Марија Енгелбрехт Стокенбех
Марија Енгелбрехт Стокенбек, исто така, Е.М. Стокенбек, (1759-по 1806) била данска кројачка, писателка и рана феминистка која успеала да работи како мажена жена преправувајќи се во маж. Околу четири години, во раните 1780-ти, таа патувала низ Европа до Малага работејќи како кројачка. Дури по нејзиното враќање во Копенхаген во 1784 година, бил откриен нејзиниот вистински пол. Меѓутоа, таа успеала да го убеди кралот да и дозволи да продолжи со занаетот и добила овластување да работи како кројач и да вработи чирак.[1] Таа ги запишала овие настани во нејзината кратка автобиографија Det i Mandfolksklæder vidt bereiste Fruentimmer, EM Stokkenbeck, som Skrædersvend, Gotfried Jacob Eichstedt, merkværdige Begivenheder paa hendes Reiser til Lands og Vands, Tendogheny, Holland, и Dans sidste Ankomst til Kiobenhavn, hvor hendes Kyon blev robet. Udgivet af hende selv (Далекупатуваната сопруга во машка облека, Е.М. Стокенбек, како кројачки калфа, Готфрид Џејкоб Ајхштед, извонредни настани на нејзините патувања по копно и море, Тендогени, Холандија и последното пристигнување на Ден во Киобенхавн, каде што и бил ограбен Кјон. Објавено од самата).[2][3]
Биографија уреди
Родена во Хамбург во 1759 година, Марија имала 10 браќа и сестри, и била најмлада меѓу нив. Таа имала само една година кога нејзиниот татко починал, и од тогаш нејзината мајка ја израснала на островот Аро. Кога имала само 12 години, работела како келнерка во таверна во Кил пред да се пресели во Копенхаген, каде била слугинка во морнарски дом. По период на болест, таа се преселила кај жена која ја научила како да шие женска облека. Еден маж кој работел во пиварница ја видел како ја поправа облеката еден ден и ја убедил да се омажи за него. Нејзиниот сопруг ја користел целата своја заработка за алкохол, поради ова нивниот брак не бил успешен. Таа го оставила и се преселила во Кил, но како мажена жена не можела да најде работа. Таа сфатила дека ќе биде полесно да најде работа како маж и побарала кројач да ѝ сошие машки костум што ќе и стои, лажејќи го дека е за нејзиниот брат.[4]
Облечена како маж, таа го употребувала името Готфрид Џејкоб Ајхштет и нашла работа како чирак на кројач. Работниците околу неа на почетокот ја исмејувале бидејќи знаела да шие само женска облека, но евентуално научила да шие машки панталони и костуми толку стручно како сите. Таа им се придружила на своите машки соработници во баровите, пушеле, пиеле, играле карти. Таа уринирала како маж со помош на рог. Извесно време работела во Полска, а потоа во Германија. Не секогаш било лесно да се најде работа и таа морала да патува, посетувајќи една земја по друга. На крајот нашла кројачка работа на брод кој ја одвел сè до Малага, во јужна Шпанија.[3]
Во 1784 година, таа се вратила во Копенхаген каде што била препознаена како жена и затоа била уапсена. Пред судот ги објаснила проблемите со кои се соочила во животот со сопругот. Била пуштена на слобода под услов да носи женска облека. Последователно, таа побарала дозвола од кралот Кристијан VII да отвори сопствен бизнис, објаснувајќи дека успешно работела со години и дека можела да крои исто толку стручно како маж. Тој сочувствувал со неа и дозволил да заработува за живот кроејќи облека за мажи, дури и да вработи чирак.[3][4]
Нејзината книга најпрво била објавена на германски јазик во Копенхаген во 1784 година.[5] По неколку години, Данско издание било објавено во Хадерслев во 1787 година и, со мали ревизии, во 1806 година. Речиси идентично издание било објавено и во Копенхаген во 1806 година. Само изданијата од 1806 година содржат детали за овластувањето што таа го добила од кралот.[3]
Наводи уреди
- ↑ Jexen, Gry (11 December 2019). „Det krævede sin mand at blive håndværkskvinde“ (Danish). Politiken. Посетено на 20 March 2020.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Stockenbeck, Engelbrecht Maria (1806). Det i Mandfolksklæder vidt bereiste Fruentimmer, E.M. Stokkenbeck, som Skrædersvend, Gotfried Jacob Eichstedt, merkværdige Begivenheder paa hendes Reiser til Lands og Vands, i Danmark, Holland, Tydskland, Boben, Polen og Spanien, indtil hendes sidste Ankomst til Kiobenhavn, hvor hendes Kjon blev robet.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Det i mandfolksklæder, vidt bereiste Fruentimmer, E.M.Stokkenbeck“ (Danish). Vidensbanken om kønsidentitet. Посетено на 20 March 2020.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 4,0 4,1 Wiene, Inger (1991). „En historie om kvindelige håndværkere i 200 år“ (Danish). Selskabet til Forskning i Arbejderbevægelsens Historie. Посетено на 20 March 2020.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Merkwürdige Begebenheiten des in Mannskleidern weitbereiseten Frauenzimmers Engelbrecht Maria Stockenbeck, als Schneidergesell Gottfried Jacob Eichstedt, auf ihren Reisen zu Lande und zu Wasser, in Dännemark, Holland, Deutschland, Böhmen, Pohlen und Spanien, bis zu ihrer letzten Ankunft in Kopenhagen 1784, da ihr Geschlecht offenbaret worden“ (германски). Horrebow. Посетено на 1 December 2021.
Понатамошно читање уреди
- Kvinder in mandsklæder, Tyge Krogh, англиско резиме во Historisk Tidsskrift, 113(1). Видете овде за целосниот текст на дански јазик