Логор Јастребарско
Логорот Јастребарско се наоѓал во Јастребарско, недалеку од Загреб, во Република Хрватска (од 1941 до 1945 година). Независна држава Хрватска. Српските деца биле улогорирани во него, заробени и киднапирани на планината Козара по германско-хрватската (НДХ) офанзива против опколените партизани на Козара и бегалци на српскиот народ. Децата биле на возраст од еден месец до четиринаесет години. Логорот постоел два месеци. Тој бил заробен од партизаните на четвртата бригада Кордун на НОВЈ, ги ослободиле преживеаните српски деца и ги казниле нејзините организатори и чувари.[1]
Логорите Јастребарско, Сисак, Ливно и логорот на островот Паг на Јадранот, сите во Хрватска (од 1941 до 1945 година Независна држава Хрватска) биле единствените концентрациони логори (затвори, зандани, места на погубувања) во светот специјализирани за затворање во Втората светска војна. и убивање децаǃ [2] [3] [4] [5] Слично презентира и прави белградскиот новинар и публицист Бранко Станковиќ во неговата емисија „ Квадратура на круг “ каде на почетокот на видеото нагласува:
| „ | Ако сакаш да уништиш еден народ, најпрвин убиј му ги децата... историјата не памети специјализирани логори во кои се затвораат и убиваат деца... | “ |
Убивањето деца на една нација е аксиома за потврда на геноцидот извршен врз таа нација. Во предговорот на книгата „Децата во логорите на смртта“ од двајца публицисти - новинари на загрепскиот весник „Борба“, Петар Станивуковиќ и Јурица Керблер, д-р јубомир Божњак вели
| „ | единствен пример во втората светска војна е постоење на концентрационен логор за деца во Јастребарско,недалеку од Загреб... | “ |
Предлошка:CitatВо документарниот филм: „Пеколот на независната држава Хрватска“, во продукција на Музејот на жртвите на геноцид од Белград, директорот на оваа институција, Веjко Ѓуриќ Мишина, меѓу другото, за концентрационите логори за српски деца тој вели:
| „ | Од 1941. до 1945. година во Хрватска (тогаш НДХ) постоеле концентрациони логори, единствени во историјата на светската цивилизација, специјализирани за сместување и убивање деца ... | “ |
Партизаните ги ослободиле уапсените деца и ги застрелале водачите и дел од воспитувачите работници во логорот. После тоа, кампот не бил повторно обновен.
</br>Во детскиот логор Јастребарско, во периодот од 12 јули 1942 година - 26 август 1942 година. Поминале 3.336 деца, претежно Српски, од кои повеќето од 2.000 од Козара. Логорот го управувале монахињи на Конгрегацијата на Св. Винко Паулски. За помалку од месец и половина, 768 деца починале во овој логор.
Командантот ослободител на логорот Никола Видовиќ за логорот уреди
26 август 1942 година Четвртата бригада на Кордун на НОВЈ го зазеде Јастребарско. Во логорот биле пронајдени 727 заробени момчиња и девојчиња. Командантот на бригадата, Никола Видовиќ, за средбата со малите логораши забележал:, а во истиот дневник нешто подоцнаː
Вкупно 468 деца...
Поводом ослобађања српске деце из логора Јастребарско, Тито депешом реферише надлежним у Москвиː
Нашите партизани ослободија од логорот Јастребарско кај Загреб 900 деца од Козара, а не 600 како што претходно беше јавено. Тие деца усташите ги мачеле и сакале да ги воспитаат во духот на фашизмот. Сите овие деца се наоѓаат сега во Лика на нашата ослободена територија.
Децата во логорите биле само број - без имиња и презимиња уреди
десно|мини|255x255пкс| Официјален документ за двегодишно девојче од кампот Немало кој да ги закопа овие деца, а камоли да ги жали. [4]
Работен дневник на локалниот гробар Иловар уреди
Локални гробар Фрањо Иловар у свом радном дневнику биљежи о укопима српске дјецеː
Предујам и потврда.
Примио за рад на копању гробова 10.000 куна 22.7.1942.године за 100 комада дјеце покопане
Известување на врховниот командант на НОВЈ, Тито во Москва уреди
По повод ослобудувањето на српските деца од логорот Јастребарско,Тито ги известува надлежните во Москва:
Нашите партизани ослободија од логорот Јастребарско кај Загреб 900 деца од козара, а не 600 какошто порано беше јавено. Тие деца усташите ги мачеле и сакале да ги воспитаат во духот на фашизмот.Сите овие деца се наоѓаат сега во Лика на нашата ослободена територија.
(Не е кажано дека се работи за српски деца. Не е спомнато дека децата не само што биле мачени, туку и убивани и дека тие биле последователно биле преобразувани во католици) [7]
За логорот во загрепскиот весник „Вијесник“ уреди
Во Јактребарско, српските деца биле сместени во касарните кои претходно и припаѓале на италијанската армија. „Околу 6.000 српски деца биле сместени во овие касарни, а 50-70 од нив умирале од глад секој ден, понекогаш и повеќе. Детскиот логор во Јатребарско им бил доверен на голем број хрватски монахињи кои се однесувале кон овие српски деца на „најхуманитарниот милениумски културен начин“. Тие биле изложени на сигурна смрт таму. Лошо облечени и уште помалку хранети, децата изгледале како вистински живи трупови и скелети. Тие биле подложени на сите можни маки и страдања. Ако една од жртвите се осмелела да земе „украде“ јаболко, монахињите ќе го тепале ужасно, а детето кое ќе се обидело да избега веднаш било убивано. Оние деца кои, според мислењето на милосрдните монахињи, биле непослушни, една од нив ги носела зад шталата на логорот и таму со крампа ги убивала. Какво е тоа опкружување кое негувало такви „монахињи“? [8]
Користена литература уреди
- ↑ П. Станивуковић и Ј. Керблер, Деца у логрима смрти, НИРО ЕКСПОРТПРЕС, Беогрд, 1986.г.
- ↑ Paris 1961.
- ↑ Nikolić 1979.
- ↑ 4,0 4,1 Lukić 1979.
- ↑ "Геноцид" - из рецензије књиге "Рат и дјеца Козаре" (последњи пасус)- Антун Милетић
- ↑ ВИДЕО: Филм „Пакао Независне Државе Хрватске“ | Патриот Архивирано на 4 март 2021 г.[мртва врска]
- ↑ Пекић М. и Ћургуз Д, Битка на Козари, Одбор за припрему и издавање публикације "Козара у НОБ-у", Приједор, 1968.г.
- ↑ "Вијесник", Загреб 24-26. XII 1945. год.
Литература уреди
- Lukić, Dragoje (1979). Rat i djeca Kozare (1.. изд.). Beograd: Narodna knjiga.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Miletić, Antun (1986). Koncentracioni logor Jasenovac 1941-1945: Dokumenta. 1. Beograd: Narodna knjiga.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Miletić, Antun (1986). Koncentracioni logor Jasenovac 1941-1945: Dokumenta. 2. Beograd: Narodna knjiga.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Miletić, Antun (1986). Koncentracioni logor Jasenovac 1941-1945: Dokumenta. 3. Beograd: Narodna knjiga.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Nikolić, Nikola (1979). Kozaračka djeca: Jasenovački logor. Zagreb: Stvarnost.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Paris, Edmond (1961). Genocide in Satellite Croatia, 1941-1945: A Record of Racial and Religious Persecutions and Massacres. Chicago: American Institute for Balkan Affairs.CS1-одржување: ref=harv (link)