Светски ден на ромскиот јазик
Светскиот ден на ромскиот јазик ги промовира ромскиот јазик, култура и образование. Се слави секоја година на 5 ноември, од 2009 година.[1] Хрватскиот парламент официјално го признал во 2012 година[2], а УНЕСКО го прогласил 5 ноември за Светски ден на ромскиот јазик во 2015 година.[3][4] Од 2018 година, 16 земји членки на Советот на Европа, го признале ромскиот јазик како малцински јазик според Европската повелба за регионални или малцински јазици.[5]
Потекло
уредиНа 5 ноември 2008 година во Загреб, Хрватска, за време на презентацијата на првиот ромско-хрватски и хрватско-ромски речник напишан од ромскиот научник и политичар Вељко Кајтази, претставници на ромската заедница од целиот свет и членови на хрватскиот јавен живот ја потпишале повелбата со која го прогласиле 5 ноември за Ден на ромскиот јазик во Република Хрватска. Потпишувањето на повелбата било иницирано и организирано од Вељко Кајтази и Хрватското здружение за образование на Ромите „Кали Сара“ (денес наречен Сојуз на Хрватска на Ромите „КАЛИ САРА“ ), а повелбата била потпишана од околу 150 поединци.
Во 2009 година, за време на Светскиот симпозиум за стандардизација и кодификација на ромскиот јазик, кој се одржал од 3 до 5 ноември 2009 година во Загреб, Хрватска, Меѓународниот ромски сојуз и Хрватското здружение за образование на Ромите „Кали Сара“ издале декларација со која побарале признавање на 5 ноември како Светски ден на ромскиот јазик во сите земји во кои живеат Ромите. Оваа прилика го одбележала и првото официјално одбележување на овој датум.[6][7]
Меѓународно прифаќање
уредиХрватскиот парламент едногласно (122 гласа за) го прифатил барањето на своите членови да ја поддржат меѓународната иницијатива за одбележување на 5 ноември како Светски ден на ромскиот јазик на седницата која се одржала на 25 мај 2012 година.[2] Со тоа тој станал првиот парламент во светот што направил таков чекор.[3]Биле поканети и други национални парламенти, меѓународни институции и организации, како и сите луѓе со добра волја во светот да се приклучат на иницијативата.
На барање на Република Хрватска, УНЕСКО го прогласил 5 ноември за Светски ден на ромскиот јазик во 2015 година.[3]
Надворешни врски
уредиНаводи
уреди- ↑ „Croatian Post To Mark World Romani Language Day With Stamp | Croatia Week“. Croatia Week | Croatian news portal in English (англиски). 2012-11-02. Посетено на 2021-04-19.
- ↑ 2,0 2,1 „Prijedlog zaključka o potpori međunarodnoj inicijativi o ustanovljenju 5. studenoga Svjetskim danom romskoga jezika - predlagatelji svi klubovi zastupnika u Hrvatskom saboru“. Hrvatski sabor (хрватски). 27 April 2012. Архивирано од изворникот на 2021-04-22. Посетено на 2021-04-19.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Proclamation of 5 November as: World Day of Romani Language“. unesdoc.unesco.org. Посетено на 2021-04-19.
- ↑ „5 November: International Day of Romani Language“. ECML/CELV (англиски). Посетено на 2021-04-19.
- ↑ „World Day of Romani Language“. Council of Europe (англиски). Посетено на 2021-04-08.
- ↑ Svjetski dan romskog jezika (2012). „Declaration Issued at the 1st World Day of the Rromani Language“. Svjetski dan romskog jezika 03.-05. studenog 2011. godine ; Zagreb ; zbornik = Tekstonqo kidipe sa themesqo dǐves e rromane ćhibaqo. Veljko Kajtazi, Croatia Svjetski dan romskog jezika Zagreb. Zagreb: Udruga za promicanje obrazovanja Roma u Republici Hrvatskoj "Kali Sara. стр. 9. ISBN 978-953-55966-1-5. OCLC 927515973.
- ↑ „Croatian Post To Mark World Romani Language Day With Stamp | Croatia Week“. Croatia Week | Croatian news portal in English (англиски). 2012-11-02. Посетено на 2021-04-19.