Википедија

Шап и лигавка: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с MacedonianBoy ја премести страницата Лигавка на Шап и лигавка
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
{{Infobox medical condition
'''Лигавка''' е вирусот со форма на животот.Се наоѓаат на границата помеѓу живата и неживата природа.Неможат да се видат со светлосен , само со електронски микроскоп. Слободната вирусна честица се вика вирион.Секој вирион е изграден од протеински дел (капсид) или наследен материјал.[[RNK]] ,се смета дека се наоѓа кај растителни вируси – претпоставки и [[DNK]] кај животински вируси.
|Name =Шап и лигавка
Лигавка е акутна и многу инфективна заразна болест на домашните и дивите папкарима понекогаш и кај човекот,со егзентематозни промени на слузокожата и кожата посебно на устата и помеѓу папците.
|Image = Foot and mouth disease in mouth.jpg
Причинител е РНК вирус од групата Picornaviridae, Aphtovirus.
|Caption = {{small|Испукан орален оток кај заболена крава.}}
Од оваа болест најчесто заболуваат срните и дивокозите додека елените многу ретко.
|DiseasesDB = 31707
Поголема изложеност на инфекција имаат и животните кои живеат во заграден простор,оградени ловишта,одгледувалишта во зоолошки градини и слично.
|ICD10 = {{ICD10|B|08|8|b|00}} ([[ILDS]] B08.820)
|ICD9 = {{ICD9|078.4}}
|ICDO =
|OMIM =
|MedlinePlus =
|eMedicineSubj =
|eMedicineTopic =
|MeshID = D005536
}}
'''Шап и лигавка''' ('''''Aphthae epizooticae''''') е [[вирусно заболување]], кое понекогаш може да резултира и со смрт кај [[папкари]]те, вклучително домашни и диви [[копитари]].<ref>{{Cite journal | doi = 10.1111/j.1865-1682.2011.01204.x| pmid = 21366894| title = The Pathogenesis of Foot-and-Mouth Disease I: Viral Pathways in Cattle| journal = Transboundary and Emerging Diseases| volume = 58| issue = 4| pages = 291–304| year = 2011| last1 = Arzt | first1 = J.| last2 = Juleff | first2 = N.| last3 = Zhang | first3 = Z.| last4 = Rodriguez | first4 = L. L.}}</ref><ref>{{Cite journal | doi = 10.1111/j.1865-1682.2011.01236.x| title = The Pathogenesis of Foot-and-Mouth Disease II: Viral Pathways in Swine, Small Ruminants, and Wildlife; Myotropism, Chronic Syndromes, and Molecular Virus-Host Interactions| journal = Transboundary and Emerging Diseases| volume = 58| issue = 4| pages = 305–326| year = 2011| last1 = Arzt | first1 = J.| last2 = Baxt | first2 = B.| last3 = Grubman | first3 = M. J.| last4 = Jackson | first4 = T.| last5 = Juleff | first5 = N.| last6 = Rhyan | first6 = J.| last7 = Rieder | first7 = E.| last8 = Waters | first8 = R.| last9 = Rodriguez | first9 = L. L.
}}</ref> Вирусот предизвикува висока треска која вообичаено трае од 2 до 6 дена, проследено со појавување на цисти во устата и на папките.
 
Болеста шап и лигавка има големи последици врз [[сточарство]]то, бидејќи истата е многу заразна и може да се прошири меѓу стоката. Ширењето настанува преку контакт, директен или индиректен.<ref name=animals/> Болеста побарува силни напори во однос на вакцинирање, набљудување и грижа за да се спречи ширењето на болеста. Покрај тоа, со појавата на болеста се ограничува и трговијата на животното, и преземање мерки карантин,
Лигавката се шири преку директен или индиректен контакт,преку контаминирана храна,вода,преку [[кучиња]],[[мачки]] и [[диви птици]].
 
Но,најчест пат на инфекција е консумирање на контаминирана храна.Вирусот се наоѓа во сите екскрети на болните животни,вклучувајќи ја урината,фенесот,плунката,млекото и семената течност.
Можни животни кои може да се заразат се [[добиток]], [[бафало]], [[коза]], [[прасе]],<ref name="sciencedirect.com">{{cite journal | url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0034528814000332 | doi=10.1016/j.rvsc.2014.01.009 | pmid=24548596 | volume=96 | issue=2 | title=Infection dynamics of foot-and-mouth disease virus in pigs using two novel simulated-natural inoculation methods | journal=Research in Veterinary Science | pages=396–405| year=2014 | last1=Stenfeldt | first1=C. | last2=Pacheco | first2=J.M. | last3=Rodriguez | first3=L.L. | last4=Arzt | first4=J. }}</ref><ref>{{cite journal|url=http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0106859|title= Early Events in the Pathogenesis of Foot-and-Mouth Disease in Pigs; Identification of Oropharyngeal Tonsils as Sites of Primary and Sustained Viral Replication| doi=10.1371/journal.pone.0106859 |pmid= 25184288| volume=9|issue= 9|journal=PLoS ONE|pages=e106859|year= 2014|last1= Stenfeldt|first1= Carolina|last2= Pacheco|first2= Juan M.|last3= Rodriguez|first3= Luis L.|last4= Arzt|first4= Jonathan|bibcode= 2014PLoSO...9j6859S|pmc=4153717}}</ref> [[антилопа]], [[елен]] и [[бизон]]. Исто така е познато дека може да биде заразно и за ежот и слонот;<ref name=animals>{{cite web|url=http://www.inspection.gc.ca/english/anima/heasan/disemala/fmdfie/plan/plan-1e.shtml|title=Canadian Food Inspection Agency – Animal Products – Foot-and-Mouth Disease Hazard Specific Plan|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080605152948/http://www.inspection.gc.ca/english/anima/heasan/disemala/fmdfie/plan/plan-1e.shtml|archivedate=June 5, 2008|df=}} </ref><ref name=hedgehog>{{cite journal | last1 = McLauchlan | first1 = J. D. | last2 = Henderson | first2 = W. M. | year = 1947 | title = The Occurrence of Foot-and-Mouth Disease in the Hedgehog under Natural Conditions | url = | journal = The Journal of Hygiene | volume = 45 | issue = 4| pages = 474–479 | doi=10.1017/s0022172400014194}}</ref> [[лама]]та и [[алпаката]]та исто така може да појават слични симптоми, но не се пренесуваат на останатите единки .<ref name=animals/>
Се смета дека оваа болест не се шири преку [[воздухот]].
 
Вирусот се размножува на влезното место,каде што се создаваат примарни везикули(афти),од каде што влегуваат во крвта,а со неа доаѓаат до епителните клетни на [[слузницата]],[[кожата]] и [[внатрешните органи]].
==Наводи==
Вирусот е епителнотропен и миотропен,поради што причинува дегенерација на [[срцевиот мускул]].
{{Наводи}}
Во почетокот на болеста може да се констатира зголемена [телесна температура]] ( и до 40,5 степени) .
Потоа се појавуваат везикули на слузокожата на устата ,образите,рабовите на јазикот,помеѓу папците и слично.
Во текот на првите денови од [[еволуцијата]] на болеста везикулите пукаат и се создаваат ерозии,кои подоцна заздравуваат.
 
{{Био-никулец}}
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Шап_и_лигавка“