Википедија

Луиза Лумсден

Даме Луиза Инес Лумсден DBE (31 декември 1840 – 2 јануари 1935 година) родена во Абердин, Шкотска, била пионер на женското образование. Бидејќи била студентка и учителка по класици на колеџот Гиртон, Кембриџ, таа станала првата директорка на училиштето Сент Леонардс, Фајф, и првиот управник на Универзитетската сала, Универзитетот Сент Ендрјус.[1] Таа е заслужна за воведувањето на лакросот во Сент Леонардс.[2] Кога шкотските организации за право на глас го организирале садењето на Дабот Суфражет за да го одбележат правото на гласање на жените во 1918 година, на Лумсден и била дадена честа да го засади.

Раниот живот

уреди

Луиза била трета ќерка и најмала од седумте деца на Клементс Лумсден, застапник на Абердин и писател на Сигнет, и Џејн, роденото Форбс.[3][4] По смртта на нејзиниот татко во 1853 година, кога таа имала 12 години, мајката на Луиза привремено се преселила во Челтенхем, а Луиза посетувала приватно училиште таму, а потоа била во интернат во замокот Де Кокелберг, Брисел, кој го напуштила во 1856 година за помало училиште во Лондон.[3][4] Се вратила да живее со своето семејство во Абердиншир во 1857 година.[4]

Универзитетско образование

уреди

Лумсден во 1868–1869 година посетувала часови на Здружението за образование на жени во Единбург со предавања од професори од Универзитетот во Единбург [4][5] иако на жените сè уште не им биле доделени целосни дипломи.[6]

Колеџ за жени бил основан од Емили Дејвис во 1869 година во Хичин, 27 милји од Кембриџ, како прв за студентки кои студираат на испитите во Кембриџ Трипос под еднакви услови со мажите.[7] Како колеџ Гиртон се преселил во нови згради на сегашното место во 1873 година.[8]

 
Песната од колеџот Гиртон Пионери во спомен на првите три жени кои се здобија со Кембриџ Трипос

Луиза Лумсден била една од првите пет студентки на Хичин и една од првите три студентки кои полагале неофицијални испити на Универзитетот во Кембриџ Трипос во периодот на Великиот пост 1873 година, а другите биле Рејчел Кук и Сара Вудхед. Тројцата биле одбележани во песна како Пионери на Гиртон.[9]

Луиза Лумсден е запишана како студентка во Гиртон во 1869-1872 година, учител во 1873-1874 година и примател на класичниот трипос во 1892 година.[1] Таа поднела оставка од својата функција како учител по конфликтите со Емили Дејвис поради занемарување на студентската благосостојба.[10]

Училиште Сент Леонардс

уреди

Училиштето за девојчиња основано во Сент Ендрус, Фајф, во 1877 година ја имала Луиза Лумсден за своја прва директорка (1877–1882).[11][12] Сент Леонардс било првото училиште за млади жени во Шкотска по примерот на англиското јавно училиште; наставната програма вклучувала класици, математика и спорт.[13] Пред ова, Лумсден предавала класици на колеџот Челтенхем Лејдс (1876–1877). Нејзината блиска пријателка од нејзините денови во Кембриџ, Констанс Мејнард, ја придружува од Челтенхем до Сент Ендрјус и помога да се постави училиштето.[3] Мејнард заминала во 1880 година за да стане првиот директор на колеџот Вестфилд (1882-1913). Лумсден поднела оставка од функцијата шеф во јануари 1882 година, наведувајќи ја лошата здравствена состојба. Френсис Дов, која исто така студирала во Гиртон и предавала во Челтенхем, ја заменила.[4]

Лакрос

уреди

Лумсден, во писмото дома од Белите Планини во Њу Хемпшир, од 6 септември 1884 година, опишува како Индијанците од Кангхувеја играле лакрос против Монтреалскиот клуб во Монтреал: „Тоа е прекрасна игра, убава и грациозна. (Бев толку шармирана, што го претставив во Сент Леонардс.)" [4] Розабел Синклер, која го основала првиот женски тим за лакрос во Соединетите држави, откако присуствувала на Сент Леонард во 1906-1910 година, основала лакрос за девојчиња во училиштето Брин Мавр во Балтимор, Мериленд.[14]

Универзитетска сала

уреди

Универзитетската сала, првата станбена сала за студентки во Шкотска, е основана на Универзитетот Сент Ендрјус во 1895 година; Луиза Лумсден била назначена за нејзин прв управник.[13] Намерата била да се создаде шкотска верзија на Гиртон, но наишла на отпор од мажите и некои од студентките за кои била наменета. Лумсден поднела оставка од својата функција во 1900 година.

Женска еманципација

уреди

Во 1908 година, Луиза Лумсден ја прифатила поканата да стане претседател на Здружението за право на глас во Абердин.[4] Таа била немилитантна суфражистка и обезбедила караван наречен „Крлвју“, кој го користеле активистите за да патуваат низ земјата.[15] Во 1913 година, таа зборувала на митинг во Хајд Парк, Лондон, во име на шкотскиот огранок на Националната унија на општества за право на глас на жените, а подоцна станал еден од потпретседателите на Лигата на шкотските цркви за женско право на глас.[3][16] Таа била таа што го засадила дабот Суфражет во Глазгов, кој бил избран за дрво на годината во 2015 година.[17]

Препознавање

уреди

Луиза Лумсден била наградена со почесен доктор на правни науки од Универзитетот Сент Ендрјус на неговите прослави на петгодишнината во 1911 година.[13] Според повелбата на колеџот Гиртон, Луиза Лумсден била доживотна гувернерка во 1924 година.[1] На национално ниво, таа добила звање Дама во 1925 година.[1]

Клубот Лумсден е именуван во нејзина чест; неговите членови се сегашни студентки на Универзитетот во Сент Ендрјус, неговиот објективно добротворно собирање средства.[18]

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Stephen, Barbara (1933). Girton College 1869-1932 (англиски). Cambridge: CUP Archive. стр. 185.
  2. ↑ „History of Lacrosse at St Leonards“. STLeonards-Fife.org. Архивирано од изворникот на 2008-05-06. Посетено на 2008-05-01.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Louisa Lumsden“. Оксфордски речник на национални биографии (online. изд.). Oxford University Press.CS1-одржување: ref=harv (link) (бара Претплата или членство во британска јавна библиотека .)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Lumsden, Louisa Innes (1933). Yellow Leaves: Memories of a Long Life. Edinburgh and London: William Blackwood & Sons. стр. 1, 16–25, 26, 42, 62, 81 and 170.
  5. ↑ „Foundation of Edinburgh Ladies Education Association, 1868 - Our History“. ourhistory.is.ed.ac.uk (англиски). Посетено на 2017-09-30.
  6. ↑ Dyhouse, Carol (1995). No distinction of sex? : women in British universities, 1870-1939. London: UCL Press. ISBN 1857284593. OCLC 31936358.
  7. ↑ „The colleges and halls: Girton | British History Online“. www.british-history.ac.uk (англиски). Посетено на 2017-09-30.
  8. ↑ „College History - Girton College, University of Cambridge“. 2012-04-08. Архивирано од изворникот на 2012-04-08. Посетено на 2017-09-29.
  9. ↑ „The Girton Pioneers - Girton College, University of Cambridge“. 2012-04-24. Архивирано од изворникот на 2012-04-24. Посетено на 2017-09-29.
  10. ↑ Rita McWilliams-Tullberg, Women at Cambridge: a men's university, though of a mixed type, Gollancz 1975, p. 66.
  11. ↑ „St Leonards - History“. www.stleonards-fife.org (англиски). Архивирано од изворникот на 2017-09-28. Посетено на 2017-09-29.
  12. ↑ „Biographical Register 1747-1897“. arts.st-andrews.ac.uk (англиски). Посетено на 2017-09-29.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 „Trailblazing Women at the University of St Andrews: A Celebration for International Women's Day“. Echoes from the Vault (англиски). 2017-03-07. Посетено на 2017-09-29.
  14. ↑ „History of Bryn Mawr School“. brynmawrschool.org. Архивирано од изворникот на 2008-07-01. Посетено на 2008-07-18.
  15. ↑ Elizabeth., Crawford (2001). The women's suffrage movement : a reference guide, 1866-1928. London: Routledge. стр. 96. ISBN 0415239265. OCLC 44914288.
  16. ↑ A Guid Cause Maks a Strong Arm. http://www.edinburghmuseums.org.uk/pdfs/ws-biog.aspx: Edinburgh City Libraries. 2009. стр. 50.
  17. ↑ „Roll of honour: Ten Scottish women who fought for the right to vote“. The National (англиски). Посетено на 2020-03-11.
  18. ↑ „The Lumsden Club“. lumsdenclub.co.uk. Архивирано од изворникот на 2017-09-29. Посетено на 2017-09-29.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Луиза_Лумсден&oldid=5297337“