Хирудин
Хирудин е полипептид со антикоагулантни својства, изолиран е од плунката на медицинската пијавица (Hirudo medicinalis).
Хирудин припаѓа на фармаколошката група на пептидни инхибитори на тромбин.[1]
Хемиски состав уреди
Полипептидите на хирудин имаат линеарна структура од 65 до 66 аминокиселини, имаат 3 дисулфидни мостови и сулфатен остаток на тирозин во позиција 63.[2] Изоелектричната точка е околу pH 3,9. Комплетната аминокиселинска секвенца на хирудин варијанта-1 (HV-1) беше пријавена во 1984 година.[3]
Хирудин може да биде произведен и со помош на генетско инженерство. Таквиот хирудин се нарекува рекомбинантен хирудин (р-хирудин). Пример за рекомбинантен хирудин се хирудините добиени од генетски модифицирани квасци лепирудин и дезирудин.
Механизам на дејство уреди
Хирудин е директен инхибитор на коагулацискиот фактор тромбин, така што се врзува за неговиот каталитички центар. Рекомбинантиниот хирудин во минатото се користеше за спречување на коагулацијата во случај на хепарин индуцирана тромбоцитопенија тип II (HIT II) индуцирана. Надворешната употреба на нативен хирудин во форма на масти и гелови за намалување на згрутчувањето на крвта кај површни тромбози, тромбофлебитис и модринки (хематоми) повеќе не е вообичаена.
Хирудин ја преминува плацентарната бариера и се излачува во мајчиното млеко.
Терапијата со хирудин може да се контролира со одредување на PTT. Бидејќи не постои специфичен противотров, во случај на предозирање, потребна е хемофилтрација или хемодијализа.
Хирудин се користел во развојот на хемодијализата почнувајќи од 1914 година со Георг Хас, но првично во непрочистена или недоволно прочистена и затоа токсична форма. Дури во 1923 година биле достапни соодветни, нетоксични хирудински препарати за дијализа на крвта кај луѓето.[4]
Лекови уреди
- Лепирудин: беше достапен во ЕУ како медицински производ (прав за раствор за инјектирање) под името Refludan. Производителот на активната состојка се откажа од производството, така што продажбата на Refludan беше прекината во април 2012 година, откако проценката на ризик и придобивка беше доведена во прашање од страна на EPAR [5] во 2009 година.
- Дезирудин: Revasc
- Бивалирудин : Angiox®
Литература уреди
- G. Nowak, K. Schrör: Hirudin - долгиот и камениот пат од антикоагулантен пептид во плунката на медицинската пијавица до рекомбинантен лек и пошироко. Историско дело. Во: Тромб. хемост. Том 98, 2007, стр. 116–119. PMID 17598001 doi: 10.1160/TH07-05-0364 PDF Архивирано на 10 март 2016 г.
Наводи уреди
- ↑ Zu den peptidischen Thrombin-Inhibitoren, so das: Bivalirudin (Angiox®, ausser Handel), Desirudin, Hirudin (aus dem Blutegel), Lepirudin (Refludan®, ausser Handel). Im Vergleich zu den nicht-peptidische Thrombin-Inhibitoren hierzu gehören das: Argatroban (Argatra®), Dabigatran (Pradaxa®, Antidot: Idarucizumab (Praxbind®)), Ximelagatran (Exanta®, ausser Handel, lebertoxisch), Prodrug von Melagatran.
- ↑ E. Teuscher: Biogene Arzneimittel. 5. Auflage. Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft, 1997, ISBN 3-8047-1482-X, S. 399.
- ↑ J. Dodt u. a.: The complete amino acid sequence of hirudin, a thrombin specific inhibitor Application of colour carboxymethylation. In: FEBS Lett. Band 165, 1984, S. 180–184. doi:10.1016/0014-5793(84)80165-9
- ↑ Jost Benedum: Die Frühgeschichte der künstlichen Niere. In: AINS. Anästhesiologie Intensivmedizin Notfallmedizin Schmerztherapie. Band 38, Nr. 11, November 2003, S. 681–688, hier: S. 683.
- ↑ „EPAR“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2015-09-24. Посетено на 2023-01-04.