Фотовишта: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Османлиско Царство: clean up, replaced: Les Grecs de l’Empire Ottoman. Etude Statistique et Ethnographique → Les Grecs de l’Empire Ottoman. Etude Statistique et Ethnographique using AWB
Sashko1999 (разговор | придонеси)
сНема опис на уредувањето
Ред 65:
== Географиja и местоположба ==
 
Селото Фотовишта е сместено на десниот брег на реката [[Канина (река)|Канина]], во подножјето на родопскиот гребен Дабраш. Селото е оддалеено на 4 километри северозападно од општинскиот центар Грмен, а најблискиот град е [[Неврокоп]] - 12 км југозапад. Од [[Горна Џумаја]] се наоѓа на околу 118 километри југосточно. Климата е преодна медитеранска со летен минимум и зимски максимум на врнежи од дожд (просечни годишни врнежи од дожд од околу 700 мм). Во регионот на селото има наоѓалиште на дијатомит.<ref name="еп 74">{{ЕПК|2|74}}</ref>. Таму е пронајден отпечаток од риба, што укажува дека областа околу Фотовиштав некогаш била на дното на слатководното езеро.<ref>Речник на българския език: К – Координати, том 7, Институт за български език, Издателство на БАН, София, стр. 384.</ref>.
 
Сместено е на ридско подрачје богато со вегетација, опкружено со планините Пирин и Родопите. Фотовишта е добро познат спа центар, чиј најпопуларен и минерален извор е познат како Мирото.<ref>[http://ognyanovo.com Официален сайт на Огняново.]</ref>.
 
===Минерални бањи===
 
На половина километар северно од селото во месноста Крајселско има група од седум минерални извори и бунар со температура од 35-39,5 ° С и ниска минерализација, погодна за лекување на болести на мускулно-скелетен систем, невролошки, гинеколошки и уролошки заболувања. Тука е изграден диспанзерот Огњаново - т.н. Рурални бањи. На километар и североисточно од селото во областа Крајречко има втора голема група на минерални извори - Гоцеделчевски или Градски бани со температура од 41 C. Во 1963 година Огњаново било прогласено за спа-центар од локално значење.<ref name="еб"/>.
 
Минералната вода е безбојна, чиста и без мирис, погодна за многу болести.<ref>[http://www.visitpirin.net/index.php?l=0&s=2&c=74&o=2239 Описание на село Огняново – Национален Парк Пирин.]</ref>.
 
== Историja ==
===Средновековен период===
Во месноста Грамадите југозападно од селото има траги од средновековна населба, а во месноста Градец се откриени остатоци од кула за набудување.<ref name="еб">Енциклопедия България. Том 4, Издателство на БАН, София, 1984, стр. 691.</ref>.
 
===Османлиско Царство===
 
Според легендата, Фотовишта е продолжение на стара македонска населба по име Потопишта. Под називите ''Хотогашта'' и ''Хотовишта'', селото се споменува во отоманските даночни регистри од втората половина на 15 век, 1623 - 1625, 1635 - 1637, 1660 и 1671 година како претежно христијанско село, чиешто население се зголемува.<ref name="еп 75">{{ЕПК|2|75}}</ref>. Всушност, во 1478 - 1479 година се споменува со 1 муслиманско и 53 немуслимански домаќинства<ref>{{Радушев2|40 – 41}}</ref>. Во [[1519]] година е назначено како село со 10 муслимански и 76 немуслимански домаќинства.<ref name="Радушев2|65">{{Радушев2|65}}</ref>. Во 1530 година се споменува повторно со 10 муслимански и 108 немуслимани домаќинства.<ref name="Радушев2|65"/> Во документ од [[1546]] година се споменува дека селото му припаѓа на вакафот на Коџa Мустафа Паша.<ref>{{Радушев1|140}}</ref>. Во регистарот на џезии во [[1615]] година, селото било обврзано за плаќање 31 ханети,<ref name="scribd.com">[http://www.scribd.com/doc/36928489/Помохамеданчванията-в-Неврокопско-XV-XVIII-век Страшимир Димитров. Помохамеданчванията в Неврокопско XV-XVIII век]</ref>, а во [[1615]] година со 37.<ref>{{cite book
| last = Горозданова
| first = Елена
Ред 90:
| isbn = 954-9800-14-8
| pages = 41
}}</ref>. Во [[1660]] година, селото било обврзано да плаќа 44 ханети.<ref>{{cite book
| last = Горозданова
| first = Елена
Ред 99:
| isbn = 954-9800-14-8
| pages = 293
}}</ref>. Во [[1671]] година, претставници од сите села биле повикани во Неврокоп за да сведочат на суд дека им биле платенаи купените претходно државни производи. Од муслиманските села бил испратен муслиманмуслиманин, од христијанските села бил испратен христијанин, а муслиманмуслиманин и христијанин од мешаните села. Селата во кои живееле луѓе со повисок социјален статус биле претставени од нив без оглед на нивната религија. Во овој документ Рибново е претставен од христијанин.<ref name="scribd.com"/>. Во 1723 година, 8 муслимани и 11 христијани од селото биле обврзани за плаќање на данокот авариз.<ref>{{Радушев2|138}}</ref> Освен под името ''Хотовишта'' ({{lang|ota|حــوطــويــشــتــه}}), селото се споменува и како ''Фотовишта'' ({{lang|ota|فــوتــوشـتــه, فـتــوشـتــه}}).<ref>Андреев, Стефан. Речник на селищни имена и названия на административно-териториални единици в българските земи през XV-XIX век. Главно управление на архивите при Министерския съвет на Република България, София, 2002, стр. 106, [[Специални:Източници на книги/9549800296|ISBN 954-9800-29-6]].</ref>
 
Според академик [[Иван Дуриданов]] етимологијата на името ''Фотовишта'' произлегува од презимето „Хотов“.<ref>Дуриданов, Иван. Значението на топонимията за етническата принадлежност на македонските говори. в: Лингвистични студии за Македония, София, МНИ, 1996, стр. 186.</ref>
Според [[Васил Миков]] етимологијата е превод од грчкиот топоним Фотовишта („фотос“ – светлина).
 
Ред 108:
{{цитат|Храмъ престыѧ влдцы нашеѧ Бцды и приндвы Маріи честнагω и славнаго еѧ успеніѧ сьградисѧ съ доброволна-та помощь на жители-тіе ωт това село Потовище 18 марта 35<ref>Иванов, Йордан. Български старини из Македония, второ, допълнено издание, БАН, София, 1931, стр. 214.</ref>}}
 
Дел од иконите на црквата се дело на Димитар Молеров.<ref>{{ЕПК|1|585}}</ref> Во 1859 година било отворено првото училиште во селото. [[Александар Синве]] ''(„Les Grecs de l’Empire Ottoman. Etude Statistique et Ethnographique“)'' во [[1878]] година напишал дека во ''Псотовиста'' (Psotovista), живееле 650 [[Грци]].<ref>[[:fr:s:Page:Les Grecs de l’Empire Ottoman.djvu/19|Synvet, A. Les Grecs de l'Empire ottoman: Etude statistique et ethnographique, Constantinople, 1878, р. 48.]]</ref> Во „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“ , издадена во [[Цариград]] во [[1878]] година и статистиката на машкото население од [[1873]], Фотовишта ''(Photovischta)'' се состоело од 85 семејства од кои 40 жители помаци[[Помаци]] и 240 [[Македонци]].<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref>{{cite book
| title = Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.
| origyear = 1878
Ред 138:
| chapterurl = http://www.promacedonia.org/vk_1/vk1_a_19.html
| pages = 273
}}</ref> и кон [[1900]] година во селото живееле 540 [[Македонци-муслимани|Помаци]], 200 [[Турци]] и 30 [[Роми]].<ref>{{cite book
| last = Кънчов
| first = Васил
Ред 151:
| chapterurl = http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_21.htm
| pages = 195
}}</ref> Селото било под влијание на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]]. Според податоците на секретарот на егзархијата [[Димитар Мишев (публицист)|Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во селото живеале 764 македонски егзархисти и 54 Роми. Во селото имало едно основно училиште со два учители и 50 ученици.<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref>Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905, рр. 112 – 113.</ref>.
 
Во еден извештај за селото, [[Иларион Неврокопски]] во 1909 година запишал:
Ред 162:
По крајот на Балканските војни, селото било вклучено во составот на Бугарија.
 
Селото било ослободено од отоманската власт на 12/25 октомври 1912 година за време на Балканските војни од страна на Седмата рилска дивизија. По избувнувањето на [[Балкански војни|Балканските војни]] во [[1912]] година, 56 лица од селото биле доброволци во [[Македонско-одрински доброволни чети|Македонско-одринските доброволни чети]].<ref>„Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 885</ref>. За време на периодот 1913 - 1918 година, во селото се населиле бегалци од [[Егејска Македонија]], од селата [[Горно Броди]] и [[Кара Ќој]].<ref name="еп 75"/>. Во [[1924]] година во селото било основано читалиштето „Борис Сарафов“, подоцна преименувано во „Асен Златаров - 1924 година“.<ref>[http://chitalishta.com/images/karta/2017/04/21/32185//USTAV-ch.N-deinosti-programa%20(1).pdf Народно читалище „Асен Златаров – 1924“. Посетенo на 27 септември 2018.]</ref>.
 
Во 1927 - 1928 година bil завршен системот за водоснабдување на Фотовишта.<ref>Македонски новини. Седмичен вестник за стопанство и просвета в Петрички окръг, г. І, бр. 7, 3 март 1929, стр. 2.</ref>. Во [[1923]] година во селото била основана земјоделската кооперација „Канина“, која броела 58 членови до 1935 година. Во 1926 година, била основана кооперација за сточарство, а во 1930 година, шумска кооперација „Караорман“. До 1935 година, шумската кооперација имала 39 члена.<ref>Списък на кооперативните сдружения, действали през 1935 година, по места, София 1936, с. 4, 22 (страниците не са отбелязани в изданието)</ref>.
{| class="wikitable col-2-right col-3-right col-4-right col-5-right col-6-right col-7-right col-8-right col-9-right col-10-right wikitable collapsible collapsed"
! colspan="10" | Учители и ученици во прогимназијата во учебната 1926 – 1927 година<ref>Централен държавен архив, ф. 177 К (Министерство на народното просвещение), оп. 2, а.е. 18, л. 59.</ref>
Ред 179:
|}
 
Во [[1934]] година, со указ на владата, името на селото кое потекнува од грчкото φως, (светлина<ref>Миков, Васил. Произход и значение на имената на нашите градове, села, реки, планини и места, София, 1943, стр. 74.</ref>) било преименувано во Огненово, од 1945 година ''Огнѣново'', а во 1966 година името во Огненово. Во 1961 година селото се разделило во независна општина заедно со селата [[Балдево]], [[Осиково]], [[Скребатно]] и [[Рибново]].<ref>Сборник за народни умотворения и народопис, том 54, Издателство на БАН, София, 1973, стр. 61.</ref>.
 
Денес, селото има градско собрание, пошта, аптека, здравствена служба, градинка, клуб за пензионири. Селото има фудбалски клуб „Минерал“, но за последен пат настапувало во сезоната 2009-2010 година, завршувајќи на 11 место во Благоевградската обласна лига.
Ред 213:
 
{| class="standard" align="left" style="margin-right:1em;"
|+Етнички состав на населението:<br> од 2011 година<ref>{{cite web|url=http://www.nsi.bg/ORPDOCS/Census2011_4.pop_by_ethnos.xls|title="&"Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и самоопределение по етническа принадлежност към 01.02.2011 г.|lang=bg|accessdate=2012-03-18|archiveurl=https://www.webcitation.org/6Fdhrysbu?url=http://www.nsi.bg/ORPDOCS/Census2011_4.pop_by_ethnos.xls|archivedate=2013-04-05|deadlink=no}}</ref>:
|-
! style = "background-color:#A0FF60" | Националност
Ред 244:
|}
{| align="left" style="margin-right:1em;"
|+'''Население по возраст<br> од 2011 година''':<ref>{{cite web|url=http://www.nsi.bg/ORPDOCS/Census2011_1.pop_by_age.xls|title=Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и възраст към 01.02.2011 г.|lang=bg|accessdate=2012-03-18|archiveurl=https://www.webcitation.org/6Irx9OSLX?url=http://www.nsi.bg/ORPDOCS/Census2011_1.pop_by_age.xls|archivedate=2013-08-14|deadlink=no}}</ref>:
|-
|{{Демография/распределение по возрасту