Азербејџан: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Ред 488:
== Географија и клима ==
{{Main|Географија на Азербејџан}}
[[File:Koppen-Geiger Map AZE present.svg|thumb|Клима во Азербејџан.<ref>{{cite journal |last1=Beck |first1=Hylke E. |last2=Zimmermann |first2=Niklaus E. |last3=McVicar |first3=Tim R. |last4=Vergopolan |first4=Noemi |last5=Berg |first5=Alexis |last6=Wood |first6=Eric F. |title=Present and future Köppen-Geiger climate classification maps at 1-km resolution |journal=Scientific Data |date=30 October 2018 |volume=5 |pages=180214 |doi=10.1038/sdata.2018.214}}</ref>]]
[[Податотека:Bazarduzu detail.JPG|мини|лево|Планината [[Базардузу]] е највисока планина во Азербјџан.]]▼
Географски, Азербејџан се наоѓа во регионот на [[Јужен Кавказ]] во [[Евроазија]], кој се протега низ Западна Азија и Источна Европа. Се наоѓа помеѓу 38° и 42° С, со должина 44° и 51° Е. Вкупната должина на границите е 2,648 километри, од кои 1.007 километри се со Ерменија, 756 километри со Иран, 480 километри со Грузија, 390 километри со Русија и 15 километри со Турција<ref name="STA">{{cite web|last=|first= |title=Geographical data |website= |publisher=The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan |url=http://www.azstat.org/publications/azfigures/2007/en/001.shtml#t1_2 |doi= |accessdate=26 May 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070525040712/http://www.azstat.org/publications/azfigures/2007/en/001.shtml#t1_5 |archivedate=25 May 2007 |deadurl=no }}</ref>. Брегот се протега на 800 км, а должината на најширокиот дел на азербејџанскиот дел од [[Каспиското Море]] изнесува 456 км. Територијата на Азербејџан се протега на 400 км од север кон југ и 500 км од запад кон исток.
Во Азербејџан доминираат три територијални карактеристики: Каспиското Море, чие крајбрежје претставува природна граница на исток, [[Голем Кавказ]] се протега на север, и широките рамнини во центарот на земјата. Постојат и три планински масиви, [[Голем Кавказ|Голем]] и [[Мал Кавказ]], и [[Талишски Планини|Талишските Планини]], кои заедно покриваат околу 40% од земјата<ref name="GEO">{{cite web|title=Azerbaijan: Biodiversity |url=http://www.cac-biodiversity.org/aze/aze_biodiversity.htm |publisher=Central Asia and Transcaucasus Network on Plant Genetic Resources |accessdate=17 February 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120208012911/http://www.cac-biodiversity.org/aze/aze_biodiversity.htm |archivedate=8 February 2012 |date=2003 |deadurl=yes }}</ref>. Највисокиот врв на Азербејџан е планината [[Базардузу]] (4.466 м), додека најниската точка лежи во Каспиското Море (-28 м). Речиси половина од сите [[Каллив вулкан|калливи вулкани]] на земјата се концентрирани во Азербејџан, овие вулкани биле исто така номинирани за [[Седум светски чуда на природата]]<ref>{{cite news|last= |first= |title=Azerbaijan's mud volcanoes on Seven Wonders of Nature shortlist |work= |publisher=News.Az |url=http://www.news.az/articles/8581 |doi= |accessdate=8 February 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100210062717/http://www.news.az/articles/8581 |archivedate=10 February 2010 |deadurl=no }}</ref>.
Главните извори на вода се површинските. Сепак, само 24 од 8.350 реки се во должина поголема од 100 километри<ref name="GEO"/>. Сите реки се вливаат во Каспиското Море на источниот дел на земјата. Најголемото езеро е [[Сарису (езеро)|Сарису]] (67 км²), а најдолгата река е Кура (1.515 км), која е прекугранична со Ерменија. Азербејџанските четири главни острови во Каспиското Море имаат комбинирана површина од над триесет квадратни километри.
Од независноста на Азербејџан во 1991 година, азербејџанската влада презела мерки за зачувување на животната средина на Азербејџан. Националната заштита на животната средина се забрзала по 2001 година, кога државниот буџет се зголемил поради нови приходи обезбедени од нафтоводот Баку-Тбилиси-Чејхан. За четири години заштитените подрачја двојно се зголемиле и денес сочинуваат 8 отсто од територијата на земјата. Од 2001 година владата воспоставила седум големи резерви и речиси двојно го зголемила буџетот наменет за заштита на животната средина<ref>{{cite web|url=http://enrin.grida.no/htmls/azer/soe/ecology/html/ecology.html |title=Ecological problems in Azerbaijan |publisher=Enrin.grida.no |accessdate=30 June 2010}}</ref>.
===Пејзаж===
▲[[Податотека:Bazarduzu detail.JPG|мини|
[[File:Azerbajiani landscape - Another version.jpg|thumb|Поглед кон Киналуг]]
== Политички систем ==
| |||