Бакар: Разлика помеѓу преработките
| [непроверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Ја заменувам страницата со ' ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------...' |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{Без извори|датум=октомври 2009}}
{| {{prettyinfobox}}
| colspan="2" cellspacing="0" cellpadding="2" |
{| align="center" border="0"
| colspan="2" align="center" | [[никел]] - '''Бакар''' - [[цинк]]
|-
| rowspan="3" valign="center" | <br />'''Cu'''<br />[[сребро]] <br /> <br />
|-
| align="center" | [[Податотека:Cu-TableImage.png|250px]]<br /><div style="text-align: center">[[периоден систем]]</div>
|}
|-
! colspan="2" align=center bgcolor="#ffc0c0" | <font color="black">'''Општи податоци'''</font>
|-
| Име, симбол, [[атомски број]]
| Бакар, Cu, 29
|-
| Припадност на група
| [[преодни метали]]
|-
| група, периода
| [[11. група на хемиските елементи|VIIIB]], [[4. периода на хемиските елементи|4]]
|-
| [[густина]], [[тврдина по Мосова скала|тврдина]]
| 8920 [[килограм на метар кубен|kg/m<sup>3</sup>]], 3,0
|-
| [[Боја]]
| црвенкаста <br /> [[Податотека:Бакар.jpg| 80 px]]
|-
! colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0" | <font color="black">'''Карактеристики на атома'''</font>
|-
| [[атомска маса]]
| 63,546 [[единица за атомска маса|u]]
|-
| [[атомски радиус]]
| 135 (145) [[пикометар|pm]]
|-
| [[ковалентен радиус]]
| 138 pm
|-
| [[ван дер Валсов радиус]]
| 140 pm
|-
| [[електронска конфигурација]]
| <nowiki>[</nowiki>[[аргон|Ar]]<nowiki>]</nowiki>3d<sup>10</sup>4s<sup>1</sup>
|-
| [[електрон|e]]<sup>-</sup> на [[енергетско ниво|енергетските нивоа]]
| 2, 8, 18, 1
|-
| [[Оксидационен број|оксидациони броеви]]
| 1, '''2''', 3, 4
|-
| Особине на оксидот
| средно базни
|-
| кристална структура
| регуларна ѕидно <br />центрирана
|- ! colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0" | <font color="black">'''физичке карактеристики'''</font>
|-
| [[агрегатна состојба]]
| цврста
|-
| [[точка на топење]]
| 1357,6 [[Келвин|K]] <br />(1084,4 [[Целзиусов степен|°C]])
|-
| [[точка на вриење]]
| 2840 K<br />(2567 °C)
|-
| [[моларен волумен]]
| 7,11×10<sup>-3</sup> m<sup>3</sup>/[[мол (единица)|mol]]
|-
| [[топлина на испарување]]
| 300,3[[килоџул на мол|kJ/mol]]
|-
| [[топлина на топење]]
| 13,05 kJ/mol
|-
| [[притисок на заситена пареа]]
| 0,0505 [[Паскал|Pa]] (1358 K)
|-
| [[брзина на звук]]
| 3570 m/s (293,15 K)
|-
! colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0" | <font color="black">'''Останати карактеристики'''</font>
|-
| [[Електронегативност]]
| 1,90 ([[полингова скала|Полинг]])<br />1,75 ([[Алредова скала|Алред]])
|-
| [[специфична топлина]]
| 380[[џул на килограм-келвин|J/(kg*K)]]
|-
| [[специфична електрична спроводливост|специфична спроводливост]]
| 59,6×10<sup>6</sup> [[Сименс|S]]/m
|-
| [[топлинска спроводливост]]
| 401[[ват на метар-келвин|W/(m*K)]]
|-
| I [[енергија на јонизација]]
| 745,5 kJ/mol
|-
| II [[енергија на јонизација]]
| 1957,9 kJ/mol
|-
| III [[енергија на јонизација]]
| 3555 kJ/mol
|-
| IV [[енергија на јонизација]]
| 5536 kJ/mol
|-
! colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0" | <font color="black">'''Најстабилни изотопи'''</font>
|-
| colspan="2" |
{| {{prettytable}}
! [[изотоп]]
! заст.
! [[време на полураспаѓање|в.п.р.]]
! [[начин на распаѓање|н.р.]]
! [[енергија на распаѓање|е.р.]] [[мегаелектронволт|MeV]]
! [[производ на распаѓање|п.р.]]
|-
| <sup>63</sup>Cu
| '''69,17%'''
| colspan="4" | стабилен изотор со 34 [[неутрон]]и
|-
| rowspan="2" | <sup>64</sup>Cu
| rowspan="2" | [[вештачки радиоактивен изотоп|(веш.)]]
| rowspan="2" | 12,7 [[час]]ови
| [[заробување на електрон|з.е.]]
| 1,675
| <sup>64</sup>[[никел|Ni]]
|-
| β<sup>-</sup>
| 0,579
| <sup>64</sup>[[цинк|Zn]]
|-
| <sup>65</sup>Cu
| 30,83%
| colspan="4" | стабилен изотоп со 36 [[неутрон]]и
|-
| <sup>67</sup>Cu
| [[вештачки радиоактивен изотоп|(веш.)]]
| 61,9 [[час]]ови
| β<sup>-</sup>
| 0,58
| <sup>67</sup>[[цинк|Zn]]
|}
|-
! colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0" | <font size="-1">Таму каде што не е означено поинаку<br />се употребени [[SI]] единици и [[стандардни услови]]</font>
|-
|}
'''Бакарот''' е [[хемиски елемент]]. Тој е црвеникав [[метал]] што има широка примена. Атомски број му изнесува 29, додека атомската маса е 63.546.
Се смета дека бакарот е првиот метал кој човекот почнал да го користи, во почетокот како чиста подoцна како легура-бронза.Во мали количества,бакарот може да се сретне слободен во природата,што се зема како причина за неговото откривање и користење уште од најраниот период
-Бакарот влегува во состав ха повеке минерали со различен хемиски состав од кои и се добива.Најпознати од нив се-халкозин,халкопирит(сулфиди),купирит(оксид)и малахит (карбонат).
-Бакарните руди спаѓаат бо т.н. сиромашни руди поради што при добивањето прво се отстранува дел од јаловината.Потоа,добиениот руден концентрат од сулфидна руда се пржи и преминува во оксид на бакарот.Одземањето на кислородот,редукцијата,се врши со кокс кој претставува речиси чист јаглерод.Суровиот бакар содржи примеси од Au и Ag,а се пречистува од нив сo електролиза.
== Физички својства ==
[[Податотека: Cuivre Michigan.jpg|thumb|280px|alt=||<center>Бакар</center>|left]]
-Бакарот е мек метал со црвена боја и метален сјај.Лесно се кова и се извлекува во жици.Тој е добар спроводник на електричество и топлина,поради што големи количества бакар се користат за изработка на спроводници.Стопен се меша со другите метали и гради легури.Најпознати легури се бронзата-легура од калај и бакар и месингот-легура од цинк и бакар.Додаден во злато,ја зголемува неговата тврдина.
== Хемиски својства ==
Бакарот е помалку реактивен во спредба со железото.Не реагира со хлороводородна киселина,а реагира со азотна и концентрирана сулфурна киселина.
Водните раствори на бакарните соли реагираат со повекето метали.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
{{Компактна табела на периодниот систем на елементите}}
| |||