Науканско јупички јазик
Науканско јупичкиот јазик[2] или науканско сибирскиот јупички јазик е критички загрозен ескимски јазик од, зборуван од околу 70 лица Науканци (нывуӄаӷмит) на полуостровот Чукотка. Тој е еден од четирите јипички јазици, заедно со средно сибирскиот јупички, средноалјаскиот јупички и тихоокеанско заливскиот јупички јазик.
| Науканско јупички јазик | |
|---|---|
| Застапен во | Руска Федерација |
| Подрачје | подрачјето на Беринговиот Проток |
| Народ | Науканци (510 во 2010 година)[1] |
| Говорници | 60,13% домородното население (2010 година)[1] |
| Јазично семејство | ескимско-алеутски јазици
|
| Писмо | кирилица (руска азбука) |
| Јазични кодови | |
| ISO 639-3 | ynk |
 Науканско јупички населби (розова боја). | |
Јазично, тој е во средина помеѓу средно сибирскиот јупички и средноалјаскиот јупички.[3]
Морфологија
уредиГрафиконски пример за предметен падеж :
| Падеж | еднина | двоен | множина |
|---|---|---|---|
| Локатив | ми | ини (ˠni) | ни |
| Апсол. / Инстрас. | меи (мəˠ) | инеи (ˠnəˠ) | неи (nəˠ) |
| Алатив | мун | инун (ˠnun) | нун |
| Вијалис | кун | икун (ˠkun) | текун (təkun) |
| Аквалис | тун | итун (ˠtun) | тетун (tətun) |
Неприсвојните завршетоци на табелата може да предизвикаат завршното "слабо" р на основата, да испадне со компензаторната гемитација во Ину. Почетното м го отсликува единствениот релативен белег. Облиците со почетно н (к или т) се комбинираат за да се создаде присвоен предмет со соодветните завршетоци апсолутивот во трето лице, но со варијанти на завршетоците на релативот за другите лица.
Во праескимскиот јазик, н (ŋ) честопати се спушта со морфеми, освен кога веднаш до е (ə) исто така се спушта под веларно спуштање на продуктив (спуштањето на и (ɣ), р (ʀ) и н (ŋ) помеѓу единечните самогласки), а „ана“ оди во „ии“ во тезно поле.
Броеви
уреди| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| еден | две | три | четири | пет | шест | седум | осум | девет | десет | единаесет | дванаесет | тринаесет | Четиринаесет | петнаесет | шеснаесет | седумнаесет | осумнаесет | деветнаесет | дваесет | |
| атасиик | маалгут | пингајут | ситамат | талимат | агвинелек | маалгугненг агвинелек | пингајуненг агвинелек | кулнгугутнгилнгук | кулменг | атганелек | маалгугненг атганелек | пингајуненг атганелек | акимиагутнгилнгук | акимиак | акимиак атаасименг | акимиак маалгугнгенг | акимиак пингајуненг | јуинагутнгилнгук | јуинак |
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 Naukan Yupik (19. изд.), Ethnologue, 2016
- ↑ Jacobson 2005
- ↑ Jacobson 2005, стр. 150
Надворешни врски
уреди- Jacobson, Steven A. (2005), „History of the Naukan Yupik Eskimo dictionary with implications for a future Siberian Yupik dictionary“ (PDF), Études/Inuit/Studies, 29 (1–2)
- Fortescue, M. D.; Jacobson, S. A.; Kaplan, L. D. (1994), Comparative Eskimo dictionary: With Aleut cognates, Fairbanks: Alaska Native Language Center