Климатски промени во Шведска
Климатските промени во Шведска добиле значително научно, јавно и политичко внимание. Во 1896 год. шведскиот хемичар Сванте Арениус бил првиот научник што го измерил глобалното загревање.[1] Шведска има висока потрошувачка на енергија по глава на жител, но намалувањето на зависноста од фосилната енергија е на агендата на кабинетите на владите на Шведска уште од нафтените кризи во 1970-тите год.[2] Во 2014год. и 2016 год. Шведска била рангирана на прво место во Глобалниот индекс на зелена економија, бидејќи шведската економија произведува релативно ниски емисии.[3] Шведска има една од највисоките употреби на биогориво во Европа и има за цел да забрани нови продажби на фосилни автомобили, вклучително и хибридни автомобили, до 2035 год. како и систем за снабдување со енергија со нула нето атмосферски емисии на стакленички гасови до 2045 год.[4]
BE.jpg)
Од крајот на XXI век, просечната годишна температура се зголемила за речиси 2 целзиусови степени, што може да се спореди со глобалното затоплување од нешто повеќе од еден степен.[5] Зимската температура во Шведска се предвидува дополнително да се зголеми за дури 7°C до 2100 год. во најлошото сценарио. Со тоа ќе се зголеми процентот на врнежи кои доаѓаат од дожд наместо од снег.[6] Балтичкото Море може да забележи зголемување на температурата на површината на водата до 4°C. Ова ќе ја намали морската ледена покривка до крајот на векот.[6]
Шведската агенција за граѓански непредвидени ситуации произведува упатства и ресурси за да им помогне на граѓаните да се прилагодат на климатските промени.[7]Тие ги одржуваат онлајн мапите за поплави и свлечишта и упатства за донесување одлуки во случај на катастрофи.[8]
Владините напори вклучуваат политички инструменти и законодавство за ублажување и прилагодување на климатските промени. Политичките инструменти вклучуваат оданочување на емисиите на јаглероден диоксид,издавање сертификати за обновлива енергија, субвенционирање на иницијативи за обновлива енергија и инвестирање во истражување и развој.
Емисии на стакленички гасови
уреди
Емисии на патишта
уредиУделот на биогориво се зголеми од 22 проценти на 23 проценти во 2019 год. Емисиите на патиштата се намалиле за 2 проценти од 2018 год. до 2019 год. За да се постигне целта за транспортната клима до 2030 год. климатските емисии на патниот сообраќај мора да се намалат за 8 проценти годишно (Свен Хунхамар, директор во Трафикверкет).[9]
Воздухопловни емисии
уредиСпоред Сведавија имало 40 мил. авијациски патувања во Шведска во 2019 год. Бројот е намален за 9 проценти кај домашните летови и намален за 2 проценти кај меѓународните летови во споредба со 2018 год.[10] Шведското население во август 2019 год. бил околу 10,3 мил. Ова значи приближно 3,88 патувања со авион по секој граѓанин во Шведска во 2019 год.
Емисиите на стакленички гасови од шведските авиони се еднакви со оние на шведскиот сообраќај со лични автомобили во 2017год. според Шведската агенција за заштита на животната средина и студијата на Универзитетот Чалмерс објавена на 31.05.2019.[11] вкупните емисии во 2017 год. еквивалент на еден тон јаглерод диоксид по Швеѓанец. Ова е пет пати повеќе од глобалниот просек.[12]
Според вестите на шведската телевизија, шведската влада поддржува, оданочување на авијацијата еднакво на сообраќајот на приватни автомобили во 2019 год. Вестите, на Шведската телевизија пресметале дека данокот ќе го поскапи патувањето до Тајланд за 8.900 шведски круни.[13]
Статистика за „Големи емитери во Шведска“
уредиНаведен подолу, преглед на големи емитери на јаглеродиоксид, еквиваленти регистрирани во Шведска во шемата за тргување со емисии на Европската унија.[14] Во 2018 год. 84 ентитети регистрирани во Шведска во EU ETS, кои емитуваат најмалку еден тон јаглерод диоксид e, заедно имале верификувани емисии од 22.624.282 тони јаглерод диоксид. Колоната „Дел од збирот на SE во ЕУ ETS“ се заснова на оваа сума, а не на вкупните емисии во Шведска.
Влијанија врз природната средина
уредиДо крајот на векот, климата во Шведска ќе се разликува од денешната. Постојат несигурности во однос на точниот опсег на промената, а една неизвесност е светската политичка траекторија во однос на климатска политика.[6]
Температурни и временски промени
уредиДо 2080-тите год; просечните температури ќе се зголемат за 3-5°C. Климата во регионот Малардален ќе биде слична на онаа во северна Франција.Зимските температури веројатно ќе забележат поголем пораст од пролетните,летните и есенските температури. До крајот на векот зимите би можеле да бидат до 7°C во просек потопло од денешните зими. Брегот на Норланд веројатно ќе биде регионот кој ќе забележи најголем пораст на температурата.[6] Во мај 2018 год. просечната температура била повеќе од просечната +5°C во поголемиот дел од Шведска и +2,5°C во поголемиот дел од Европа. Во Јули 2018 год; просечната температура била повеќе од +3 до 4°C во просек во поголемиот дел од Шведска.[15]Во Јули 2018 год. Италија, Норвешка, Полска и Франција испратиле помош за борба против десетиците шумски пожари во Шведска.[16]
Врнежите
уредиИдната клима во Шведска се очекува да биде повлажна, со зголемување на силните дождови. Најголем дел од зголемувањето на врнежите ќе има во текот на зимата, а поголем дел ќе паѓа како дожд, а летата ќе бидат посуви и ќе имаат намалување на обилните дождови, особено во јужните делови на Шведска.[6]
Ветер
уредиКлиматските модели се разликуваат во однос на тоа дали климата во Шведска ќе стане поветровита или не. Некои модели предвидуваат на зголемување на просечната брзина на ветерот, додека други модели предвидуваат намалување на неа. Предвидувањата на еден климатски модел способен да ги реши налетите на ветерот покажуваат зголемување на брзината, на налетите на ветерот во иднината.[6]
Балтичко Море
уредиТемпературата на површината на Балтичкото Море ќе се зголемува со зголемувањето на температурата на воздухот. Некои модели предвидуваат до 4°C се зголемува температурата на површинската вода. Се очекува морската ледена покривка да се намали и да биде локализирана во северниот дел на Ботничкиот залив до крајот на векот. Се предвидува дека соленоста на Балтичкото Море ќе опадне во некои климатски модели како резултат на зголемениот прилив на слатка вода од копното, иако другите модели значително се разликуваат,а некои покажуваат дури и зголемување на соленоста.[6]
Влијанија врз луѓето
уредиЕкономски влијанија
уредиЗимските бури Гудрун во 2005 год. и Пер во 2007 год. во јужна Шведска се соочиле со огромни количини шуми и предизвикале прекини на електричната енергија. [17] Бурата Пер на 14.01.2007 зафатила 440.000 корисници на електрична енергија и бурата Гудрун 620.000 корисници на електрична енергија. Прераспределбата на капиталот поради прекини во електричната енергија за време и по бурата Пер била проценета на помеѓу 1 800 и 3 400 милиони круни. Цената на мрежните оператори бил околу 1 400 милиони круни; од кои 750 круни, милионски надомест за засегнатите клиенти. Трошоците за потрошувачите на електрична енергија биле проценети на 180-1800 милиони круни.
Влијанија врз здравјето
уредиКлиматските промени можат да влијаат на здравствената состојба на населението на неколку начини.[18]
Адаптација
уредиШведска има социо-економски предности кои помагаат да се зголеми свеста за безбедноста за да се спречат природните катастрофи. Шведската агенција за граѓански непредвидени ситуации создава упатства и стратегии за да му помогне на општеството да се прилагоди на климатските промени.
Поплави
уредиБидејќи Шведска е погодена секоја година од оштетувачки поплави, Шведската агенција за цивилни непредвидени ситуации одржува и составува општи мапи за поплави од поплави,кои се користат за анализа на ранливоста на ризик, подготвеност за итни случаи и при планирање на користење на земјиштето од страна на општините. Спречувањето од поплави може да вклучи опрема за пумпање, насипи и насипи или уреди за исклучување на системите за водоснабдување и канализација.
Бури
уредиШведската агенција за цивилни непредвидени ситуации обезбедува генератори кои можат да се позајмат од области кои се погодени од бура и ја изгубиле електричната енергија.
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ Weart, Spencer (2008). „The Carbon Dioxide Greenhouse Effect“. The Discovery of Global Warming. American Institute of Physics. Архивирано од изворникот на 11 November 2016. Посетено на 10 February 2010.
- ↑ „Energifrågan - Uppslagsverk - NE.se“. www.ne.se (шведски). Посетено на 2023-02-09.
- ↑ Tamanini, Jeremy; Dual Citizen LLC (September 2016). Global Green Economy Index 2016. Dual Citizen LLC.
- ↑ Allerup, Jonas. „Sweden's Climate Act and Climate Policy Framework“. Swedishepa.se. Swedish Environmental Protection Agency. Посетено на 3 May 2020.
- ↑ „Climate indicator - Temperature“. www.smhi.se. 2022-10-28. Посетено на 2023-02-27.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 „SOU 2007:60 Sweden facing climate change – threats and opportunities“. www.government.se.
- ↑ „Plan your home preparedness“. www.msb.se (англиски). Посетено на 2023-02-27.
- ↑ „The flood portal“. gisapp.msb.se (шведски). Посетено на 2023-02-27.
- ↑ Minskade utsläpp från vägtrafiken 2019
- ↑ Flygresandet till och från Sveriges större flygplatser minskade med fyra procent under fjolåret jämfört med rekordåret 2018. Flygresandet till och från Sveriges större flygplatser minskade med fyra procent under fjolåret jämfört med rekordåret 2018. DI 10 januari 2020 + SVT
- ↑ Naturvårdsverkets nya beräkning: Flyget lika stor klimatbov som personbilar 31 maj 2019
- ↑ Växthusgasutsläpp från den svenska befolkningens flygresor
- ↑ 8 900 kronor i skatt på Thailandsresa Swedish TV News, 2 June 2019
- ↑ „Verified emissions 2018“. European Union emissions trading system (EU ETS). Посетено на 2019-11-28.
- ↑ Extremvärme allt vanligare i världen Swedish TV News 18 July 2018
- ↑ Flera skogsbränder i landet Swedish TV News 18 July 2018
- ↑ „Stormen Per – två år efter Gudrun“. Архивирано од изворникот на 29 January 2012. Посетено на 15 December 2011.
- ↑ „Hälso- och sjukvården bör förbereda sig för ändrat klimat“. www.lakartidningen.se (шведски). April 2014. Посетено на 2017-05-22.
Надворешни врски
уреди- Канцеларии на шведската влада – Климатска политика
- Шведската агенција за заштита на животната средина – страница за климатски промени
- Шведската агенција за заштита на животната средина – Табели за емисиите на стакленички гасови
- Емисии од 1990 година
- Еколошки цели на Шведска – страница за климатски промени
- Комисија за климатски промени и развој – со седиште во Шведска, а во моментов претседава шведскиот министер за меѓународна развојна соработка