Органска архитектура

Органска архитектура е стил на современата архитектура кој ја негува хармонијата помеѓу човекот и природата преку проектирање на проекти кои се толку интегрирани во околината така што неговите делови , мебелот и околината стануваат дел од еднинствената мегусебно одредена композиција од крајот на 20 век .Зборот прв Органска архитектурапрв свесно го употребил во архитектурата Френк Лојд Рајт.

Антони Гауди: Саграда Фамилија

Рајтова Кућа на водопадима

Луис Саливен: -{Wainwright Building}-

Ерих Менделсон Ајнштајнова кула

Одлики и поим

Органската архитектура е архитектураинспирирана со цели, со функција и природност ,тканаречена жива архитектура. Органски значи интегриран, со цел, аналоген со билним и животињскиот организам, оној који природно следи и разложно е распореден. Уопштено, тоа е архитектура која е инспирирана со природата. Првпат изразот органски во теоријата го употребил 1841. година францускиот естетичар Де Ламенсе („-{H.F.R. de Lammenaise}-“) во делото „-{De l´Art et du beau}-“ (О уметности и лепоти) а 1843. година американскиот вајар Хорејшио Гриноу („-{Horatiо Greenough}-“) понатака овој термин го употребувал Луис Саливан и свесно ја разрабтил како теорију Френк Лојд Рајт во врка со своите програмски повратна природа. Овааа архитектура е и архитектура 60-их година во делот на унгарскиот архитекта Имре Маковицво кој во своите дела ги употребувал органскате материјали како дрво и трска и силно бил инспириран од облиците на облицима на природата. Теоретичар Давид Пирсон је предложио листу правила по којих би се требало држати у органској архитектури:

Проектот мора:

• да биде инспириран од природата и да биде самоодрзив , здрав, економичен и разнолик
• да расте одвнатре како од семе.
• да постои во трајната сегасност и да почнува секогаш поново.
• да ги прати тековите и да биде секогас флексибилен и прилагодлив.
• да ги подмири социолошките ,физичките и духовните потреби.
• да израсне од околината и да биде единствен.
• да го слави духот на младоста,игрите и изненадувањата.
• да го изрази ритамот на музиката и силата на танцот.

Класичен пример на органската архитектура е Куката на водопадите која Френк Лојд Рајт ја пројектирал за семејството Кауфман. Куката била изградена на местото кое било предизвикувачко заради стрмното брдо на врвот на водопадите и кое очигледно го инспирирало Рајт. Мешајки го природниот камен со смело истурените греди обоени во светла боја која се вклопува со околниот амбиент , објектот се вклопил со околната природа и изгледало дека тоа е единствено место каде тој проект може да се изведе.

Рајтоватa „органска архитектура“ не e ништo друго туку отфрлање на секоја шема според која би ги изведувал објектите според своите проекти и посветување внимание на околината во која тој би го вклопил објектот секојпат приоѓајќи им на друг начин со соодветен избор на материјали . Рајт од самиот пошеток ги насочува своите напори на теми надвор од архитектурата,па тврди : “Органска архитектура значи повеќе или помалку организирано општество. Архитектурата која што се раководи со овој идеал не подлегнува на законите кои ги пропишува естетиката или само вкусот , у иста мера како што би и организираното општество морало да ги одбие обврските кои немааат никаква врска со животот и кои се во противречност со природата и со карактерот на човекот кој своето место и работа, на кој може бити да биде среќен и корисен, нашол во една форма на живеење соодветна за него.“.

Не постои никакаво пропишано или воспоставено надворешно стилско средство ,самото за себе е уметнички закон , пропорции ,пластичност, боја на материјали а правилата се различно нагласувани од самите застапници на органската архитектура односно дефинирани и можемо да ги пратиме во во делата Антони Гауди, Ерих Менделсон или Френк Лојд Рајт. Хармонијата на објектот и пејзажот и соодветен избор на материјали од кои се изведува објектот - органски од функција развиена форма као и биолошки, психолошки и социјални цели на архитектура треба да се задоволат.

Изабрани претставници

• Френк Лојд Рајт („-{Frank Lloyd Wright}-“)
• Луис Саливен („-{Louis Sullivan}-“)
• Бруно Зеви („-{Bruno Zevi}-“)
• Алвар Алто („-{Alvar Aalto}-“)
• Херман Финстерлин („-{Hermann Finsterlin}-“)
• Иго Херинг („-{Hugo Häring}-“)
• Густав Стикли („-{Gustav Stickley}-“)
• Имре Маковец („-{Imre Makovecz}-“)
• Ханс Шарон („-{Hans Scharoun}-“)
• Антони Гауди („-{Antoni Gaudi}-“)