Дам (холандски: Dam) — градски плоштад во Амстердам, главниот град на Холандија. Неговите значајни градби и чести настани го прават едно од најпознатите и значајни локации во градот и во земјата.

Дам
Dam
Плоштадот Дам и Кралската Палата (централно) и Новата Црква (десно) во 2005
Дам (плоштад) во рамките на Амстердам
Местоположб во центарот на Амстердам
Поштенски број:1012 JS/NP
Место:Амстердам, Холандија
северен:Nieuwendijk, Damrak, Warmoesstraat
источен:Damstraat
јужен:Kalverstraat, Rokin, Nes
западен:Mozes en Aäronstraat, Paleisstraat
Националниот Споменик, со Хотелот Краснополски од десна страна.

Плоштадот се наоѓа во историскиот центар на Амстердам, околу 750 метри јужно од главниот транспортен центар,и Централната станица, на оригиналната локација на браната до реката Амстел. Тој е приближно со правоаголна форма, кој се протега на околу 200 метри од запад кон исток и на околу 100 метри од север кон југ. Тој ги поврзува улиците Дамрак и Рокин-што се движат по должината на оригиналниот тек на реката Амстел од станица Централ да Мунтплеин (плоштад Нане) и Мунт (Мунт кулата). Браната ја означува крајната точка на другите прометни улици Неувендрајк, Калверстрат и Дамстрат. На кратко растојание надвор од североисточниот агол лежи главната црвено светлосна област, област на црвено светло.

На западниот крај на плоштадот е неокласичната Кралска палата, која послужи како градското собрание од 1655г. до неговото претворање во кралска резиденција во 1808 година. Покрај тоа се од 15 век се наоѓа готска Nieuwe Kerk (Нова црква) и на Мадам Тисо восочниот музеј. Националниот споменик, бел камен столб дизајниран од страна на J.J.P „Стариот“ е подигнат во 1956 година во спомен на жртвите од Втората светска војна, доминира на спротивната страна на плоштадот. Исто така, со поглед на плоштадот се Гранд Хотел Красноплоски и стоковна куќа Де Бајарнкоф. Овие различни атракции се причина на бранот од туристи.

Поглед од 360 степени на Дам Плоштадот од 2008

Историја уреди

 
Дам со големата куќа, касните 1600г. by Gerrit Berckheyde

Браната потекнува од нејзиното име од својата првобитна намена, брана на реката Амстел па оттука и името на градот. Изградена е околу 1270 година, и со тоа е формирана првата врска помеѓу населените места на двете страни на реката.

Откако браната била изградена, постепено станала доволно широка за плоштад во градот, сите кои останаа на јадрото на градот се развиле околу неа. Браната плоштад како што постои денес произлезе од она што првично беше за две полиња: Крај на браната, наречена Миделдам; и Платс, соседниот плоштад на запад. Голем пазар на риба се појавил таму каде што бродовите биле закотвени на браната, за да се вчитува истоварот на стоката. Оваа област станала центар не само на комерцијални активности, туку и корисни за владата, како место на градското собрание во Амстердам.

Како пазар плоштад, на браната имало една голема куќа што може да се види во некои стари слики. Таа била урната во 1808 година по наредба на Луј Бонапарта по преземањето на Кралската палата.

На Дамрк, или поранешнито устие на реката Амстел, бело делумно пополнето во 19 век; Од тогаш, плоштадот Дам е опкружен од страна на земјата од сите страни.Тука е изградена и Зохер, берзата во 1837 година. По трговијата со акции се преселила во Beurs ван Berlage во 1903 година, зградата на Зохер била урната. На своето место, Де Бајанкоф стоковна куќа стои од 1914 година.

Пукањето на Дам Плоштадот, 1945 уреди

 
Полоштадот Дам после пукањето во 1945

На 7 мај 1945 година, два дена по германската капитулација, илјадници Холанѓани ги чекаа канадските војници да пристигнат на плоштадот Дам во Амстердам. Во големиот клуб, на аголот на Калверстрат и на палатата, членови на морнарицата гледале како толпата подолу од нивните балкони танцуваа и се поздравуваа. Германците потоа започнаа да пукаат со митралезите од балконот директно во народот. Мотивите за нападот останаа нејасни; Германците биле пијани и можеби налутени бидејќи спротивно на претходниот договор, холандската полиција уапсила членови на германската војска.

На пукањето конечно му дошло крај, кога член на отпорот се искачи во кулата на кралската палата и почна со пукање кон чардакот и во клубот. Во тоа време, еден германски офицер заедно со командантот на отпорот најдоа свој пат во клубот и го убеди луѓето да се предадат. На работ на мир, 120 лица биле тешко повредени, а 22 прогласени за мртви. Во 2013 година, доказите на виделина укажуваат дека можеби бројката била повисока : Можно е 33 лица да загинале, а имало и 10 повеќе непотврдени можни жртви . Список на жртвите на пукањето може да се најде во http://de-dam-zevenmei1945.nl

Презент уреди

Браната е најважниот трамвај центар во Амстердам. По 1900 година оваа функција се преселила во Централната станица, на другиот крај на Дамрак.

Во текот на XIX и XX век, главниот плоштад во Амстердам стана "национален" плоштад добро познат на скоро сите во Холандија. Тој е често нова локацијата на демонстрации и настани од сите видови, како и место за средба за многу луѓе. На 4 мај секоја година, холанѓаните го обележуваат Националниот ден Спомен (Национален ден на сеќавање), со почитување на сите кои последниот прилог на плоштадот, на национален споменик, е формирана во 1956 година.

Лунапарк деновите се одржува на плоштадот Дам во неколкупати годишно, zoals на Денот на кралот и околу Божиќ.

Наводи уреди

Надворешни врски уреди