства на пропагандите. Грчките и српските чети ќе се сметаат за органи на соодветните влади. Како такви ќе бидаат проследувани со сите сили и средства, бидејќи се орудија на држави и влади кои сакаат да ја завладеат организациската територија, а со тоа биле против автономијата на Македонија и Одринско'' <ref name="DG" /> }}

Сосема неочекувано за многумина, [[Иван Цончев]] се обратил писмено до Конгресот приваќајќиприфаќајќи го барањето на [[ВМОРО]] и истакнувајќи дека ''Врховниот комитет'' го изгубил своето значење, дека тој се распаднал на повеќе групи, а дека тој е претставник на онаа група во [[Бугарија]].

Одговорноста на [[Борис Сарафов]] како и на другите дејци на Организацијата биле оставени за на крајот од дневниот ред, бидејќи оваа прашање било најделикатно. Сарафов бил обвинуван од сите страни и за секакви дејствија, дека земал пари од српската влада, за пропуштање на српски чети, за препраќање на свои чети во [[Македонија]], давање пари на разни службеници со што предизвикувал раскол и расипништво. Според [[Христо Силјанов]] фактите биле толку силни што Сарафов:

Сарафов морал да се брани и затоа го обвинил [[Јане Сандански]] за пасивност при [[Илинденското востание]], а на [[Дамјан Груев]] му дофрлил што дозволил да биде грабнат од просрпскиот војвода [[Мицко Крстевски]].

Единствен кој застанал на страната на Сарафов бил [[Ѓорче Петров]] кој пак добил поткрепа од страна на [[Пере Тошев]] дека амнестирањето на обвинетите е најдобро решение со што би се разрешило заплетканото прашање.

На изнанедување на многумина Сандански истакнал дека во минатото сите грешеле, дека е потребно сплотување и помирување, да се остави минатото.

Во тој дух се изјаснил и [[Ѓорче Петров]], а поддршка дал и [[Даме Груев]]. На крај конгресот изгласал опшаопшта амнестија за сите обвинети вклучително и за Борис Сарафов.<ref name="HS" />