Википедија

Гордана Вуњак-Новаковиќ

Гордана Вуњак-Новаковиќ ( Serbian Cyrillic ) е српско-американски биомедицински инженер и универзитетски професор. Таа е универзитетски професор на Универзитетот Колумбија, како и професор по биомедицинско инженерство и медицински науки на Фондацијата Микати. Таа, исто така, раководи со лабораторијата за матични клетки и инженерство на ткиво на Универзитетот Колумбија. Таа е дел од факултетот во Центарот за сеопфатен рак Ирвинг и Центарот за човечки развој, кои се наоѓаат на Универзитетот Колумбија. Таа е исто така почесен професор на Технолошко-металуршкиот факултет на Универзитетот во Белград, почесен професор на Универзитетот во Нови Сад и вонреден професор на Катедрата за биомедицинско инженерство на Универзитетот Тафтс .

Гордана Вуњак-Новаковиќ
Гордана Вуњак Новаковић
Роден(а)Белград, Србија
УстановиУниверзитет Колумбија
Универзитет во Белград
Универзитет во Нови Сад
Универзитет Тафтс
ОбразованиеУниверзитет во Белград

Нејзиниот фокус е инженеринг на човечки ткива за регенеративна медицина, истражување на матични клетки и моделирање на болести.[1][2] Заедно со нејзиниот тим има објавено над 380 научни трудови, 70 поглавја од книги и три книги за инженерство на ткиво.[3] Вуњак-Новаковиќ има одржано и 380 поканети предавања низ светот и е именувана како ко-пронаоѓач на 100 лиценцирани, издадени и во тек патенти. Надоврзувајќи се на овие патенти, таа е ко-основач на четири биотехнолошки компании: EpiBone, TARA Biosystems, Xylyx Bio и Immplacate Health. Дополнително, таа е чест советник на федералната влада за инженерство на ткива и регенеративна медицина.

Биографија

уреди

Вуњак дипломирала, магистрирала и докторирала на отсекот по хемиско инженерство на Универзитетот во Белград, во Белград, Србија, нејзиното родно место. По постдипломските студии во Германија, таа се вратила како факултет на Универзитетот во Белград на отсекот за хемиско инженерство. Таа беше Фулбрајт соработник на Одделот за здравствени науки и технологија Харвард-МИТ на Масачусетс од 1986 до 1987 година и имаше заеднички назначувања како научник за истражување на Витакер колеџот за здравствени науки и технологија на МИТ (1993-1998) и како дополнителен професор на Катедрата за биомедицинско инженерство на Универзитетот Тафтс (1994–2004). Во 1998 година таа станала главен истражувачки научник со полно работно време со Одделот за здравствена наука и технологија Харвард-МИТ на МИТ, каде што соработувала, меѓу другите, со биомедицинскиот инженер Роберт С. Лангер . Во 2005 година, таа ја прифатила позицијата како редовен професор на Катедрата за биомедицинско инженерство на Универзитетот Колумбија.

Истражување

уреди

Бројните научни достигнувања на Вуњак-Новаковиќ значително влијаеле на полето на ткивното инженерство конкретно и на полето на биомедицинскиот инженеринг воопшто.[1] Фокусот на нејзиното истражување е на инженерските функционални човечки ткива, со интегрирана употреба на матични клетки, скелиња за биоматеријали и биореактори, кои се системи за култура дизајнирани да го регулираат и стимулираат развојот на ткивото. Во својата работа таа ја поставила теоретската и експерименталната основа за развој на нови биоматеријали и архитектура на скелиња за регенерирање на ткивото. На пример, серија од 5 трудови за биореактори, сеење полимерни скелиња за инженерство на ткивото на 'рскавицата, параметри за одгледување и карактеризација на структурата на ткивото, објавени во 1998 и 1999 година се цитирани над 2.000 пати.[4][5][6][7][8] Надоврзувајќи се на овие напори, Вуњак-Новаковиќ продолжила да врши сложени клеточни биолошки студии кои се занимаваат со фундаментални проблеми како што се растот и диференцијацијата на матичните клетки за функционална скелетна и срцева механика, растот на клетките на цицачите во микрогравитациската средина и улогата на хондроцитите во биомеханика на ткивото на 'рскавицата. На начини што не ги постигнал ниту еден друг истражувачки тим, групата на Вуњак-Новаковиќ успеале да го контролираат растот на клетките, метаболизмот и функцијата на инженерските човечки ткива.  Ова ја собрало нејзината најголема пофалба и признание од научната заедница.  Таа сега почнала да ја преведува оваа основа во клинички апликации. 

Поправање на коските и срцата

Приближно 35 милиони мажи и жени во Соединетите Американски Држави страдаат од проблеми со ТМЗ, а дури еден од четири луѓе доживува симптоми на нарушувања на ТМЗ, вклучувајќи болка во мускулите за џвакање, вкочанетост на вилицата, кликање, пукање или решетки или болка од артритис. . Темпоромандибуларниот зглоб, или TMJ, е виличниот зглоб што лежи пред секое уво, поврзувајќи ја мандибулата (долната вилица) со черепот, обезбедувајќи мобилност неопходна за гризење, џвакање, голтање храна, зборување и изразување на лицето.

Гордана Вуњак-Новаковиќ и нејзиниот истражувачки тим успеаја да одгледуваат коскени графтови кои ќе одговараат на оригиналната коска на вилицата на пациентот за операција за реконструкција на лицето за поправка на повреди, болести или вродени дефекти. Овој спектакуларен напредок во инженерството на коскеното ткиво ги обезбедува сите предности на оригиналната коска на вилицата на телото. Тимот користеше вистинска коска како скеле за да го одгледува новиот графт на ТМЗ. Земајќи ги зглобовите на коленото на телињата, им ги одзеле сите живи клетки и ги издлабиле на делови од човечка вилица со големина од кубен сантиметар.

Користејќи мезенхимални матични клетки, кои можат да се диференцираат во многу типови клетки, за да се засадат скелето, тие ги хранеле со потоци на хранливи материи, фактори на раст и кислород во биореактор. Следниот чекор ќе биде да се одреди најдобриот начин за растење на крвните садови во коскените графтови за да се продолжи нивната одржливост.

Препознавање

уреди

Во 2007 година, Вуњак-Новаковиќ стана првата жена инженер што ја добила наградата за предавање директор во Националниот институт за здравство .[9] Во 2008 година, таа беше примена во Меѓународната куќа на славните на жените во технологијата,[3] и во 2009 година, таа беше избрана за Академијата на науките во Њујорк . Една година подоцна ја добила наградата Клемсон на Друштвото за биоматеријали „за значаен придонес во литературата за науката или технологијата на биоматеријали“. Вуњак-Новаковиќ моментално служи во Советот на NIBIB,[10] и претходно служеше како претседател на стипендисти на Американскиот институт за медицинско и биолошко инженерство .[11] Таа е соработник на Друштвото за биомедицинско инженерство,[12] член на АААС и основач на ТЕРМИС .[3] Таа е членка на Academia Europaea,[13] Српската академија на науките и уметностите, и една од 100-те водечки глобални мислители за надворешна политика за 2014 година [3] Таа е добитник на наградата за истакнати предавања на Роберт А. Прицкер за 2017 година, главна награда на Друштвото за биомедицинско инженерство.[14]

Во 2012 година, таа била избрана за Националната академија за инженерство „за биореакторски системи и пристапи за моделирање за инженерство на ткиво и регенеративна медицина“, станувајќи првата жена во Колумбија која некогаш ја заслужила таа престижна разлика. Две години подоцна ова беше проследено со избори за Националната академија за медицина,[15] и Националната академија на пронаоѓачи.[16] Во 2019 година, таа била избрана во Американската академија за уметности и науки.[17]

Во 2017 година, Вуњак-Новаковиќ била назначена за ранг на универзитетски професор на Универзитетот Колумбија, највисоката академска чест на институцијата резервирана за мал број на факултети кои го направиле најважниот придонес во нивното поле на студии и му служат на универзитетот како целина .[18]

Нејзината работа е прикажана во Њујорк Тајмс,[1] Scientific American,[19] Forbes Magazine, Националното јавно радио ( NPR ),[20] и BBC .[21][22] Таа се појавила во 2018 година кво своја улога во документарниот филм Tesla Nation .[23]

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Anne Eisenberg (March 28, 2010). „Replacement Bones, Grown to Order in the Lab“. BU. The New York Times. стр. 5.
  2. ↑ „Columbia Engineers Patch A Heart“. Columbia Daily Spectator. May 6, 2011. Посетено на September 5, 2019.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Women in Technology Hall of Fame“. WITI. Посетено на September 5, 2019.
  4. ↑ Carrier, Rebecca L.; Papadaki, Maria; Rupnick, Maria; Schoen, Frederick J.; Bursac, Nenad; Langer, Robert; Freed, Lisa E.; Vunjak-Novakovic, Gordana (1999). „Cardiac tissue engineering: Cell seeding, cultivation parameters, and tissue construct characterization“. Biotechnology and Bioengineering. 64 (5): 580–589. doi:10.1002/(SICI)1097-0290(19990905)64:5<580::AID-BIT8>3.0.CO;2-X. ISSN 0006-3592. PMID 10404238.
  5. ↑ Vunjak-Novakovic, G.; Martin, I.; Obradovic, B.; Treppo, S.; Grodzinsky, A.J.; Langer, R.; Freed, L.E. (1999). „Bioreactor cultivation conditions modulate the composition and mechanical properties of tissue-engineered cartilage“. Journal of Orthopaedic Research. 17 (1): 130–138. doi:10.1002/jor.1100170119. PMID 10073657.
  6. ↑ N. Bursac; M. Papadaki; R. J. Cohen; F. J. Schoen; S. R. Eisenberg; R. Carrier; G. Vunjak-Novakovic; L. E. Freed (1999). „Cardiac muscle tissue engineering: toward an in vitro model for electrophysiological studies“. American Journal of Physiology. Heart and Circulatory Physiology. 277 (2): H433–H444. doi:10.1152/ajpheart.1999.277.2.H433. PMID 10444466.
  7. ↑ Vunjak-Novakovic, Gordana; Obradovic, Boyana; Martin, Ivan; Bursac, Predrag M.; Langer, Robert; Freed, Lisa E. (1998). „Dynamic cell seeding of polymer scaffolds for cartilage tissue engineering“. Biotechnology Progress. 14 (2): 193–202. doi:10.1021/bp970120j. PMID 9548769.
  8. ↑ L. E. Freed; A. P. Hollander; I. Martin; J. R. Barry; R. Langer; G. Vunjak-Novakovic (1998). „Chondrogenesis in a cell-polymer-bioreactor system“. Experimental Cell Research. 240 (1): 58–65. doi:10.1006/excr.1998.4010. PMID 9570921.
  9. ↑ „Gordana Vunjak-Novakovic Appointed University Professor“. Columbia Spectator. April 17, 2017. Посетено на September 5, 2019.
  10. ↑ „Two NIBIB-Supported Biomedical Engineers Named to Prestigious Institute of Medicine“. National Institute of Biomedical Imaging and Bioengineering. October 31, 2014. Архивирано од изворникот на 2020-04-09. Посетено на September 5, 2019.
  11. ↑ „Gordana Vunjak-Novakovic, Ph.D.“. American Institute for Medical and Biological Engineering. Посетено на September 5, 2019.
  12. ↑ „BMES List of Fellows“. Biomedical Engineering Society. Архивирано од изворникот на 2021-12-02. Посетено на September 5, 2019.
  13. ↑ „Gordana Vunjak-Novakovic“. Academia Europaea. Посетено на September 5, 2019.
  14. ↑ „Robert A. Pritzker Distinguished Lecture Award“. Biomedical Engineering Society. Архивирано од изворникот на 2020-05-21. Посетено на September 5, 2019.
  15. ↑ Holly Evarts (October 22, 2014). „Professor Gordana Vunjak-Novakovic Elected to the Institute of Medicine“. Columbia Daily Spectator. Посетено на September 5, 2019.
  16. ↑ Holly Evarts (December 17, 2014). „Professors Nayar and Vunjak-Novakovic Elected to the National Academy of Inventors“. Columbia Spectator. Посетено на September 5, 2019.
  17. ↑ „Gordana Vunjak-Novakovic Elected to American Academy of Arts & Sciences“. Columbia Spectator. April 18, 2019. Посетено на September 5, 2019.
  18. ↑ Lee C. Bollinger (April 13, 2017). „President Bollinger Appoints Gordana Vunjak-Novakovic a University Professor“. Columbia Spectator. Посетено на September 5, 2019.
  19. ↑ Charles Q. Choi (October 5, 2009). „Breakthrough: Bone Graft Grown in Exact Shape of Complex Skull-Jaw Joint“. Scientific American. Посетено на September 5, 2019.
  20. ↑ „Growing Hearts and Bones“. NPR. June 10, 2011. Посетено на September 5, 2019.
  21. ↑ „Jaw bone created from stem cells“. BBC News. October 10, 2009.
  22. ↑ „Beating heart tissue grown in lab“. BBC News. December 15, 2004. Посетено на September 5, 2019.
  23. ↑ Milica Puric (May 31, 2019). „Tesla Nation, documentary by Zeljko Mirkovic“. Urban Culture Tribe. Посетено на September 5, 2019.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Гордана_Вуњак-Новаковиќ&oldid=5290740“