Брзина на светлината: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с clean up, replaced: Индексот на прекршување → Показателот на прекршување (3) using AWB
Ред 45:
Со брзината на светлината во вакуум се движат [[безмасени честички|честичките кои немаат маса]] и [[електромагнетно зрачење|електромагнетното зрачење]] ([[светлина]]та и [[гравитациони бранови|гравитационите бранови]] и се одвиваат промените во [[поле (физика)|полињата]]. Тие ја задржуваат {{math|''c''}} без разлика на движењето на нивниот извор или на [[инерцијален појдовен систем|инерцијалниот појдовен систем]] на набљудувачот. Во [[теорија за релативноста|теоријата на релативноста]] {{math|''c''}} ги соединува [[време-простор|просторот и времето]] и се појавува во познатата Ајнштајнова равенка за [[еднаквост на масата и енергијата]] {{math|1=''E'' = ''mc''<sup>2</sup>}}.<ref name=LeClerq>{{Cite book| last=Узан |first=Ж.-Ф. |last2=Леклерк |first2=B | year=2008 | title=„Природните закони на универзумот: Разбирање на фундаменталните константи“ | url=http://books.google.com/?id=dSAWX8TNpScC&pg=PA43 | pages=43–4 | publisher=„Springer“ | isbn=0-387-73454-6 }}</ref>
 
Брзината со која светлината се пренесува низ [[проѕирност|проѕирни материјали]] (стакло, воздух...), а радиобрановите низ кабли, е помала од {{math|''c''}}. Односот меѓу {{math|''c''}} и {{math|''v''}}, брзината со која светлината патува низ одреден материјал, го дава [[индекс на прекршување|индексот на прекршување]] {{math|''n''}} на материјалот ({{math|1=''n'' = ''c'' / ''v''}}). За [[светлина|видливата светлина]] индексот на прекршување на стаклото изнесува околу 1,5, што значи дека низ стаклото светлината патува со брзина од {{nowrap|{{math|''c''}} / 1.5 ≈ {{val|200000|u=km/s}}}}. [[индекс на прекршување на воздухот|ИндексотПоказателот на прекршување на воздухот]] изнесува приближно 1.0003 за видливата светлина, што значи дека таа низ воздух се движи со брзина од {{val|299700|u=km/s}} ({{val|90|u=km/s}} побавно отколку со {{math|''c''}}).
Со оглед дека [[светлина]]та е облик на [[електромагнетно зрачење]], нејзината брзина зависи од [[електрично поле|електричните]] и [[магнетно поле|магнетните]] својства на средината низ која се движи и претставува [[константа]] за таа средина. Брзината на светлината се пресметува според формулата: <math>c=\frac{1}{\sqrt{\varepsilon\mu}}</math>, а во [[вакуум]] според формулата: <math>c_0=\frac{1}{\sqrt{\varepsilon_0 \mu_0}}</math><ref>{{Cite book
|last=Херис |first=Џ.В. |display-authors=et al.
Ред 517:
 
[[File:frontgroupphase.gif|thumb|left|Сината точка се движи со фазна брзина (брзината на бранување), зелената со групна брзина (брзината на [[анвелопа]]та), а црвената со брзината на предниот дел на импулсот (челна брзина)|alt=Модулиран бран се движи од лево надесно. Има три положби обележани со точки: сина кај носечкиот јазол, зелена кај максимумот и црвена на челото на бранот.]]
За определување на начинот на кој светлината минува низ некој материјал или од еден кон друг материјал важна е фазната брзина. Таа најчесто се претставува преку ''индексот на прекршување'' – односот на ''c'' и фазната брзина ''v''<sub>ф</sub> во средината. Следува дека поголем индекс на прекршување значи помала брзина. ИндексотПоказателот на прекршување може да зависи и од фреквенцијата, интензитетот, [[поларизација (бранови)|поларизацијата]] или насоката на ширење на светлината. Сепак, почесто се смета за константа зависна само од средината. [[Земјина атмосфера|ИндексотПоказателот на прекршување на воздухот]] изнесува околу 1,0003.<ref name=Podesta>{{Cite book
|last=де Подеста |first=М.
|year=2002