Сива лига
Сивата лига (германски: Grauer Bund, италијански: Lega Grigia, реторомански: Ligia Grischa или Lia Grischa [ˈliːɐ ˈɡʁiːʒɐ]), понекогаш наречен Обербунд, е формирана во 1395 година во долините Вордерајн и Хинтереин, Раетиа. Името Сива лига е изведено од домашната сива облека што ја носат луѓето. Лигата станала дел од кантонот Граубинден. Сивата лига се здружила со двете други сили на Раетиа во 1471 година, формирајќи ги Трите лиги. Таа исто така била соработник и сојузник на Швајцарската конфедерација и одигра улога во изградбата на Триесетгодишната војна .
| Сива лига Grauer Bund (германски) Lega Grigia (италијански) Ligia Grischa (реторомански) |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
 |
||||||
| Главен град | Иланц | |||||
| Уредување | Република | |||||
Фондацијата уреди
Кон крајот на дванаесеттиот век, заедниците во долините во Раетиа биле генерално мали и независни. Имало многу малку големи земјопоседници и немало централна власт. Со години беснееле крвна одмазда и битки меѓу лордовите на Белмонт, Верденберг, Разунс и бискупот од Чур, како и малите благородници. Постојаното војување сериозно ја оштетило трговијата и транспортот во регионот. За да се намали насилството и да се поттикне трговијата, водачите и благородниците на долините предложија формирање лига или сојуз. Овој сојуз бил познат како Сива лига .
Сивата лига била основана преку сојузот на 21 заедница од долините Вордерајн и Хинтереин на Алпите. На 14 февруари 1395 година, тројцата главни благородници (игуменот на Дизентис, Јоханес фон Иланц, баронот Улрих II фон Разунс и баронот Алберт фон Сакс-Мизокс) од Вордеррајн заедно со делегатите од дворските општини во Иланц создале „вечен сојуз “. Бидејќи сојузот бил претежно сместен во високата земја, тој бил познат и како Дел Сура (германски: Ober Bund или Висока алијанса).[1] Пет дена подоцна, грофот Јохан фон Верденберг-Сарганс се приклучил на Лигата во Флимсервалд.
Лигата била повеќе од само воен сојуз. Таа овозможувала зголемена безбедност на патиштата и барала слободна трговија во рамките на Лигата. Законите биле стандардизирани, па дури и на обичните луѓе им била дадена заштита и право на судење. Биле воведени тешки казни за убиство, убиство од небрежност, грабеж и кражба. Воспоставен бил и каталог на злосторства, казни и права,[2] познат како Landfrieden или Peaceful Land. Landfrieden ги стандардизирал законите и казните, што го зголемил владеењето на правото. Според Landfrieden, конфликтите морале да се решаваат преку судови, а не преку отворен конфликт. Ландфриден бил првиот чекор од произволните казни изречени од оштетената страна до модерен казнен систем.[3]
Проширување уреди
На 4 април 1399 година, владетелот на Хохентринс (кој положил заклетва пред грофот Верденберг-Хајлигенбург) и луѓето од Трин, Таминс и наплатниот мост до Рајхенау се приклучиле на Лигата. Целата долина на Вордерајн сега била дел од Лигата. На 25 мај 1400 година, Лигата формирала уште еден сојуз со Гларус кој ги отворил јужните премини за трговците со говеда и другите трговци на Гларус.
На 16 март 1424 година, Лигата се состанала под легендарниот јавор во Трун за да ја потврди и прошири Лигата. Оттогаш, името Греј лига било исклучиво користено. Сивата боја се однесува на сивата домашна волнена облека која била изобилна во регионот. Трун бил издвоен за седиште на непристрасниот Лигашки суд, кој ќе биде највисокиот цивилен апелационен суд. Првично бил именувани дванаесет судии, што подоцна беше проширено на петнаесет.
Во 1424 година, заедниците од долината Хинтереин, Хајнценберг-Тузис, Шамс и Рајнвалд, целосно се приклучиле на Лигата. Со ова проширување, Лигата сега ги контролирала стратешките премини Сплуген и Сан Бернардино, покрај превојот Лукманиер во долината Вордерајн. На 23 април 1480 година, горната Месолчина ( германски: Misox) долината се приклучила на Лигата. Потоа, во 1496 година, остатокот од долината се приклучил на Лигата. И во 1406 и 1525 година, дел од Лигата на Божјиот дом се приклучил на Лигата, а во 1440 година се приклучил Чур (водачот на Лигата на Божјиот дом). Во 1471 година , Лигата на десетте јурисдикции се приклучил на Лигата. Комбинацијата на Сивата лига, Лигата на Божјиот дом и Лигата на десетте јурисдикции стана позната како Три лиги.
Три лиги уреди
По околу 1471 година, трите одделни лиги биле здружени заедно како Три лиги. Бундесбрифот од 23 септември 1524 година, создал устав за Трите лиги што ќе остане до распуштањето на Лигата на Наполеон . Меѓутоа, Лигата не била обединета држава во современа смисла. Трите лиги работеле заедно како федерација од три држави и практично сите работи на Лигата биле решени со референдум. Трите лиги биле исто така единствени во раната модерна Европа по тоа што биле единствената територија на која сите одлуки беа донесени во соработка.
Трите лиги вообичаено биле во сојуз со Старата швајцарска конфедерација. Првично ова било одговор на проширувањето на Хабсбурговците. Војната во Мусо против Војводството Милано во 1520 година ја турнал Лигата поблиску до Швајцарската конфедерација. Лигата останала соработник на Швајцарија до Наполеонските војни, кога беше апсорбирана во Хелветската Република. По Наполеоновиот акт за посредување, Трите лиги станале кантон Граубинден .
Поврзано уреди
- Три лиги
- Граубинден
- Швапска војна
- Раст на Старата швајцарска конфедерација
Наводи уреди
- ↑ „Grauer Bund“ на германски, француски и италијански во „Историски речник на Швајцарија“.
- ↑ „Landfrieden“ на германски, француски и италијански во „Историски речник на Швајцарија“.
- ↑ „General Meaning of Landfrieden“ на германски, француски и италијански во „Историски речник на Швајцарија“.
Надворешни врски уреди
- Martin Bundi: „Сива лига“ на реторомански, германски, француски и италијански во „Историски речник на Швајцарија“.