Документи за идентификација во Шведска

Во Шведска се користат повеќе од неколку документи за идентификација. Ниту еден не е задолжителен со закон, што значи дека не постои формална казна за непоседување. Заверените легитимацииоп ги издава даночната агенција. Шведската полиција издава пасоши и национални лични карти за шведските граѓани. Како документ за идентификација се прифаќа и шведска возачка дозвола, издадена од агенцијата за транспорт. Банките понекогаш издаваат лични карти за воспоставените клиенти или нивните деца.

Во Шведска не е воведен закон за задолжителни лични документи. Сепак, не постои закон кој забранува некој орган или некоја компанија да бара документ за идентификација. Документите за идентификација се потребни во Шведска во одредени вообичаени ситуации, на пр. при купувања со помош на дебитни или кредитни картички кога не се користи ПИН, или подигање пакет од претставниците на поштенската служба, или пак проверка на возраста при купување алкохолни пијалоци како и медицински преглед. нега или лекови. Потребен е и валиден шведски документ за идентификација при отворање банкарска сметка или пак во други ситуации кога е потребно користење на шведски личен број за идентификација, иако тој варира од организација до организација. На возачите на автомобили задолжително им е потребна возачка дозвола, а на полицијата и е дозволено да ги проверува возачките дозволи за возачи по случаен избор, што обично се прави во комбинација со проверки на трезност.

За одредени ситуации, законот вели дека е потребна сигурна идентификација, без да се каже како тоа треба да се направи. Во овие случаи, властите како полицијата обично очекуваат шведски документ за идентификација. Лицето кое ќе биде затекнато дека извршило кривично дело како пребрзо возење или пак без автобуска карта, без документ за лична идентификација, ќе биде одведено во полициска станица и ќе биде задржано додека не се потврди неговиот идентитет (дури и ако документите за идентификација не се задолжителни). Кога полицијата бара криминалци од кои се очекува да имаат автомобил, тие организираат проверки за брзо возење или проверки на трезност, бидејќи им е дозволено по случаен избор да побараат лична карта само во оваа ситуација. Пребарувањата за илегални имигранти често се прават во соработка со чувари кои ги проверуваат билетите за локалниот сообраќај. Лоша идеја е бараниот криминалец или илегален имигрант да вози без билет или кражба во Шведска, бидејќи нивниот идентитет мора да се истражи доколку биде фатен.

Најчесто користени лични документи во Шведска се возачката дозвола (за оние кои положиле возачки тест) и националната лична карта издадена од полицијата. Личната карта издадена од Даночната агенција почесто ја користат странски државјани кои живеат во Шведска, а не шведски државјани, бидејќи личната карта издадена од Даночната агенција чини исто како и личната карта издадена од полиција, но идентитетот на даночната агенција картичката е од помала употреба бидејќи не може да се користи за патување во Европската Унија. Исто така, додека картата на Даночната агенција има старосна граница од 13 години, националната лична карта ја нема и често ја добиваат младите луѓе, на пример, за да се докаже подобноста за детски билети за јавен превоз.

Историја

уреди

Историски гледано во Шведска, банките и шведската поштенска служба први виделе дека луѓето имале потреба од документи за идентификација. Тие издале лични документи за секој што има шведски личен матичен број. За да се докаже идентитетот, се користеле релативно едноставни рутини, како што се поседување документи за банкарска сметка, возачка дозвола или пасош, признавање од страна на персоналот на банката или носење пријател со документ за идентификација. Овие рутини се користеле со децении од 1960-тите до 21-от век, иако безбедносните рутини биле зајакнати во тоа време. Шведските пасоши биле забранети како документ за лична идентификација во текот на неколку години, бидејќи било релативно лесно да се фалсификуваат но повторно биле дозволени откако истите биле побезбедни во 1998 година. Возачките дозволи имале доволна сигурност за да бидат прифатени од банките и истите станале најчест користен документ за идентификација.

Властите увиделе потреба од проверка на идентитетот на луѓето во одредени ситуации, за да се уверат кој личен матичен број го има лицето пред нив. На пример, ракување со плаќањето за боледување, тестови за возачка дозвола како и полициски апсења. За ова обично се дозволувале личните документи што ги прифаќале банките, бидејќи немало закон за личните документи и начинот на издавање.

Околу 2005 година банките ја зајакнале својата рутина за издавање лични карти, така што само блиските роднини биле достапни за проверка од банките, односно само родителите или деца на одредена возраст, можеле да го гарантираат идентитетот за некој кој немал валиден документ за идентификација. Причината била спречување на измамами со идентитетот како и плаќање на компензација од страна на банките на засегнатите лица. Касиерската услуга во сопственост на поштенската служба го следела ова правило во 2007 година. Не постоел закон за овие правила или закон со кој банките или благајната ќе биле задолжени да ги издаваат овие картички. Како последица на тоа, секој што немал шведски родител или возрасно дете не можел да добие документ за идентификација. Шведските граѓани можеле да добијат пасош, но не и државјаните на други земји кои живеат во Шведска. На пр. норвешките и данските имигрантите можеле да добијат банкарска лична карта врз основа на дозволата за престој и странскиот пасош, но не и во Шведска, бидејќи ниту едно правило не го регулирало тоа, а шведскиот завод за миграција исто така не сакал да го гарантира идентитетот.

Владата одлучила дека тие треба да ја преземат одговорноста за издавање на лични документи за луѓето во Шведска и со тоа да донесат закон. Како последица на ова, Шведската даночна агенција започнала со издавање заверени лични карти во август 2009 година. Во текот на две и пол години странските државјани без родител кој бил жител на Шведска, не можеле да добијат документ за лична идентификација, доколку немале.

Сè уште во 2010 година, неколку илјади луѓе не можеле да добијат лични документи.[1]

Со влегувањето во Шенген зоната во 2001 година, шведската полиција по случаен избор барала документи за идентификација во преполни места, наведувајќи го сомнежот за нелегален престој од странски државјани како причина (Проверки на странци во земјата, шведски: „Inre utlänningskontroll“).[2] Според наводите, бојата на кожата била користена како индикација за нелегален престој (потребна била индикација за криминал за да се оправдаат проверките на личните документи).[3]

Домашни лични документи

уреди

Национална лична карта

уреди

Националната лична карта ја издава шведската полиција, а барањата се поднесуваат во полициските станици во одредена канцеларија наменета за пасоши. Националната лична карта може да ја добијат само шведските државјани. Тоа е валиден документ за идентификација во рамките на Европската унија, од 1 јули 2015 година, вклучувајќи ги и земјите-членки кои не се дел од Шенген зоната. Картичката има валидност од пет години.

Картичката е опремена со контактен чип подготвен за да може подоцна да функционира како електронска лична карта (eID), а исто така и бесконтактен RFID чип што ги содржи печатените податоци на картичката во дигитален формат заедно со фотографијата во JPEG формат. Заедно со дигитален клуч за да се потврди дека наведените податоците се автентични и истите не се манипулирани. До податоците во бесконтактната картичка може да се пристапи само со користење на отпечатените кодови кои се наоѓаат на задната страна на картичката.[4][5][6]

За да се стекнете со друг валиден документ за идентификација, потребено лице од слична листа како картичката на даночната агенција што го гарантира идентитетот, но нема рутина за „балансирана проценка“ или „дозвола за престој“.

Лични карти од Даночната агенција

уреди

Потврдени легитимации може да ги добие секој кој е регистриран во Шведска, кој има над 13 години,[7] и има шведски личен матичен број. Шведската даночна агенција[8][9] издава лични карти за секој што го исполнува условот истиот да е регистрирано како дел од населението во Шведска и доколку лицето може да обезбеди прифатено средство за идентификација. Ова последно правило им предизвикало многу проблеми на странците, па дури и на некои Швеѓани меѓу 2007 и 2010 година.

Почнувајќи од 1 октомври 2010 година за да добиете шведска лична карта, потребно е дан го исполнувате следново:

  • Возраст од 13 или повеќе години (луѓе на возраст од 13-17 години мора да имаат законски старател при апликацијата) (Шведските граѓани можат да добијат пасош или национална лична карта како новороденчиња)
  • Шведски личен матичен број .
  • Платени 400 SEK на Шведската даночна агенција преку шведска банка, пред апликацијата.
  • За да го потврдите вашиот идентитет со одобрен документ за лична идентификација, ограничен на
  1. Лична карта издадена од Шведска (или од владина агенција, како што е шведска лична карта или возачка дозвола, или друга што е во согласност со безбедносниот стандард на SIS, како што се лични карти издадени од банки),
  2. Шведски пасош издаден на или по 1 септември 2006 година (Црвена обвивка со вградена биометрика),
  3. Валиден пасош од ЕУ како и од Исланд, Лихтенштајн, Норвешка или Швајцарија,
  • ИЛИ, дозвола за престој
  • ИЛИ, некој лично да гарантира за вашиот идентитет во моментот на аплицирање, имајќи еден од горенаведените одобрени документи за лична идентификација, на возраст од најмалку 18 години и истиот со одредени ограничувања:
  1. Родители/старатели, згрижувачки родители, баба или дедо, брат или сестра, полубеат или сестра, како и дете или внук,
  2. Работодавци од најмалку 1 година,
  3. „Повереници или администратори“,
  4. Јавни службеници од локална или државна власт со кој лицето има професионален однос, како што е секретар за социјална заштита, администратор за бегалци (или слично), надзорник на институција или меѓународен советник на државен универзитет. Од ова произлегува проблем бидејќи таквите службеници го негирале тоа, тврдејќи дека не можеле 100% да го гарантираат идентитетот или дека немаат доволно време да ја посетат даночната служба со секој апликант.
  • Ако некој не ги исполни овие барања, може да побара и „балансирана проценка“. Во овој случај, Даночната агенција ќе ги спореди информациите од вашата апликација со она што е во досие кај други агенции и со тоа ќе донесе одлука. Пасош со истечен рок, пасош од земји кои не се членки на ЕУ/ЕЕА и/или поранешен работодавач може да бидат доволни во комбинација со други информации.
  • Нечија фотографија и измерена висина во канцеларијата на Даночната агенција кога аплицирате.

Времето за обработка за добивање картичка е две работни недели од моментот на одобрување. Времето на одобрување се движи од инстант до осум недели, во зависност од вашата ситуација. Странците кои користат дозвола за престој за да го потврдат својот идентитет се соочуваат со подолго време на чекање поради фактот што одборот за имиграција не собира дигитални записи на потписи, а со цел веднаш да се одобри апликацијата, вработениот што ја презема апликацијата мора да може да одговара на потпишаниот потпис. Странските пасоши ќе се проверуваат со матичната земја за што е потребно време.

Сепак, личните карти не се 100% сигурни, бидејќи сè уште може да има луѓе подготвени да направат лажна потврда. На пример, се случило родителите со возрасни деца да гарантираат за нивно дете други луѓе, кои добиле лични карти на име на децата, да можат да добијат банкарски заеми и кредитни картички итн. Картичките може да бидат украдени и луѓето имаат одговорност да ги пријават украдените лични карти што е можно поскоро. Фалсификуваните или украдените лични карти исто така се голем проблем.

Други лични карти

уреди

Повеќето од шведските банки можат да издаваат лични карти за своите клиенти, но генерално престануваат да го прават тоа.[10] Тие сè уште често издаваат лични карти на деца (на возраст од 13 години или поголеми) на етаблирани клиенти, како начин за добивање нови клиенти. Некои бизниси и владини органи издаваат идентификациски картички заверени од SIS на своите вработени, прифатени како документи за идентификација. Примерите вклучуваат полицајци и новинари. Други издаваат повеќе едноставни картички кои можат да се користат само во компанијата.

Возачка дозвола

уреди

Возачките дозволи ги издава Шведската транспортна агенција[11] на жителите во Шведска и се општо прифатени како лични документи на ист начин како и картичките за идентификација издадени од банките и поштенската служба. За да се добие една, или ЕУ возачка дозвола може да се замени со шведска, или мора да се направи целосен тест за вештини. Тестот бара поседување валиден шведски документ за идентификација (како што е издаден од даночната агенција) или пасош на ЕУ/ЕФТА (личните карти на ЕУ/ЕФТА не се прифаќаат). Лицата без валиден документ прво треба да добијат лична карта. Возачката дозвола има малку помала безбедност од личните карти бидејќи имаат помалку технички безбедносни одлики. Неодамна Агенцијата за транспорт почнала со фотографирање за возачката дозвола наместо да ја испраќа во агенцијата за да ја подобри безбедноста на возачката дозвола. Сепак, се смета дека имаат барем исто толку висока доверливост како личните карти бидејќи луѓето со добра економија обично имаат возачки дозволи, а личните карти најчесто ги користат луѓе без дозвола. Возачките дозволи имаат валидност од пет години доколку дозволуваат возење на тешки возила, а во спротивно валидноста е десет години.

Пасош

уреди

Шведските пасоши во бордо боја издадени од 1998 година се прифатени како лични документи. Сините пасоши издадени до 1998 година не се прифаќаат како личен документ поради недоволни безбедносни одлики. Пасошите издадени од 1 октомври 2005 година се од биометриска разновидност и истите се валидни пет години. Пасошите ги издава шведската полиција, а барањата се поднесуваат во полициските станици кои имаат посебна канцеларија која е наменета за истите.

Пасошите издадени од 1 октомври 2005 година содржат RFID чип кој ги содржи печатените податоци од пасошот во дигитален формат заедно со фотографијата во JPEG формат заедно со дигитален клуч за да се потврди дека податоците кои ги содржи пасошот се автентични и не се манипулирани. До податоците во чипот може да се пристапи само со користење на отпечатените шифри на долниот дел од страната на личноста на пасошот. Отпечатоците од прсти се чуваат од 28 јуни 2009 година.[12]

Странски лични документи

уреди

На шведските граѓани им е потребен пасош кога патуваат од Шведска директно во земја која не е членка на ЕУ/ЕФТА (иако не обратно, во тој случај доволен е секој документ со нација националност, вклучително и национална лична карта) [13][14] На другите ЕУ/ЕФТА граѓани не им е потребен пасош (ако имаат национална лична карта) за да ја напуштат ЕУ/ЕФТА од Шведска.

При престој во Шведска (за разлика од преминувањето на границата) потребно е поседување пасош за странски државјани, освен за државјани на ЕУ/ЕЕА. Меѓутоа, за да добиете шведска возачка дозвола или лична карта од даночната управа, личните карти на ЕУ/ЕФТА не се прифаќаат, па затоа, освен ако веќе немате шведски документ за лична карта, потребен е пасош.[13]

Кога се обидувате да добиете услуги за кои е потребен документ за идентификација, во Шведска често не се прифаќаат странски пасоши и други документи за идентификација (вклучувајќи ги и личните карти на ЕУ/ЕФТА). Ова особено се случува во ситуации за кои е потребен шведски личен број (како во банките), бидејќи таквите документи не го содржат споменатиот број. Нивото на безбедност на документите издадени од странство, исто така, може да се смета за недоволно. Иако банките имаат системи за проверка дали е украден одреден документ за идентификација, ова функционира само за шведските. Информацискиот систем на Шенген има такви информации за пасошите на ЕУ/ЕЕА, но само властите можат да ги користат, а не банките или поштите.

Од 2009 година, пасошите на ЕУ/ЕЕА (но не и личните карти) се прифатени како документи за идентификација во Шведска поради законодавството на ЕУ. Банките сè уште (2011), поради проверка на кражба и шведски причини за проверка на личниот број на идентитет, честопати сè уште одбиваат странски пасоши на ЕУ и препорачуваат да добиете шведска лична карта издадена од даночниот орган, која може да се добие врз основа на пасош на ЕУ/ЕФТА (но не лична карта).[15]

Синдикатот за нордиски пасоши го проширил правилото со кое на домашните граѓани не им се потребни лични документи, за да ги опфати сите нордиски граѓани. Сепак, може да бидат потребни документи за идентификација за услуги како што се патување со авион или воз, престој во хотел, купување кредитна картичка, проверка на возраста и друго. За ова може да се користи пасош, возачка дозвола (потребна за возење автомобил) или национална лична карта (која Норвешка и Данска ја немаат). Други лични карти може да не бидат прифатени бидејќи тие се помалку познати во Шведска, не најмалку важно за норвешките банкарски лични карти кои се испечатени на задната страна на кредитните картички, тип на картичка што Шведска го нема. Од јануари 2016 година, граничните контроли се повторно воспоставени за патниците кои доаѓаат од Данска преку теснецот Оресунд, што значи дека и нордиските граѓани треба да покажат официјален документ што покажува државјанство; за Данците и Норвежаните тоа значи дека е потребен пасош од нивна страна, иако се прифаќа нордиска возачка дозвола (но нема друга лична карта). Се вели дека контролите се привремени, но сè уште се во сила Од 30 септември 2018


Надворешни врски

уреди

Наводи

уреди
  1. Bagge, Peter (21 April 2010). „Invandrare vägras legitimation“ (шведски). svt. Посетено на 1 April 2014.
  2. „Rikspolisstyrelsens föreskrifter och allmänna råd om Polisens inre utlänningskontroll“ (PDF) (шведски). 17 June 2011.
  3. „Police to stop subway migration controls“. Radio Sweden. 8 March 2013. Посетено на 1 April 2014.
  4. „Fakta om nationellt id-kort“ (шведски). Swedish Police Authority. 2008-04-01. Архивирано од изворникот на 2009-04-05. Посетено на 2009-07-26.
  5. „Pass och nationellt id-kort“ (шведски). Swedish Police Authority. Посетено на 2018-08-19.
  6. „Förordning (2005:661) om nationellt identitetskort“. Parliament of Sweden. 2005-09-01. Посетено на 2009-07-26.
  7. „Villkor för att få ansöka om id-kort“ (шведски).
  8. „Swedish Tax Agency issues ID cards“. Swedish Tax Agency. Посетено на 2017-04-24.
  9. „Förordning (2009:284) om identitetskort för folkbokförda i Sverige“ (шведски). Parliament of Sweden. 2009-04-02. Архивирано од изворникот на 2010-10-12. Посетено на 2009-07-26.
  10. „ID-kort“ (шведски). Swedbank. Посетено на 2009-07-26.
  11. „Körkort“ (шведски). Swedish Transport Agency. Посетено на 2018-08-19.
  12. „Fakta om pass“ (шведски). Swedish Police Authority. 2008-04-01. Архивирано од изворникот на 2009-04-05. Посетено на 2009-07-26.
  13. 13,0 13,1 Utlänningslag (2005:716)
  14. Passlag (1978:302)
  15. „Oprette bankkonto i Sverige“ (дански). 9 January 2011. Архивирано од изворникот на 7 April 2014. Посетено на 1 April 2014.