Бугарска егзархија: Разлика помеѓу преработките

[[Податотека:Bulgarian Church Sveti Stefan Istanbul postcard.PNG|thumb|300px|[[Црква „Свети Стефан“ Истанбул|Железната црква „Свети Стефан“]] во [[Цариград]] — катедрален храм на Бугарската егзархија дo 1913 година]]

[[Податотека:Bulgarian-Exarchate-1870-1913.jpg|мини|right|300px|Карта на територии под јурисдикција на Бугарската егзархиja (1870-1913).]]

'''Бугарската егзархија''' ({{lang-bg|Българска екзархия}}) била автокефална [[Бугари|бугарска]] национална<ref>Stephen A. Fischer-Galaţi - „Man, state, and society in East European history“, 1970, Praeger, с. 200 („...and

in 1870 it established a Bulgarian '''national church''' (Bulgarian Exarchate)“)</ref><ref>L. S. Stavrianos, Traian Stoianovich - „The Balkans since 1453“, 2000, C. Hurst & Co. Publishers, с. 371 („BULGARIAN EXARCHATE The first great victory for Bulgarian nationalism was the establishment in 1870 of a '''national church''' known as the exarchate.“)</ref> [[црква]], создадена на [[28 февруари]] [[1870]] година.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/84219/Bulgarian-Orthodox-Church "Bulgarian Orthodox Church"], Encyclopædia Britannica: "The struggle for an independent Bulgarian church, begun late in the 18th century, culminated in the establishment in 1870 of a Bulgarian exarchate." {{en}}</ref><ref>L. S. Stavrianos, Traian Stoianovich, "The Balkans since 1453", [http://books.google.com/books?id=xcp7OXQE0FMC&pg=PA371&dq=bulgarian+exarchate&lr=#PPA371,M1 "Bulgarian Exarchate"], p. 371: "The first great victory for Bulgarian nationalism was the establishment in 1870 of a national church known as exarchate." {{en}}</ref> Во [[1950]] година, името Бугарска егзархија е променето на денешното [[Бугарска Православна Црква]]. Во периодот [[1870]]-[[1918]] и [[1941]]-[[1944]] неjзината јурисдикција ги опфаќала целосно [[Бугарија]], поголем дел на [[Македонија]] и делови од [[Грција]], [[Турција]], [[Србија]], [[Албанија]] и [[Романија]] ([[Северна Добруџа]]).

 

== Eгзархиjата и Македонците ==

[[Податотека:Natanail-Ohridski-Plovdivski.jpg|лево|thumb|150px|[[Натанаил Кучевишки]] ([[1820]]-[[1906]]), митрополит на Бугарската Егзархиjа во Охрид, Ловеч и Пловдив]]

 

„''Бугарите ја вршат најмизерната работа, го негираат Македонското име и јазик и го заменуваат со ново (бугарско), со цел бугарските господари да се прошират на туѓи територии...тоа е ново ропство, потешко од турското..турците го убиваат телото, а не духот ...Егзархијата го убива сето тоа подоцна...ние Македонците не страдаме толку од Турците, како од Грците, Бугарите и Србите кои како сакаат како волци да ја разделат намачената македонска земја...Ние македонските духовници по потекло, треба да се обединиме и да го разбудиме народот, да се отфрли странската власт, да се отфрлат дури и Патријаршијата и Егзархијата и духовно да се обединат под закрилата на Охридската Архиепископија, единствената вистинска Мајка Црква“''<ref>''Юни 22, 1891 г. Теодосий Скопски, "Централен Държавен исторически архив" (София) 176, оп. 1. арх. ед. 595, л.5-42 / Разгледи, X/8 (1968), п.996-1000''</ref>

</blockquote>.

 

Гологанов смета дека единствен спас за македонците од наглата бугаризација е унијатство со [[Ватикан]]. Тој на [[1 декември]] [[1891]] година поднесува барање за Унија со [[католицизам|Римокатоличката Црква]] испратена до [[Папа Лео XIII|Папата Лео XIII]]. Во своето барање тој образложува:

===Егзархијата и Македонската револуционерна организација===

{{Македонска револуционерна организација}}

 

Антиегзархиското движење кое се појавило во деведесетите години на [[19 век]] во [[Македонија]], со појавата на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], ова движење добило на интензитет и кулминација. Судирот помеѓу [[Македонска револуционерна организација|МРО]] и Егзархијата бил неизбежен <ref name="VG"> Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително дело во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Скопје, Институт за историја - Филозофски Факултет </ref> бидејќи организацијата се залагала за самостојно работење, подготовка на населението, кревање на едно внатрешно востание и создавање на македонска самостојана држава <ref name="PR"> Право, II/31 (39), 22. 09. 1902, 3</ref> <ref name="RV"> Официално издание, Револуционерен лист, 2 јуни 1905, 3</ref>. Од другата страна била Егзархијата која со својата црковно - просветна пропаганда ја култивирала земјата и создавала услови за присоединување на [[Македонија]] кон [[Бугарија]] <ref>[http://macedonian. atspace. com/knigi/ppa_stam. htm "Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници"] {{bg}} - Вардарски (Петар Поп Арсов)</ref>. Каков став [[Македонска револуционерна организација|МРО]] зазела кон Егзархијата и нејзините преставници се гледа од нејзиниот прв акт создаден од страна на [[Петар Поп Арсов]] по барање на [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]], а станува збор за брошурата [[Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници]]. Бидејќи брошурата е создадена по барање на [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] и од страна на еден од основачите на организацијата, од неа го дознаваме стојалиштето кое [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] го зазела кон Егзархијата и проегзархиската групација во [[Македонија]]. Организацијата започнала борба за контрола на ''Црковно - училишните општини'' и преку оваа борба таа сакала да го привлече населението кон своја страна и истовремено застанала во заштита на македонскиот национален индивидуалитет кој се наоѓал во опасност од егзархиската пропаганда <ref>Вардарски (Петар Поп Арсов), „Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници“, превод, редакција, коментар и предговор д-р Ванчо Ѓорѓиев, Табернакул, Скопје 2006</ref>. А каков бил ставот на Егзархијата кон [[Македонска револуционерна организација|МРО]] дознаваме од коресподенцијата на егзархот [[Јосиф I]] водена со бугарското министерство за надворешни работи и вероисповед во кое тој искажува стравување за бугарската идеја во [[Македонија]]. Во писмото од 15. 10. 1897 година егзархот истакнува: