Ески амам (Банско)

Ески амамили Старата голема бања — поранешен амам кој се наоѓал во селото Банско, Општина Струмица.

Ески амам
Општи податоци
Вид	амам
Стил	османлиска архитектура
Град	Банско, Општина Струмица
Земја	Македонија
Почната	16 век
Технички податоци
Подна површина	242 м2

За градителот на објектот не се сочувани податоци но имајќи го предвид фактот дека кај турското население останало името Екси Амам веројатно е дека овој објект е еден од најстарите амами кои биле изградени во ова село. Амамот е изграден во источниот дел од селото, југозападно од Римската терма и според начинот на градба масивни дебели ѕидови градени од камен, вар, тула како и организацијата на ентериерот од археолозите бил утврден како амам за јавна намена. Следејќи ги пишаните извори на турската администрација за населбата како и меморираното име за амамот Екси, тој бил изграден во 16 век. Првобитно бил конципиран со три простории со голема квадратна централна со голем длабок базен и две помали на јужната и на источната страна со мали кади. На амамот во првите децении на 20 век биле додадени и простории за сместување на североисточната страна.

Амамот функционирал и како двоен за мажи до половина од денот и за жени во втората половина, а ваквото функционирање се задржало крајот на 19 век. Амамот зафака површина од 242 м, а сочувана висина земено од центарот на големиот базен до централната голема купола изнесува 9 метри. Висината на ѕидовите од подот до почетокот на куполите изнесува 2 метри, а ѕидовите се со дебелина од 1 метар. Трите влеза кои се поставени на северната и источната страна ги следи едниот влез во ентериерот преку кој се влегувало во помалата просторија од јужната страна со мали кади. Просечна висина на влезовите изнесува 1,70 см и ширина 70 см. на север пред нив била поставена соблекувална Xемекам со влез од север.

Во големата просторија најдоминатен е длабокиот базен во кој се влегувало со скали и е со длабочинна 1,40 см. а неговите димензии се 6,8х8,7метри. Во внатрешноста исто така доминира во големата централна просторија куполата која налегнува врз пандантифи и нејзиниот дијаметер изнесува 8,5метри. Амамот се снабдувал со термална вода преку тубуси од изворот парило кој се наоѓа околу 50 метри јужно. Карактеристично за овој амам е што осветлувањето во централната голема просторија е обезбедено преку мал прозорец на западниот ѕид, а осветлувањето на помалите простории е извршено преку мали кружни отвори на малите куполи.

Денеска не се сочувани податоци каков бил покривот првобитно над централната купола, но сегашниот е изведен од лим и е на четири води. Амамот имал водосклад (резервоар за вода) на јужната страна и прегради за акумулирање на топла и студена вода. Во внатрешноста на источната просторија во ѕидовите се оформени слепи ниши. Амамот е во лоша состојба поради престанување на неговото функционирање.

Галерија

• 
  Поглед кон турската бања
• 
  Поглед кон турската бања
• 
  Поглед кон турската бања