Кипар: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Ред 93:
== Историја ==
{{Main|Историја на Кипар}}
=== Антички период ===▼
[[File:Choirokoitia.jpg|thumb|Археолошкиот локалитет [[Хирокитија]] се најрани остатоци од човековото живеалиште за време неолитот (реконструкција)]]
[[File:Early Greek colonization of Cyprus.jpg|thumb|Раногрчка колонизација на Кипар]]
=== Праисториски и антички период ===
Најрано потврдена човечка присутност на Кипар е [[Етокрамонос]], кој се наоѓа на јужниот брег, што покажува дека ловците-собирачи биле активни на островот пред околу 10.000 години п.н.е.<ref>Митен, С. ''По Ледената ера: Глобална човечка историја, 20000 п.н.е.-5000 п.н.е. "Бостон: Универзитет Харвард Прес 2005, стр.97. [https://books.google.com/books?id=NVygmardAA4C&pg=PA97] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150910191921/https://books.google.com/books?id=NVygmardAA4C&pg=PA97 |date=10 септември 2015 }}</ref> со населени селски заедници кои датираат од 8200 п.н.е. Пристигнувањето на првите луѓе корелира со истребување на џуџестите нилски коњи и џуџестите слонови<ref name="ASOR on Cyprus">{{cite book|title=Најраната праисторија на Кипар: од колонизација до експлоатација|year=2001|publisher=[[American Schools of Oriental Research]]|location=Бостон, САД|url=http://www.asor.org/pubs/books-monographs/swiny.pdf|editor=Стјуард Свини|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160606210529/http://www.asor.org/pubs/books-monographs/swiny.pdf|archivedate=6 јуни 2016|df=dmy-all}}</ref>. Се верува дека бунарите за вода откриени од страна на археолозите во западниот дел на Кипар се меѓу најстарите во светот, и истите датираат од 9.000 до 10.500 година п.н.е.<ref name="autogenerated2" />
Остатоци од 8-месечна мачка погребани со човечко тело биле откриени на посебен неолитски локалитет во Кипар<ref name="nytimes2007">{{cite news|last=Wade|first=Nicholas|title=Study Traces Cat's Ancestry to Middle East|url=https://www.nytimes.com/2007/06/29/health/29iht-29cat.6404420.html|accessdate=4 October 2012|newspaper=New York Times|date=29 June 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20150509004708/http://www.nytimes.com/2007/06/29/health/29iht-29cat.6404420.html|archive-date=9 May 2015|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref>. Гробот се проценува дека е стар 9.500 години и е предводен од древната египетска цивилизација, и според податоците станува збор за едно од најраните [[Припитомување|припитомувања]]<ref name="walton2004">{{cite news |first=Marsha |last=Walton |title=Ancient burial looks like human and pet cat |url=http://edition.cnn.com/2004/TECH/science/04/08/cats.cyprus/index.html |publisher=CNN |date=9 April 2004 |accessdate=23 November 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071222092756/http://edition.cnn.com/2004/TECH/science/04/08/cats.cyprus/index.html |archive-date=22 December 2007 |dead-url=no |df=dmy-all }}</ref>. Неверојатно доброто зачувано неолитско село Хирокитија е [[светско наследство на УНЕСКО]], датирано приближно 6800 п.н.е.<ref>Simmons, A. H. ''Faunal extinction in an island society: pygmy hippopotamus hunters of Cyprus''. New York: Springer 1999, p.15. [https://books.google.com/books?id=hCwYwyEBXEAC&pg=PA15] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160412181518/https://books.google.com/books?id=hCwYwyEBXEAC&pg=PA15 |date=12 April 2016 }}</ref>
[[File:Sanctuary of Apollo Hylates temple 2010 2.jpg|thumb|left|upright|Храмот на Аполон, [[Курион]]]]
За време на доцното [[бронзено време]], островот доживеал два бранови на грчка колонизација<ref name="TTW1">Thomas, Carol G. and Conant, Craig: ''The Trojan War'', pages 121–122. Greenwood Publishing Group, 2005. {{ISBN|0-313-32526-X}}, 9780313325267.</ref>. Првиот бран се состоел од микенски грчки трговци кои започнале да го посетуваат Кипар околу 1400 п.н.е.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=YOwOAAAAQAAJ&pg=PA168|title=Greek Pottery in the Bronze Age|author=A.D. Lacy|page=168|publisher=Taylor & Francis|access-date=20 June 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915234014/https://books.google.com/books?id=YOwOAAAAQAAJ&pg=PA168|archive-date=15 September 2015|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref><ref name="lcweb2.loc.gov">{{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field%28DOCID+cy0013%29 |title=Library of Congress Country Studies. ''Cyprus'' |publisher=Lcweb2.loc.gov |accessdate=1 November 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090110091429/http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd%2Fcstdy%3A%40field%28DOCID+cy0013%29 |archive-date=10 January 2009 |dead-url=no |df=dmy-all }}</ref> Се верува дека голем бран грчки населби се случил по крајот на бронзеното време во [[Микенска Грција|Микенска Грција]] од 1100 до 1050 п.н.е., со претежно грчки карактер на островот од тој период<ref name="lcweb2.loc.gov" /><ref>Thomas, Carol G. ''The Trojan War''. Santa Barbara, CA, USA: Greenwood Publishing Group 2005. p. 64. [https://books.google.com/books?id=UzASgBf2W10C&pg=PA98] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151203171026/https://books.google.com/books?id=UzASgBf2W10C&pg=PA98 |date=3 December 2015 }}</ref>. Кипар зазема важна улога во [[грчката митологија]] како родно место на [[Афродита]] и [[Адонис]] и дом на кралот [[Кинира]], и [[Пигмалион (митологија)|Пигмалион]]<ref>Stass Paraskos, The Mythology of Cyprus (London: Orage Press, 2016) p.1f</ref>. Почнувајќи од 8 век п.н.е. [[Фенекија|Феникиските колонии]] биле основани на јужниот брег на Кипар, во близина на денешна [[Ларнака]] и [[Саламина (Кипар)|Саламина]]<ref name="lcweb2.loc.gov" />.
Кипар е на стратешка локација на [[Блискиот Исток]]<ref name="Cohen1995">{{cite book|author=Getzel M Cohen|title=The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands and Asia Minor|url=https://books.google.com/books?id=BnsPcZW4G7YC&pg=PA35|year=1995|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-91408-7|page=35|access-date=20 June 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150911021830/https://books.google.com/books?id=BnsPcZW4G7YC&pg=PA35|archive-date=11 September 2015|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref><ref name="Stewart2008">{{cite book|author=Charles Anthony Stewart|title=Domes of Heaven: The Domed Basilicas of Cyprus|url=https://books.google.com/books?id=R6ux8tRBHq4C&pg=PA69|year=2008|publisher=ProQuest|isbn=978-0-549-75556-2|page=69|access-date=20 June 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915232126/https://books.google.com/books?id=R6ux8tRBHq4C&pg=PA69|archive-date=15 September 2015|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref><ref name="SpillingSpilling2010">{{cite book|author1=Michael Spilling|author2=Jo-ann Spilling|title=Cyprus|url=https://books.google.com/books?id=ldSQLD985i4C&pg=PA23|year=2010|publisher=Marshall Cavendish|isbn=978-0-7614-4855-6|page=23|access-date=20 June 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20160412132426/https://books.google.com/books?id=ldSQLD985i4C&pg=PA23|archive-date=12 April 2016|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref>. Територијата била управувана од [[Асирија]], почнувајќи од 708 п.н.е., Египет и Персија до 545 п.н.е.<ref name="lcweb2.loc.gov" />Кипарците, предводени од кралот Онезил, им се придружиле на грчките сили за време на неуспешната Јонска револуција во 499 п.н.е. против [[Ахеменидско Царство |Ахеменидското Царство]]. Револтот бил потиснат, но Кипар успеал да одржи висок степен на автономија и останал наклонет кон грчкиот свет<ref name="lcweb2.loc.gov" />.
Островот бил освоен од [[Александар Велики]] во 333 п.н.е. По неговата смрт и последователната поделба на неговата империја и војни меѓу неговите наследници, Кипар станал дел од [[Птоломејска династија|Птоломејски Египет]]. Во овој период островот бил целосно хеленизиран. Во 58 п.н.е. Кипар бил освоен од [[Римската Република]]<ref name="lcweb2.loc.gov" />.
=== Независност ===
| |||