Канцелар: Разлика помеѓу преработките

'''Канцелар''' ([[латински]]: cancellarius) е официјална [[титула]] користена од повеќето народи чија [[цивилизација]] се издигнала директно или индиректно од [[Римско царство|Римското царство]]. Во различни периоди и во различни земји, поимот означувал разни должности и бил носен од [[офицер]]и со разни ранкови. Многу [[влада|влади]] имаат канцелар кој служи како некој вид на министер. Во разни влади, канцеларот има различна функција. Оригиналните канцелари биле оние во римските судови на правда - функционери кои седеле на „''канцелите''“ во [[базилика]] или судница, коишто ги одделувале судијата и поротата од гледачите.

 

 

Канцеларот на [[Австрија]] (Bundeskanzler, Бундесканцелар) е титулата на претседателот на владата на Австрија. Во австриската политика, позицијата на какцеларот е речиси иста како онаа на [[премиер]]от.

 

 

Канцеларот на [[Бразил]] е министерот за надворешни работи, чија канцеларија се наоѓа во палатата на министерството за надворешни работи.

 

 

Канцелар на [[Кина]] бил втор највисок ранк по Царот на Кина.

 

 

Во [[Колумбија]], канцеларот е министер за надворешни работи.

 

 

Титулата канцелар (или кралски канцелар) веројатно се појавила во 12 век во [[Данска]] и до [[1660]] ја означувала титулата глава на државната администрација (којашто често се занимавала со надворешна политика). Често изгледало како канцеларот да е вистинскиот претседател на владата. Од [[1660]] до [[1848]] титулата продолжила како „Голем канцелар“ или „претседател на данското канцеларство“ и била заменета со титулата „министер за внатрешни работи“.

 

 

Постоеле две [[Египет|древноегипетски]] титули коишто можат да се преведат како канцелар. Првата е титулата на човекот со функцијата на удирање печати (xtmtj-bity или xtmw-bity), титула од Првата династија (околу 3000 г.п.н.е.). Меѓу другите со оваа титула се и [[Имхотеп]] и [[Хемака]].

Првата титула означувала ранк во кралскиот суд, а втората била одговорна за државните приходи. Оваа позиција се појавила околу 2000 п.н.е.)

 

 

Во [[Естонија]], канцеларот на правдата (Õiguskantsler или Allar Jõks) ја надгледува легалноста на работата на владата и спроведувањето на основните граѓански слободи.

 

 

Во [[Финска]] канцеларот за правда (Oikeuskansleri, Justitiekanslern) ја надгледува легалноста на работата на владата и спроведувањето на основните граѓански слободи. За оваа посебна функција, канцеларот исто така седи во финскиот кабинет, Финскиот државен совет.

 

 

Со векови [[крал]]от на [[Франција]] назначувал канцелар (Chancelier de France, канцелар на Франција, Голем гралски офицер), како титула со функција чувар на печатите. Канцеларот бил одговорен и за некои судски постапки. За време на владеењето на [[Луј XVIII]], [[Шарл X]] и [[Луј Филип]], канцеларот на Франција бил претседател на Комората на перови, горниот дом и кралскиот француски парламент.

 

 

Како и во Австрија, канцеларот на [[Германија]] (Bundeskanzler, Бундесканцелар; женска форма - Bundeskanzlerin) е титулата на претседателот на владата на Германија. Во германската политика, позицијата на канцеларот е речиси иста со онаа на премиерот и е бирана од [[Бундестаг]]от (германскиот парламент) на секои четири години.

 

 

[[Адолф Хитлер]] бил назначен за канцелар во [[1933]] од страна на претседателот [[Паул фон Хинденбург|Хинденбург]]. На [[23 март]], [[1933]], по [[пожарот во Рајхстагот]], парламентот го одобрил „[[Овластувачки акт|овластувачкиот акт]]“ којшто му дал на Хитлер легално право да донесува закони без одобрение и знаење на парламентот: станал легален диктатор. Хитлер бил канцелар и претседател на Германија и се викал [[Фирер]] и Рајхканцелар (Führer und Reichskanzler, лидер и царски канцелар) по смртта на Хинденбург во [[1934]].

По поразот на [[Нацистичка Германија]] и создавањето на новата федерална република во [[1949]], канцеларството ја сменило улогата во онаа диктирана од основните закони. Се разликува од канцеларството на [[Вајмарска Република|Вајмарска Германија]] главно во тоа што не се назначува од претседателот, туку преку мнозинство во парламентарно гласање.

 

 

Види кај Полска подолу.

 

 

Даижо Даижин (太政大臣) или канцелар на кралството бил претседателот на Даижо-кан или стејт департментот (нешто како министерство за надворешни работи) во Хејанска [[Јапонија]] и мал период за време на уставот Меиџи.

 

 

Во [[Малезија]], позицијата на канцелар ја добиваат кралски благородници или докажани политичари од [[универзитет]]ите за да ги претставуваат универзитетите во политичката арена. Неодамна, универзитетот УЦСИ од [[Куала Лумпур]] го назначила Др. Абдул Рахман Аршад за свој прв канцелар.

 

 

Во [[Кралство Полска|Кралството Полска]] од 14 век имало кралски канцелар. Во [[Полско-Литванска република|Полско-Литванската република]] ([[1569]]-[[1795]]), четирите канцелари биле меѓу десетте највисоки функционери во државата. [[Полска]] и [[Литванија]] имале посебен главен канцелар и заменик канцелар, секој назначен за [[сенатор]], одговорен за работата во целото кралство, секој со своја канцеларија.

 

 

Во [[Царство Русија|Руското Царство]], канцеларот бил со највисок ранк за граѓанска служба, на исто ниво како [[маршал]] и генерал-адмирал. Само најистакнатите владини функционери биле унапредени до овој ранк, како што биле министрите за надворешни работи Александар Горчаков и Алексеј Петрович Бестужев-Румин.

 

 

Шпанскиот збор „''кансиљер''“ (canciller) е соодветен збор за канцелар. Но во [[Шпанија]] овој израз се однесува на граѓански службеник одговорен за технички проблеми во врска со надворешните работи. Канцеларите работат во амбасадите и козулатите на Шпанија. Во другите земји каде што се зборува на [[шпански]] се користи изразот кансиљер за министер за надворешни работи.

 

 

Во [[Шведска]], канцеларот за правда (Justitiekanslern) е главен солиситор на шведската влада. Оваа титула започнала со кралот [[Карл XII|Карл XII Шведски]] во [[1713]]. Исто така постоел и висок канцелар (Rikskansler) како највисок член на судот на Шведска. Покрај ова, постои и универзитетски канцелар (Universitetskansler), кој е главен на Националната агенција за вишо образование.

 

 

Во [[Швајцарија]], федерален канцелар (Bundeskanzler, Chancelier fédéral, Cancelliere della Confederazione) се бира од швајцарскиот парламент. Тој е главен на федералното канцеларство, главата на седумчлениот федерален извршен суд, односно на швајцарската влада. Канцеларот учествува во сите собири на седумте федерални советници и ги припрема извештаите за полисата и активностите на советот на парламентот. Канцеларството е одговорно за донесувањето на сите федерални закони.

 

 

Во [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]], неколку министри држат места коишто во името го содржат зборот канцелар.

* Канцелар на Војводството Ланкастер, исто така древна титула. Одговорен е за Војводството Ланкастер, англиско војводство коешто припаѓа на кралството, но историски останало одвоено од остатокот од кралството.

 

 

 

[[Категорија:Канцелари]]