Горноџумајски случувања: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
кат. |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
'''Горноџумајските случувања''' или '''Горноџумајски атентати и убиства''' се серија
== Причини ==
Постојат две гледишта за причините кои довеле до Горноџумајските убиства. Според
Постојата две гледишта за причините кои довеле до Горноџумајските убиства. Според првото гледиште, случувањата се оценуваат како етапа на кризата предизвикана од Коминтерната во [[ВМРО]] и последен чекор кон решително оделување на левицата од Организацијата како [[ВМРО (Обединета)]]. Според ова гледиште, Горноџумајските случувања се оценуваат како казнена акција на десницата од ВМРО врз учесниците во заговорот и убиството на [[Тодор Александров]]. Меѓутоа, постојат повеќе нејасни и таинствени околности околу атентатот врз Тодор Александров, кој како настан е еден од најмистериозните во поновата македонска историја. Кој е нарачателот на атентатот врз Тодор Александров? Ако реално се погледнат работите, фактите и развојот на настаните, пред и после атентатот, многу е тешко, речиси невозможно и после толку долг временски период да се даде одговор на ова прашање. Сепак се посочуваат два центри кои би можеле да бидат можните ''интелектуални'' убијци на Тодор Александров: Комунистичката интернационала заедно со БКП и другите левоориентирани партии, движења и струи во Бугарија и воено-политичките фактори блиски до бугарската влада на премиерот [[Александар Цанков]] <ref>Предавствата и атентатите во македонската историја, Виолета Ачковска и Никола Жежов, Скопје, 2004 год</ref>. Овие нејасности го доведуваат под знак прашалник оправданието на десницата за акција.▼
▲
▲Според второто гледиште, [[Иван Михајлов]] под превезот на одмазда за убиството на Тодор Александров, а под обвинение дека тие го сториле тоа, сакал да се пресмета со левицата во Организацијата, предводена од [[Александар Василев - Алеко Паша|Алеко Василев]] и [[Георги Атанасов]] и со раководството на емигрантската [[Илинденска организација]] во [[Бугарија]].
== Хронологија ==
Ред 11:
* Во Горна Џумаја била закажана средба на која требало да се надминат недоразбирањата меѓу спротивставените страни.
* Групата околу Иван Михајлов, а тоа биле [[Петар Шанданов]], [[Георги Баждаров]], [[Јордан Ѓурков]], [[Панчо Михајлов]] отишле да го известат генералот В'лков за убиството на Тодор Александров
* На [[11 септември]] во Горна Џумаја пристигнале луѓето блиски до Михајлов. Истата вечер, Шанданов, кој бил одреден за раководител на акцијата, незабележано отишол во домот на Иван Караџов, со кого се договорил акцијата да почне утредента, на 12 септември, а Караџов требало да ја подготви милицијата на ВМРО од градот што му била лојална.
* На [[12 септември]], Алеко Пашата и Атанасов имале средба со [[Александар Протогеров|Александар Протоѓеров]]. Средбата започнала со голема недоверба меѓу присутните од двете групи. Најпрвин зборувал членот на ЦК, Протоѓеров, кој со солзи соопштил дека оваа средба по убиството на Александров била со цел да се зачува единството на ВМРО и таа да се спаси од распаѓање. Откако зеле збор и Шанданов и Алеко Василев-Пашата, бил утврден дневниот ред на состанокот по однос на разни тековни прашања, при што и покрај тензиите, разговорите протекле
* Вечерта, на 12 септември пристигнале и раководителите на Илинденската организација, а во градот пристигнал и [[Кирил Дрангов]], кој, по наредба на Иван Михајлов, го известил околискиот началник на ВМРО, Константин Алексиев за претстојните настани. Вечерта, групата составена од Шанданов, Иван Караџов, Кирил Дрангов, Панчо Михајлов, Асен Даскалов и Јордан Ѓурков, во куќата на Киро Црниот се договориле да дејствуваат за половина час.
* По изготвениот план, според кој Шанданов и Ѓурков истовремено требало да стрелаат во Георги Атанасов, а П. Михајлов и Дрангов во Алеко Василев
* По делумното смирување на состојбата во градот, Петар Шанданов, раководителот на акцијата, му наредил на началникот на градската милиција на ВМРО, Борис Тиков, да ја опколат куќата каде се сметало дека бил скриен Атанасов и неговите пријатели и во текот на денот да ја претресат.
Ред 25:
* По контактите на Михајлов со генералот В'лков, Горна Џумаја била блокирана од бугарска војска и полиција, која имала за задача да ги убие или уапси сите останати приврзаници на Алеко Паша, но и членовите и раководителите на Илинденската организација. На 13 септември при обидот маскиран да се пробие низ опсадата на градот, бил заробен [[Георги Атанасов]], кој и покрај неговите молби да биде поштеден, бил застрелан од страна [[Асен Даскалов]].
* Четата на струмичкиот војвода Милан Пустоларски, добила задача заедно со една бугарска воена единица да се упати кон селото Препечино, во близина на [[Петрич]], за да ги фати и убие атентаторите на Тодор Александров, војводите [[Штерју Влахов]] и [[Динчо Вретенаров]]. Четниците и војската ја заобиколиле куќата во која биле убијците на Александров, при што се развила жестока престрелка во која за да се принудат Влахов и Вретенаров
* На [[17 септември]]
* Во септември 1924 година бил убиен припадникот на македонската левица [[Методи Алексиев]] во близина на селото [[Покровник]], Горноџумајско, од страна на терористи на ВМРО, откако претходно безобзирно и најсурово бил одвлечкан од читалиштето во градот Петрич и пред неговото убиство, однесен во Горна Џумаја.
Ред 33:
* Неколку дена по Горноџумајските убиства во близина на градот [[Петрич]] биле убиени браќата Коста и Нашко Елшански, блиски пријатели на убијците на Александров, Штерју Влахов и Динчо Вретенаров.
* ВМРО го ливидирала Васил Попстојанов, санданист и приврзаник на Алеко Василев
* Во Мехомиско (Разлошко) во септември 1924 година биле убиени [[Георги Ковачев]], [[Георги Пенков]] и [[Александар Бујнов]], македонски револуционери од левицата и членови на Серскиот револуционерен округ.
Ред 39:
* Во Петрич и Петричко од луѓе на ВМРО биле убиени Георги Манолев, Петар Говедарчето и Петар Балкански кои сите биле припадници на левицата во македонското националноослободително движење.
* На [[13 септември]]
*
== Извори ==
|