Математичка економија: Разлика помеѓу преработките

'''Математичката економија''' е примената на [[Математика|математичките]] методи во економските теории и во анализата на проблемите презентирани во економијата[[економија]]та. Овозможува формулирање и деривација на клучните врски во теоријата со неколку карактеристики како јасност, севкупност, едноставност и строга определба. Обично, [[Применета математика|применетите математички]] методи се однесуваат на оние посложените функции за разлика од едноставната [[геометрија]], односно сложени методи како [[Диференцијални равенки|диференцијални]] и интегрални пресметки, диференцијална равенка, [[Матрица (математика)|матрици]], [[математичко програмирање]]<ref name = "Chiang">{{cite book

Математиката им дозволува на економистите да оформат значајни и предлози подложни на тестирање за многу широко распространети и комплексни теми кои не можат неформално соодветно да бидат изразени. Понатаму, математичкиот јазик им овозможува на економистите оформат јасни, точни и [[Позитивна наука|позитивни]] тврдења за контроверзните или спорните теми, што инаку би било невозможно.<ref>Хал Варијан (1997). „Од каква корист е економската теорија?“ во „Дали економијата станува тешка наука?“ на А. Датјум и Џ. Картелие, „Edward Elgar“. Пред издавање [http://www.sims.berkeley.edu/~hal/Papers/theory.pdf PDF.] Проверено на 1 април, 2008.</ref> Голем дел од економската теорија е моментално претставена преку математичкиматематичко модели[[економски модел]]и, збир на стилизирани и упростени математички врски кои ги појаснуваат претпоставките и импликациите.<ref>• Како во првото поглавје од „Прирачник за математичка економија“, врски:<br/>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Кенет Џ. Ароу и Мајкл Д. Интрилигејтор, (1981), в. [http://www.sciencedirect.com/science?_ob=PublicationURL&_tockey=%23TOC%2324615%231981%23999989999%23565707%23FLP%23&_cdi=24615&_pubType=HS&_auth=y&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=01881ea3fe7d7990fed1c5b78d9f7be6 1]<br/>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; _____ (1982). в. [http://www.sciencedirect.com/science?_ob=PublicationURL&_tockey=%23TOC%2324615%231982%23999979999%23565708%23FLP%23&_cdi=24615&_pubType=HS&_auth=y&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=80dbd8f22c229a3640dc02e59ff80fe4 2]<br/>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; _____ (1986). в. [http://www.sciencedirect.com/science?_ob=PublicationURL&_tockey=%23TOC%2324615%231986%23999969999%23565709%23FLP%23&_cdi=24615&_pubType=HS&_auth=y&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=56f86ec2f0a1d2881e15bd1d0a45accd 3]<br/>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Вернер Хилденбренд и Хјуго Соненшејн (1991). в. [http://www.sciencedirect.com/science/handbooks/15734382 4.]<br/>&nbsp;&nbsp; • Жерард Дебро (1983). ''Математичка економија: Дваесет дела од Жерард Дебро'', [http://books.google.com/books?id=wKJp6DepYncC&pg=PR7&source=bl&ots=mdhM3H6nCb&sig=zu38qa9R-3AiWqypwplcMibgdPo&hl=en&ei=etaJTu_XG6Lb0QG1nvXTAQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CF4Q6AEwBg#v=onepage&q&f=false содржина].<br/>&nbsp;&nbsp; • Стивен Глејстер (1984). ''Математички методи за економичари'', трето издание, „Blackwell“. [http://books.google.com/books?id=Ct2nrJSHxsQC&printsec=find&pg=PR5=onepage&q&f=false#v=onepage&q&f=false Создржина.]<br/>&nbsp;&nbsp; • Такаијама Акира (1985). ''Математичка економија'', второ издание, Кембриџ.

Формалното економско моделирање започнало во 19. век со употребата на [[Диференцијални пресметки|диференцијалните пресметки]] во претставувањето и објаснувањето на економското однесување, како на пример максимизација на корисностса[[корисност]]са - рана економска примена на [[Математичка оптимизација|математичката оптимизација]]. Економијата станала поматематичка дисциплина во првата половина од 20. век, а претставувањето на новите и општи техники во периодот околу [[Втора светска војна|втората светска војнамвојна]], како на пример во [[Теорија на игри|теоријата на игри]], во голема мера ќе ја прошират употрбата на математички формули во економијата.<ref name="DebreuNeumann">• Жерард Дебро ([1987] 2008). „Математичка економија“, ''The New Palgrave Dictionary of Economics'', второ издание. [http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_M000107&edition=current&q=Mathematical%20economics&topicid=&result_number=1 Апстракт.] (прво издадена со ревизија од 1986, „Теоретски модели: математичка форма и економска содржина“, ''Econometrica'', 54(6), стр. [http://www.jstor.org/pss/1914299 1259]-1270.)<br/>&nbsp;&nbsp; • Џон фон Њуман и Оскар Моргенстерн (1944). ''Теорија на игри и економско однесување''. „Princeton University Press“.</ref><ref name="Samuelson"/>

Брзото систематизирање на економијата ги вознемирило критичарите на оваа наука, како и некои од економистите. [[Џон МајнардМејнард Кејнс]], [[Роберт Хејлбронер]], [[Фридрих Хаек]] и други ја критикувале широката употреба на математички модели за човековото однесување, тврдејќи дека некои човечки избори се математички неизмерливи.

Употребата на математиката во служба на општествените и економските анализи датира од 17. век. Тогаш, главно во [[Свето римско царство|германските]] универзитети, се појавил вид на напатствија кој се занимавал со детален опис на податоците кои биле поврзани со јавната администрација. [[Готфрид Акенвал]] спроведувал предавања на овој начин создавајќи го терминот [[статистика]]. Во истиот период, мала група на професори во Англија воспоставиле метод за „фигуративно размислување за работи поврзани со владата“.<ref>{{cite book|last=Шумпетер|first=Џ. А.|title=„Историја на економската анализа“|editor=Елизабет Б. Шумпетер|publisher=„Oxford University Press“|location=Њујорк|year=1954|pages=209–212|isbn=978-0-04-330086-2|oclc=13498913|url=http://books.google.com/?id=xjWiAAAACAAJ}}</ref> [[Вилијам Пети|Сер Вилијам Пети]] издал збир на проблеми кои подоцна ги загрижил економистите, односно проблеми како оданочување, брзина на циркулација и мерки за [[национален приход]], но, иако неговите анализи биле нумерички, тој ја одбил апстрактната математичка метода. Употребата на Пети на деталните нумерчки податоци (заедно со Џон Гронт) подоцна, одреден период, влијаела врз статистичарите и економистите, иако неговите дела биле во најголема мера игнорирани од англиските школари.<ref>Шумпетер (1954) стр. 212-215</ref>

Математизацијата на економијата започната во раните години на 19. век. Повеќето економски анализи во тоа време биле истите подоцнежни теории на [[Класична алгебра|класичната економија]]. На темите било дискутирано и биле расчистени со помош на помош на алгебрата[[алгебра]]та, но не било користено пресметувањето. Поважно, сè со издавањето на книгата „Изолираната држава“ на [[Јохан Хенрих фон Тунен]] од 19261826, економистите не развиле опширен и апстрактен модел за однесувањето со цел да ги применат алатките на математиката. Туненовиот модел на обработливо земјиште претставува прв пример на маргинална анализа.<ref>{{cite journal|last= Шнајдер|first=Ерик|title=Џонатан Хенрих фон Тунен|journal=„Econometrica“|publisher=„The Econometric Society“|volume=2|issue=1|pages=1–12|issn=0012-9682|oclc=35705710|jstor=1907947|doi= 10.2307/1907947|year= 1934}}</ref> Неговата работа била во најголема мера теоретска, но тој, исто така, употребувал емпиријални податоци со цел да се обиде да ја подржи негоата генерализација. Во споредба со неговите современици, Тунен изградил економски модел и алатки, наместо да ги употребува и приспособува претходно создадените алатки во нови проблеми<ref>Шумпетер (1954) стр. 465-468</ref>

Во меѓувреме, нова група на научници добро обучени со математички методи на [[Резиме на физички науки|физиката]] гравитирале во економијата, застапувајќи ги и имплементирајчи ги тие методи за нивната тема<ref>Филип Мировски, 1991. „Зборовите кога, како и зошто во математичкото изразување во историјата на економската анализа“, ''Journal of Economic Perspectives'', 5(1) стр. [http://www.fcs.edu.uy/multi/phes/mirowski_math_econ_JEP.pdf 145-157.]</ref> и ја опишале сегашноста како промена од геометрија во [[механика]].<ref>И. Рој Вејнтрауб (2008). „Математика и економија“, ''The New Palgrave Dictionary of Economics'', второ издание. [http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_M000372&edition=current&q=&topicid=&result_number=1 Апстракт].</ref> Тука е вклучен и Вилијам Стенли Џивонс кој го претставил делото за „општа математичка теорија на политичката економија“ од 1986, обезбедувајќи преглед за употребата на теоријата за [[маргинална корист]] во политичката економија.<ref>В. С. Џивонс, (1866). „Краток профил на генералната математичка теорија во политичката економија“, ''Journal of the Royal Statistical Society'', XXIX (јуни) стр. 282-87. Прочитај во поглавје ''F'' од британското здружение, 1862. [http://www.adelinotorres.com/economia/STANLEY%20JEVONS_Teoria%20Matem%E1tica%20e%20Economia%20Politica.pdf PDF.]</ref> Во 1871 ја издал книгата „Принципите на политичката економија“ изјаснувајќи се дека предметот како науката „мора да биде математички, едноставно поради тоа што се занимава со квантитети“. Џивонс очекувал единствениот збир на статистички податоци за цената и квантитетите да овозможи предметот да стане егзактна наука.<ref>{{cite book|last=Џивонс|first=В. Стенли|year= 1871|title=„Принципите на политичката економија“, стр. 4, 25.|url=http://books.google.com/books?id=Sw8ZAAAAYAAJ&printsec=frontcover&dq=%22The+Theory+of+Political+Economy,%22+jevons+1871#v=onepage&q=%22The%20Theory%20of%20Political%20Economy%2C%22%20jevons%201871&f=false}}</ref> Другите се обиделе да ги прошират математичките објаснувања за економските [[математички проблемипроблем]]и.