Ефедра

род растенија

Ефедра е од род на грмушки од гимносперми. Различните видови на ефедра се широко распространети во многу сушни региони во светот, кои се движат низ југозападна Северна Америка, јужна Европа, северна Африка, југозападна и Средна Азија, северна Кина и западна Јужна Америка.[1] Тој е единствениот постоечки род во неговото семејство, Ephedraceae и редот, Ephedrales, и еден од трите живи членови на поделбата Gnetophyta заедно со Gnetum и Welwitschia.

Во умерените клими, повеќето видови ефедра растат на бреговите или во песочни почви со директно изложување на сонце. Вообичаените имиња на англиски вклучуваат џоинт-бор, џоинфир, мормонски чај или чај од Бригам. Кинеското име за видот ефедра е махуанг. Ефедра е потеклото на името на стимуланс ефедрин, кој растенијата го содржат во значителна концентрација.

Полен конуси Ephedra fragilis
Ephedra distachya : зрели женски конуси со семиња
Семе од ефедра цилијата

Опис уреди

Фамилијата Ephedraceae, од која ефедра е единствениот род, се гимносперми и генерално грмушки, понекогаш качувачки лози, а ретко и мали дрвја. Припадниците на родот често се шират со употреба на ризоми.

Стеблата се зелени и фотосинтетички. Листовите се спротивни или заоблени. Листовите слични на лушпите се спојуваат во обвивка во основата и тоа често паѓа веднаш по развојот. Нема канали од смола.

Растенијата се претежно дводомни: со полен стробили во кругови од 1-10, од кои секоја се состои од низа декусатни bracts. Поленот е избразден. Женските стробили, исто така, се појавуваат во вртежи, со бракти кои се спојуваат околу една овулка. Месести bracts се бели (како во Ephedra frustillata) или црвени. Генерално има 1-2 жолти до темно кафеави семиња по strobilus.

Таксономија уреди

Родот ефедра првпат бил опишан во 1753 година од Карл Линеј,[2] и видот е Ephedra distachya. Семејството, Ephedraceae, првпат било опишано во 1829 година од страна на Думортие.[2]

Еволутивна историја уреди

Најстарите познати членови на родот се од раниот креда пред околу 125 милиони години, со записи се познати од Аптиан - Албанец од Аргентина,[3] Кина,[4] Португалија и САД.[5] Фосилниот запис за Ефедра надвор од полен исчезнува по раниот креда.[6] Проценките на молекуларниот часовник сугерираат дека последниот заеднички предок на живите видови Ефедра живеел многу поново, за време на раниот олигоцен пред околу 30 милиони години.[7] Сепак, поленот модифициран од состојбата на предците на родот со разгранети псевдосулци (жлебови), кои еволуирале паралелно во живите северноамерикански и азиски лоза е познат од доцниот креда, што сугерира дека последниот заеднички предок е барем толку стар.[6]

Видови уреди

Од јуни 2021 , Plants of the World Online accepted the following species:[8]

Распространетост уреди

Родот се среќава низ целиот свет, во пустинските региони, но не и во Австралија.

Поврзано уреди

  • Хаома

Наводи уреди

  1. Kew World Checklist of Selected Plant Families
  2. 2,0 2,1 The Gymnosperm database: Ephedra.
  3. „Fossil record of Ephedra in the Lower Cretaceous (Aptian), Argentina“. Journal of Plant Research. 130 (6): 975–988. November 2017. doi:10.1007/s10265-017-0953-1. PMID 28528483.
  4. „The earliest fleshy cone of Ephedra from the early cretaceous Yixian Formation of northeast China“. PLOS ONE. 8 (1): e53652. 14 January 2013. Bibcode:2013PLoSO...853652Y. doi:10.1371/journal.pone.0053652. PMC 3544918. PMID 23341964.
  5. „Former diversity of Ephedra (Gnetales): evidence from Early Cretaceous seeds from Portugal and North America“. Annals of Botany. 98 (1): 123–40. July 2006. doi:10.1093/aob/mcl078. PMC 2803531. PMID 16675607.
  6. 6,0 6,1 Bolinder, Kristina; Norbäck Ivarsson, Lena; Humphreys, Aelys M.; Ickert-Bond, Stefanie M.; Han, Fang; Hoorn, Carina; Rydin, Catarina (2 January 2016). „Pollen morphology of Ephedra (Gnetales) and its evolutionary implications“. Grana (англиски). 55 (1): 24–51. doi:10.1080/00173134.2015.1066424. ISSN 0017-3134.
  7. Ickert‐Bond, Stefanie M.; Rydin, Catarina; Renner, Susanne S. (2009). „A fossil-calibrated relaxed clock for Ephedra indicates an Oligocene age for the divergence of Asian and New World clades and Miocene dispersal into South America“. Journal of Systematics and Evolution (англиски). 47 (5): 444–456. doi:10.1111/j.1759-6831.2009.00053.x. ISSN 1759-6831.
  8. Ephedra Tourn. ex L.“. Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens, Kew. Посетено на 23 June 2021.

Надворешни врски уреди