Кршка Јама
Кршка Јама (словенечки: Krška jama) — хоризонтална карстна пештера и повремен извор на реката Крка во Сува Долењска, средна Словенија. Лежи во долината помеѓу селата Требња Горица на исток и Градичек на запад, северно од селото Крка. Водата се влева во пештерата од Рачното карстно поле јужно од градот Гросупље и излегува неколку метри под главниот влез на пештерата во карстниот извор на Крка. Пештерата, која е од археолошко и историско значење и има голема разновидност на фауна, е отворена за најавени туристички посети во присуство на водич, а се користи и како место за настани.
Кршка Јама | |
---|---|
Пештерата Крка поплавена во ноември 2016 година | |
Место | над изворот на реката Крка; северно од селото Крка, средна Словенија |
Координати | 45°53′24″N 14°46′16.68″E / 45.89000° СГШ; 14.7713000° ИГД |
Длабочина | 44 м. |
Должина | 820 м. |
Геологија | хоризонтална карстна пештера |
Влезови | 2 |
Пристап | во присуство на туристички водич |
План | Јан Владимир Храски, 1887 |
Мреж. место | tdkrka.si |
Историја
уредиКако што било потврдено од наодот од 1956 година на керамиката Ленгел, пештерата веќе била посетувана во неолитот. Во 15 и 16 век, месното население се криело таму за време на османлиските инвазии, како што е опишано во приказната Јуриј Козјак (1864) на словенечкиот писател Јосип Јурчич од 19 век, роден во околината. Во 17 век, пештерата ја посетил полиматот Валвасор. За прв пат е премерена од Јан Владимир Храски во 1887 година. Од 1927 година е заведен во катастарот на словенечките пештери под број 74. Денес повремено служи како концертно место за реномирани словенечки и хрватски музичари, на пр. хорски пејачи на Божиќ, Сидарта (2008) или Златан Стипишиќ Џибони (2010).
Опис
уредиВлезови
уредиГлавниот влез лежи на јужната страна на пештерата и е обезбеден со решетки. До него водат камени скали од изворот на Крка. Поради честите поплави на Рачкото карстно поле, во 1937 година било проширено со експлозиви за да се олесни одливот на вода. При силни дождови, Крка пробива низ неа и тече во поројниот водопад над скалите пред пештерата. Горе во ѕидот до него има мал страничен влез.
Внатрешност
уредиСувиот дел од пештерата има должина од 210 метри (690 стапки) и ширина од 30 метри (98 стапки). Нејзиниот централен дел служи како канал при обилни дождови. На крајот од сувиот дел, има езеро долго 30 метри (98 стапки) кое продолжува во систем од тунели. Вкупната должина на истражениот тунел е 490 метри (1.610 стапки). Декорацијата на пештерата е прилично оскудна; голем дел од неа е уништена поради земјотреси и вандализам. Поради оваа причина, пештерата од 1995 година е заклучена и е достапна само во присуство на водич. камените капки се ретки; таванот е формиран од карпести слоеви и остатоци од проточни камења. Може да се забележат бројни пареидолии.
Биоразновидност
уредиПештерата Крка е дом на над 30 животински видови, вклучувајќи лилјаци и олми.[1] Писателот Фран Ерјавец во неа пронашол досега непозната буба[2], а ракот Typhlocypris cavicola е ендемичен на пештерата.
Наводи
уреди- ↑ „V malo znani Krški jami živi več kot 30 živalskih vrst, tudi človeška ribica“. Dolenjski list (словенечки). Посетено на 2022-03-31.
- ↑ „архивска копија“. ww1.slovenia-heritage.net. Архивирано од изворникот на 2022-04-02. Посетено на 2022-03-31.