Баханалии

Баханалии — религиозни празнувања кои се славеле во античко време. Во грчкиот и римскиот свет, баханалии (латински: bacchanalia) биле празнувања поврзани со дионизиските мистерии во чест на боговите Бахус или Дионис, на кои луѓето пиеле без мерка. Свештеничките кои ја организирале церемонијата биле наречени баханти, а името било поврзано со римските оргии. Примитивниот култ бил исклучиво женски и потекнувал од првичниот култ на богот Пан.

Баханалија на римски саркофаг од 210-220 година н.е.

Воведен во Рим (околу 200 г.н.е.) од Стара Грција или од грчкото влијание во [[Етрури, баханалиите се славеле тајно и со единствено учество на жени во шумичката Симила, близу планината Авентин. Денот на прославата е првата полна месечина во јануари и први март, како и 16 и 17 март. Подоцна, учеството во обредите било проширено и на мажите и прославите се одржувале пет пати месечно.

Потекло и еволуција

Баханта, видена од сликарката Виже ле Брен

Инспирирани од античките грчки дионизии прославувани во чест на Дионис, церемониите на баханалиите биле воведени во Италија околу 300 пр.н.е., измешани со други обичаи, особено етрурски. Од самиот почеток, тие имале карактер на суеверие. Поминувајќи низ Рим, култот на Дионис го нагласил неговиот субверзивен карактер, „кој преминува од мит во реалност“ и кој ја губи секоја врска со виното. Овие празнувања тогаш се одржувале најмалку трипати годишно под надзор на почитувани матрони. Тие станале јавни и се славеле низ цела Стара Грција, во Египет и главно во Рим. Овие празнувања, кои траеле околу 3 до 5 дена во зависност од областа, биле главно фокусирани на театарски претстави кои служеле како верска церемонија.

Тие наскоро послужиле како изговор за најекстравагантни нереди затоа што тие еволуирале во сè почести ноќни празнувања со оргии (до пет пати месечно според сведочењето на Хиспала, забележено од Тит Ливиј, кој го открил скандалот со баханалиите) што честопати имало лоша репутација, поради јавното пијанчење и сексуалните претерувања што ги предизвикувале.

Баханалиите во Рим

Римјаните биле претпазливи во врска со овој оргијастичен култ кој сеел неред (Рим сè уште живее во грчко-римски мистерии, барајќи таинственост од мистиците, што претставува ризик за државата).

Мажите глумеле свет бес, жените маскирани во баханти, трчале кон Тибар со факли. Сектата на иницирани била наскоро толку бројна што скоро формирала народ (jam prope populum, вели Тит Ливиј). Во своите редови вклучувал членови (мажи и жени) од висок ранг.

Било одлучено на церемониите учено да се примаат само млади луѓе на возраст под дваесет години, послушни инструменти за време на иницијативните оргии.

Скандал на баханалиите

Младоста на Бахус, оргијастична слика од Вилијам Бугеро (1884)

Скандалот на баханалиите е политичко-религиозна афера што се случила во Рим во 186 година пр.н.е.

Куртизана по име Хиспала Феценија му ја открила тајната на овие постапки на еден млад човек кого го сакала, Публиј Аебутиј, со цел да го заштити од неговата мајка која сакала да го иницира во тајните на Бахус. Следејќи го советот на Хиспала, Публиј одбил да биде инициран во мистериите. Тогаш мајка му и нејзиниот маж го избркале од дома. Тој се засолнил кај една од неговите тетки која го советувала за оваа случка да зборува со конзулот Постумиј.

Конзулот одлучил да спроведе тајна истрага. Сенатот бил трогнат и се стравувало дека сектата крие заговор против Републикатал, па ги задолжил конзулите да известуваат вонредно против баханалиите и ноќните жртви, да им ветуваат награди на информаторите и да забранат собири на иницијанти.

Скандалот довел до репресија на друштвата организирани да го слават култот на Бахус, сфатени како опасен елемент за политичката и религиозната кохезија на Рим.

Баханалии во културата

Сликарство

Оваа тема им се допаднала на уметниците затоа што дозволувала да се покаже голотијата на жената и да се нурне назад во антиката. Се појавува кај Филипо Лаури, Вилијам Бугеро, Елизабет Виже Ле Брен, Никола Пусен, Лео Пуц, Себастијано Ричи.

Книжевност

• Господар на илузиите, роман на Дона Тарт .
• Зборот „Баханалија“ се појавува во насловот на романите на Морис Оден или во Сан-Антонио .

Белешки и наводи

Библиографија

• Bacchanales. Actes des colloques Dionysos de Montpellier (1996-1998). Textes réunis par Pierre Sauzeau Архивирано на 24 јули 2009 г.. Montpellier : Publications de l'Université Paul Valéry, 2000, 300 p.
• Bacchus. Figures et pouvoirs. ISBN 978-2-251-38029-2.
• „Les Bacchanales, du scandale exemplaire à l'improbable affaire“. стр. 25–32. ISBN 9782234066632.
• Les cultes à mystères dans l'Antiquité. ISBN 978-2-251-32436-4.
• Maria Daraki, Dionysos et la déesse Terre, Champs Flammarion, 1983.

Надворешни врски

• L'affaire des bacchanales de -186 exposée par Tite-Live