Виулица (расказ)
Виулица (руски: Метель) — расказ на рускиот писател Лав Толстој. За првпат е објавен во 1856 година, во литературното и политичкото списание „Современник“.[1]
Инспирација уреди
Идејата за „Снежната бура“ датирала од јануари 1854 година, кога Толстој бил изгубен цела ноќ во снежна бура околу 100 версти (~ 107 км или 66 милји) од Черкаск. По две години подоцна го напишал расказот. [2]
Содржина уреди
Неименуваниот наратор на приказната и неговиот слуга Аљешка тргнуваат на вечерно патување со санки од Новочеркаск на Кавказ до дестинација во Централна Русија. Додека се возат, започнува зимска бура, а набргу патот е покриен со тежок, густ снег. Раскажувачот, загрижен, го прашува својот возач за шансите безбедно да стигнат до следната пошта. Возачот е малку нејасен во однос на остатокот од патувањето, што сугерира дека може или не може да помине. Раскажувачот има мала доверба во возачот, кој изгледа неискусен и намуртен.
Неколку минути подоцна, возачот ја запира санката, се спушта и почнува да го бара патот што го изгубиле. Вознемирен од оваа ситуација, раскажувачот му заповеда на флегматичниот возач да се врати назад, оставајќи ги коњите сами да го пронајдат патот. Кочијашот раскажува приказна за некои неодамнешни патници кои се изгубиле и измрзнале во слична бура.
Наскоро ги слушаат ѕвоната на санка — тројка како доаѓаат кон нив и одат во спротивна насока. Раскажувачот му заповеда на својот возач да се заврти и да ги следи свежите траги на курирските санки. Патеките и маркерите на патиштата брзо исчезнуваат во снегот што се повеќе се напластува. Самиот наратор сега излегува од санката за да го бара патот, но набрзо ја губи од вид дури и санката. По пронаоѓањето на неговиот возач и санката, повторно се одлучува да се вратат назад и да се вратат во станицата од која тргнале.
Повторно ги слушаат ѕвоната на курирската тројка, која сега се враќа на првобитната почетна точка, откако ја доставила поштата и ги сменила коњите. Возачот на нараторот им предлага да ги следат назад. Додека возачот се обидува да заврти, неговите вратила удираа во коњите врзани за задниот дел на третата пошта тројката, се кинат ремените и завртката Возачот на поштата тргнува во потрага по забеганите коњи, додека раскажувачот ги следи првите две санки во полн галоп. Во подобро расположение, сега кога има кого да следи, возачот љубезно разговара со својот патник, раскажувајќи за неговиот живот и семејните околности.
Набргу налетуваат на караван, предводен од кобила без помош од возачот, кој спие. За малку ќе ги изгубат од вид курирските санки, а возачот сака повторно да се сврти, но тие продолжуваат понатаму.
Стариот возач кој отишол да ги земе забеганите коњи се враќа со сите три и губи малку време во опомена на возачот на раскажувачот, чие неискуство го создало проблемот.
Раскажувачот заспива и почнува да сонува, губејќи се во монотоната и пуста снежна бура и лирски размислувајќи за снегот и ветерот: „Спомените и фантазиите следеа еден по друг со зголемена брзина во мојата имагинација“. Раскажувачот создава прилив на свест слики од неговата младост: стариот семеен батлер на нивниот баронски имот, летата во село, риболовот, мачните јулски попладневни часови и конечно селанец кој се дави во нивното езерце и никој не може да помогне.
Возачот на раскажувачот објавува дека неговите коњи се премногу уморни за да продолжат понатаму, и тој предлага нараторот и неговиот слуга да одат со санки. Багажот се пренесува, а нараторот се радува што влегува во топлата, цврста санка. Внатре двајца старци раскажуваат приказни за да помине времето. Тие даваат многу кратки, тапи одговори на сугестијата на нараторот дека сите би можеле да замрзнат до смрт ако коњите се откажат: „Да бидам сигурен, можеме“. Откако ќе се возат подолго време, мажите во санката почнуваат да се расправаат дали тоа што го гледаат на хоризонтот е логор. Раскажувачот станува поспан и мисли дека се смрзнува до смрт. Тој има халуцинации за тоа како треба да биде да се замрзне до смрт, наизменично да дреме и да се буди.
Нараторот се буди наутро за да открие дека снегот престанал и тој пристигнал на поштата. Тој ги почестува сите мажи со чаша вотка и, откако доби свежи коњи, продолжува кон следната етапа од своето патување.
Прием уреди
За разлика од другиот текст што Толстој го објави во тоа време, приемот на „Виулица“ во Русија беше генерално поволен. Тургенев како и обично бил занесен, и Сергеј Аксаков се согласил, сметајќи дека описот на снежната бура е најреален што некогаш го прочитал. Херцен го сметал за прекрасно дело и Александар Дружинин напишал во Biblioteka dlya chteniya дека немало ништо слично од времето на Пушкин и Гогољ.[3]
Овој расказа се истакнувао сопрекрасен опис на снежна бура.
Библиографија уреди
- Sydney Schultze (1987). „Meaning in 'The Snowstorm'“. Modern Language Studies. 17 (1): 67–74. JSTOR 3194753.
- A. V. Knowles (July 1977). „Tolstoy's Literary Reputation before War and Peace“. The Modern Language Review. Modern Humanities Research Association. 72 (3): 627–639. JSTOR 3725403.
„Tolstoi's Short Stories“. North American Review. 145 (373): 696–698. December 1887.
- Giorgio Kraisky, «Tormenta (La)|Metel'». In: Dizionario Bompiani delle Opere e dei Personaggi, di tutti i tempi e di tutte le letterature, Milano: RCS Libri SpA, 2006, Vol. X, p. 10250, ISSN 1825-7887
- Commento e note di Igor Sibaldi a «La tormenta». In: Lev Tolstòj, Tutti i racconti, a cura di Igor Sibaldi, Milano: A. Mondadori, 1991, Vol. I, pp. 322-57 (testo; traduzione di Bruno Osimo), Vol. I, pp. 1185-86 (Note ai testi), Collana I Meridiani, III ed., aprile 1998, ISBN 88-04-34454-7
Наводи уреди
Надворешни врски уреди
- Im Schneesturm in Lew Tolstoi: Ausgewählte Erzählungen: online im Projekt Gutenberg-DE (Verlag Paul Oestergaard, Übersetzer: August Scholz)
- Der Schneesturm online im Projekt Gutenberg-DE, Übersetzer: Alexander Eliasberg
- Метель (Толстой) (russisch)
- online bei Lib.ru/Klassiker (russisch)
- online bei RVB.ru (russisch)** online bei tolstoy-lit.ru (russisch)
- Eintrag in der Werkeliste
- Eintrag bei fantlab.ru (russisch)
- N. W. Burnaschewa Бурнашева Н.В.