Лазар Поп-Трајков: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 24:
== Организирање на Костурско ==
Поп Трајков
== Во навечерието на Илинден ==
Ред 30:
[[Податотека:Grad_Kostur.jpg|мини|десно|360п|Град Костур во 1901 г.]]
По апсењето на Поп Трајков, неговото дело како организатор, го продолжува Васил Чакаларов, кој во 1900 година е испратен од [[Борис Сарафов]] во Атина за да организира канал за шверцување на оружје во Костурско и Битолско. Во 1901 година Чакаларов доаѓа во Костурско, каде што го зема местото на Поп Трајков и заедно со Пандо Кљашев го продолжуваат неговото дело.
По апсењето на Поп Трајков, неговото дело како организатор, го продолжува Васил Чакаларов, кој во 1900 година е испратен од Борис Сарафов во Атина за да организира канал за шверцување на оружје во Костурско и Битолско. Во 1901 година Чакаларов доаѓа во Костурско, каде што го зема местото на Поп Трајков и заедно со Пандо Кљашев го продолжуваат неговото дело. По две години Поп Трајков излегува од затворот, и повторно станува началник на Костурско - каде што затекнува потполна организација. Секое село има чета и доволно оружје за да се почне востание. Но заради големиот број нови чети, присуството е забележливо и се зголемува бројот на битки со турски потери, кои завршуваат со големи жртви за Турците. Поп Трајков, заедно со Васил Чакаларов и Пандо Кљашев како костурски делегати, земаат учество во Смилевскиот конгрес на Битолскиот револуционерен округ (19-24 април 1903 година). Костурчани се за востание, затоа што кај нив ситуацијата е неподнослива заради постојаните турски чешлања на селата и предавствата од грците и гркоманите (водени од грчкиот костурски владика Германос Каравангелис). По завршувањето на конгресот, тие се враќаат во своето Костурско. На 10 мај 1903 година, Турците за да се одмаздат за големите жртви дадени во битките со четниците на ВМОРО, го палат великото комитско село Смрдеш. Во тој ден турските војници заедно со [[башибозук]] од селото Жервени масакрираат 85 души мажи, жени и деца. 150 од 300 куќи од селото се запалени, а 100 пушки уништени. Десетина дена подоцна една четите на Лазар Поп Трајков, Чакаларов и на Митре Влаот се предадени и нападнати над село Руља. Водени од Лазар Поп Трајков тие ја оттурнуваат војската и убиваат 15 Турски војници, а даваат само 1 жртва. На 30 мај 1903 година, на врвовите "Локвата" и "Вињари", во близина на село Дмбени здружените чети на Чакаларов, Пандо Кљашев и Дичо Антонов од 70 души водат борба против 1000 души аскер. Од редовите на ВМОРО паѓаат 12 души, а од турците повеќе од 150. Смрдеш бил одмазден во таа битка - најхеројска и најкрвопролитна во текот на предилинденската епоха. Лазар поп Трајков оваа велика битка ја овековечува во неговата песна Локвата и Вињари.▼
По две години Поп Трајков излегува од затворот и повторно станува началник на Костурско - каде што затекнува потполна организација. Секое село има чета и доволно оружје за да се почне востание. Но заради големиот број нови чети, присуството е забележливо и се зголемува бројот на битки со турски потери, кои завршуваат со големи жртви за Турците. Поп Трајков, заедно со Васил Чакаларов и Пандо Кљашев како костурски делегати, земаат учество во [[Смилевскиот конгрес]] на Битолскиот револуционерен округ (19-24 април 1903 година). Костурчани се за востание, затоа што кај нив ситуацијата е неподнослива заради постојаните турски чешлања на селата и предавствата од Грците и гркоманите (водени од грчкиот костурски владика [[Германос Каравангелис]]).
== Илинденското Востание ==▼
▲
[[Податотека:Lazar_P_Trajkoff.JPG|мини|десно|200п|Лазар Поп Трајков]]
На [[20 јули]] [[1903]] година (нов стил [[2
Два дена по почетокот на востанието, Лазар Поп Трајков и неговата казнена чета заедно со војводата Стерјо Стерјовски и востаници одат кон турското село [[Жервени]]. После неколку предупредувања за разоружување, го напаѓа големото село (во кое има војска и многу башибозук). После целодневна битка, војската е истерана од селото давајќи големи жртви, а башибозукот е истепан до еден. Востаниците водени од Поп Трајков победоносно влегуваат во селото. Турците од Жервени со децении ги тероризираат околните После битката кај Жервени, четата на Поп Трајков заедно со Чакаларов и Кљашев води неколку битки со аскерот, од кои најголема во којашто тој учествува е битката кај местноста Франговица околу селото [[Дмбени]], каде што 600 востаници се нападнати од многуилјаден аскер. Во оваа битка Турците имаат и артилерија. Но и покрај тоа, секој турски напад е одбиен, а после последниот турски напад, востаниците прават контранапад и ја бркаат војската дури до соседното село [[Сливени]]. Во таа битка паѓаат 200 души По еден месец борби скоро секаде во Костурско, здружените востанички сили (околу {{Цитатник|''Ние мислевме дека цела Македонија востанала. Додека ние во Костур водиме крвав бој против смртниот непријател, додека нашите села се дивјачки палени и уништувани, во Прилепско ниту едно село не востанало'' <ref name="SIP"><small>''Спомени на Иван Попов''</small></ref> }}
Од тие 500 души, повеќе од 300 се враќаат во Костурско, потполно разочарани. Другите 150 остануваат со Поп Трајков во Прилепско, кајшто се сретнуваат со [[Ѓорче Петров]] (кој не успева да го крене Прилепско, или да направи нешто од почетокот на востанието). Еве како Ѓорче Петров во неговите спомени ги опишува
[[Податотека:Kosturski_vostanici.jpg|мини|десно|340п|Востаници во Клисура]]
Ред 46 ⟶ 56:
{{Цитатник|''Грозен впечаток ми направија, што сите беа капнати, голи, боси, како цигани, и насекаде гонети од војската, изгладнети беа како волци. Од 300—400 души, што тргнале од Костурско, беа останале до 130 души, а другите се одделувале на групи и си оделе во своите родни места. Но спрема прилепските четници предизвикаа восхитеност во нас. Споредувањето беше, што тие беа херои спрема нашиве баби. Еланот во нив не беше убиен''}}
Се договораат заедно со четата на [[Ѓорче Петров]] (останати само 10 четника), да одат во Леринско и таму да ја дигнат во воздух железничката линија. Кон нив се придружува и Лука Иванов (подоцна станува
== Смртта на Лазар Поп Трајков ==
Така предавнички е убиен Лазар Поп Трајков - најсветлата личност на Костурско (според зборовите на Пандо Кљашев). Тоа е трагичната смрт на човекот, којшто со своите верни помошници успева да организира ја Костурската околија што понатаму дава можност тој, заедно со легендарниот водач на Костурско Васил Чакаларов и неговите војводи и плејадите храбри борци да бидат достојни да исплетат блескав лаворов венец за Македонците од Костурско, и да ги стави егејските Македонци на предните страници на македонската слава. Воедно со великиот организатор и раководител Лазар Поп Трајков, загинува и Костурскиот поет Лазар Поп Трајков, чиишто стихови допринесуваат за кревање на гранитниот, боречки, револуционерен дух на Костурските великани. За смртта на Лазар Поп Трајков Магда Јумбрукова Влахова от Д'мбени вели: {{Cquote|''Лазо Поп Трајков беше комитин. Беше ен Коте од Руља и тој беше комитин. Козна (кој знае) зашчо се скарае и Коте стана против комитите. И ојде се префрли, ојде при грците, во Костур. Го закла Лазо Поп Трајков. Со посечената глава оцел Костур ошетае. Лазо Поп Трајков беше болгарцки даскал (егзархиски б.н) и војвода от Д'мбени.''<ref><small>''Шклифов, Благой и Екатерина Шклифова. Български диалектни текстове от Егейска Македония, София 2003, с. 32 [http://promacedonia.org/shklifovi/shklifovi_000_100.pdf]''</small></ref>}}
|