Катедрала Свети Трипун

Катедралата Свети Трипун е еден од позначајните симболи на градот Котор. Се наоѓа на истоимениот плоштад, веднаш до Которската епископија, Палатата Драго (на истиот плоштад се наоѓаат и општинската зграда и историскиот архив).

Катедралата е изградена во 809 година и токму во тоа време познатиот которчанец Андреа Сараченис (кој ја финансирал изградбата) ги купил моштите (или реликвиите) на Свети Трипун од венецијански трговци. Таа била црква со централен темел - мачениум. Познатиот византиски император Константин VII Порфирогенит го споменува во своето дело „За управата на империјата“(Dé Administrando Imperio ). До археолошките истражувања во 1987 година, се сметало дека црквата е кружна (ротонда). Се покажало дека старата црква всушност била засводена, а не кружна. Можно е грешката да е предизвикана од грешка во преводот на делото на царот.

По неколку векови била изградена катедралата, чија работа започнала во 1124 година, во времето на которскиот епископ Урсаци. Работите траеле до 19 јуни 1166 година, кога катедралата била свечено осветена. Според тогашните документи, катедралата била осветена од епископот Мајо, со уште пет епископи и осум игумени. На церемонијата присуствувале и членовите на которското благородништво и византискиот гувернер на Дукља и Далмација г-дин Исак.

Катедралата е изградена во романескен стил, со елементи на византиска архитектура. Нејзиниот изглед се менувал низ вековите, најчесто поради честите земјотреси, од кои најсилните биле во: 1537, 1563, 1667 и 1979 година. Катедралата секогаш била многу брзо реконструирана по секој земјотрес. При реновирањето биле внесувани елементи на архитектура и внатрешна декорација во духот и вкусот на времето во кое се вршеле тие обновувања (особено се видливи ренесансните и барокните елементи).

На западната фасада има две камбанарија. Оригиналните камбанарија и фасада биле уништени за време на земјотресот во 1667 година. Изградени се нови камбанарии (северната е 33, а јужната 35), главни портали, розета, тераса и трем.

Соборниот храм е изграден како трикорабна базилика, (простор во црквата ограничен со столбови над кои има свод) и купола над средниот траве на главниот кораб на црквата. Секој од корабите има апсида. Апсидата на главниот кораб е украсена со раскошен готски трифорум. Вкупната должина на катедралата е 35,21 метри, а ширината 17,47 метри. Главниот кораб на катедралата е одделен од страничните патеки со наизменични петлисни и монолитни столбови. Страничните кораби имаат по седум заливи.

Внатрешноста на катедралата била насликана со фрески во 1331 година (тоа било во модерно во тоа време). Катедралата била насликана од грчки фрескописци, кои живееле во Котор. Истите тие зографи го насликале католиконот на Дечанскиот манастир - црквата Христова Пантократор, дарба на српскиот крал Стефан Дечански III од Дечани. Куполата на средниот кораб е отстранета по двата земјотреси во XVI век, а со неа и сводот на западниот кораб и полукоработ.

Реконструкциите постојано го менувале изгледот на црквата, така што малку останало од првобитната катедрала. Во 2002 година, катедралата добила диплома од Европската Унија заедно со организацијата Европа Ностра за совршена реконструкција и сеизмичко осигурување на најстарата романескна катедрала на источниот јадрански брег.^[1]