Средновековен топол период
Средновековниот топол период, познат и како средновековен климатски оптимум или средновековна климатска аномалија, бил време на топла клима во северноатлантскиот регион што траела од околу 950 до околу 1250 година. Записите за климата покажуваат дека најтопло било во различни периоди за различни региони, што укажува дека ова не било глобален настан. Некои го нарекуваат средновековна климатска аномалија за да нагласат дека климатските ефекти, освен температурата, биле исто така важни.
Средновековниот топол период бил проследен со регионално постуден период во Северниот Атлантик и на други места, кој понекогаш се нарекува Мало ледено доба.
Можните причини за ова вклучуваат зголемена сончева активност, намалена вулканска активност и промени во океанската циркулација.[2] Доказите за моделирање покажале дека природната варијабилност е недоволна сама по себе за да се објасни овој настан.[3]
Истражување
уредиГенерално се смета дека средновековниот топол период се случил околу 950 година до околу 1250 година, во текот на европскиот среден век. Некои истражувачи го делат средновековниот топол период во две фази: Прва фаза, која започнала околу 450 г. н.е. и завршила околу 900 г. н.е., и се нарекува ран средновековен топол период, додека втората фаза се нарекува конвенционален средновековен топол период.[4] Во 1965 година, Хуберт Ламб, еден од првите палеоклиматолози, објавил истражување засновано врз податоци од ботаниката, истражувањата на историски документи и метеорологијата, комбинирани со записи кои укажуваат на преовладувачката температура и врнежите во Англија околу 1200 година и околу 1600 година. Тој смета: „Во многу полиња на истражување се акумулираат докази кои укажуваат на особено топла клима во многу делови од светот, која траела неколку века.“[5]
Ерата на потопли температури станала позната како средновековен топол период, а последователниот студен период Мало ледено доба. Сепак, ставот дека средновековниот топол период бил глобален настан, бил оспорен од други истражувачи. Извештајот за првата проценка од 1990 година зборува за „Средновековниот топол период околу 1000 година од нашата ера (кој можеби не бил глобален) и за малото ледено доба кое заврши само во средината до крајот на деветнаесеттиот век. Во него се наведува дека температурите во „крајот на десеттиот до почетокот на тринаесеттиот век (околу 950-1250 година од нашата ера) се чини дека биле исклучително топли во западна Европа, Исланд и Гренланд.[6] Третиот извештај за проценка од 2001 година ги сумира поновите истражувања: „Доказите не поддржуваат глобално синхрони периоди на аномални студ или топлина во оваа временска рамка, а конвенционалните термини „Мало ледена доба“ и „средновековен топол период“ се главно документирани во опишувањето на трендовите на северната полутопка на температурните промени во изминатите векови“.
Глобална клима за време на средновековниот топол период
уредиПриродата и обемот на средновековниот топол период се обележани со долготрајна контроверзија околу тоа дали тоа е глобален или регионален настан.[7][8] Во 2019 година, со користење на проширен сет на податоци,[9] потврдено е дека средновековната климатска аномалија не е глобален настан. Најтоплиот 51-годишен период во рамките на средновековниот топол период не се случил во исто време во сите региони.
Наводи
уреди- ↑ Hawkins, Ed (January 30, 2020). „2019 years“. climate-lab-book.ac.uk. Архивирано од изворникот на February 2, 2020. ("The data show that the modern period is very different to what occurred in the past. The often quoted Medieval Warm Period and Little Ice Age are real phenomena, but small compared to the recent changes.")
- ↑ „How does the Medieval Warm Period compare to current global temperatures?“. SkepticalScience. Посетено на October 12, 2017.
- ↑ Hunt, B. G. (11 May 2006). „The Medieval Warm Period, the Little Ice Age and simulated climatic variability“. Climate Dynamics (англиски). 27 (7–8): 677–694. doi:10.1007/s00382-006-0153-5. ISSN 0930-7575. Посетено на 5 September 2023.
- ↑ Cronin, T.M; Dwyer, G.S; Kamiya, T; Schwede, S; Willard, D.A (March 2003). „Medieval Warm Period, Little Ice Age and 20th century temperature variability from Chesapeake Bay“. Global and Planetary Change (англиски). 36 (1–2): 17–29. doi:10.1016/S0921-8181(02)00161-3. Посетено на 5 September 2023.
|hdl-access=бара|hdl=(help) - ↑ Lamb, H.H. (1965). „The early medieval warm epoch and its sequel“. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 1: 13–37. Bibcode:1965PPP.....1...13L. doi:10.1016/0031-0182(65)90004-0.
- ↑ IPCC First Assessment Report Working Group 1 report, Chapter 7, Executive Summary p. 199, Climate of the Past 5,000,000 Years p. 202.
- ↑ Broecker, Wallace S. (23 February 2001). „Was the Medieval Warm Period Global?“. Science. 291 (5508): 1497–1499. doi:10.1126/science.291.5508.1497. PMID 11234078. Посетено на 18 June 2023.
- ↑ Hughes, Malcolm K.; Diaz, Henry F. (March 1994). „Was there a 'medieval warm period', and if so, where and when?“. Climatic Change. 26 (2–3): 109–142. Bibcode:1994ClCh...26..109H. doi:10.1007/BF01092410. Посетено на 18 June 2023.
- ↑ Emile-Geay, Julien; McKay, Nicholas P.; Kaufman, Darrell S.; von Gunten, Lucien; Wang, Jianghao; Anchukaitis, Kevin J.; Abram, Nerilie J.; Addison, Jason A.; Curran, Mark A.J. (2017-07-11). „A global multiproxy database for temperature reconstructions of the Common Era“. Scientific Data (англиски). 4 (1): 170088. Bibcode:2017NatSD...470088E. doi:10.1038/sdata.2017.88. ISSN 2052-4463. PMC 5505119. PMID 28696409.
Литература
уреди- Fagan, Brian (2000). The Little Ice Age: How Climate Made History, 1300–1850. Basic Books. ISBN 978-0-465-02272-4.
- Fagan, Brian (2009). The Great Warming: Climate Change and the Rise and Fall of Civilizations. Bloomsbury Publishing. ISBN 9781596913929.
- Lamb, Hubert (1995). Climate, History, and the Modern World: Second Edition. Routledge.
- Staff members at NOAA Paleoclimatology (19 May 2000). The "Medieval Warm Period". A Paleo Perspective...on Global Warming. NOAA Paleoclimatology.
Надворешни врски
уреди| „Средновековен топол период“ на Ризницата ? |
- HistoricalClimatology.com, дополнителни врски, ресурси и релевантни вести, ажурирани 2016 година
- Climate History Network
- Малото ледено доба и средновековниот топол период во Американски геофизички сојуз