Анафилакса: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Робот: Додава hu:Anafilaxia |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 33:
Најчести симптоми се [[исип|генерализиран исип]], јадеж, црвенило или оток на усните.
<ref name=Diag06>{{cite journal |author=Sampson HA, Muñoz-Furlong A, Campbell RL, ''et al.'' |title=Second symposium on the definition and management of anaphylaxis: summary report—Second National Institute of Allergy and Infectious Disease/Food Allergy and Anaphylaxis Network symposium |journal=J. Allergy Clin. Immunol. |volume=117 |issue=2 |pages=391–7 |year=2006 |month=February |pmid=16461139|doi=10.1016/j.jaci.2005.12.1303}}</ref> Лицата со оток или [[ангиоедем]] опишуваат чувство на горење почесто од јадеж.<ref name=Rosen2010/> Кај околу 20% од случаите се јавува оток на јазикот или грлото.<ref name=Shock10>{{cite journal|last=Limsuwan|first=T|coauthors=Demoly, P|title=Acute symptoms of drug hypersensitivity (urticaria, angioedema, anaphylaxis, anaphylactic shock).|journal=The Medical clinics of North America|date=2010 Jul|volume=94|issue=4|pages=691–710, x|pmid=20609858|url=http://smschile.cl/documentos/cursos2010/MedicalClinicsNorthAmerica/Acute%20Symptoms%20of%20Drug%20Hypersensitivity%20(Urticaria,%20Angioedema,%20Anaphylaxis,%20Anaphylactic%20Shock).pdf|doi=10.1016/j.mcna.2010.03.007}}</ref> Во останатите карактеристики се вбројуваат течење на носот и оток на [[конјунктива|конјунктивата]].<ref name=Aus06>{{cite journal|last=Brown|first=SG|coauthors=Mullins, RJ, Gold, MS|title=Anaphylaxis: diagnosis and management.|journal=The Medical journal of Australia|date=2006 Sep 4|volume=185|issue=5|pages=283–9|pmid=16948628}}</ref> Кожата може да е [[цијаноза|сино пребоена]] поради [[хипоксија|недостаток на кислород]]].<ref name=Aus06/>
===Респираторен систем===
Во некои случаи се присутни знаци и симптоми од респираторниот систем, како губиток на здив, [[свиреж]] или [[стридор]].<ref name=Diag06/> Свирежот најчесто е предизвикан од спазам на бронхијалните мускули<ref name=Cardio08/> додека стридорот е поврзан со опструкција на горните дишни патишта како резултат на оток.<ref name=Aus06>{{cite journal|last=Brown|first=SG|coauthors=Mullins, RJ, Gold, MS|title=Anaphylaxis: diagnosis and management.|journal=The Medical journal of Australia|date=2006 Sep 4|volume=185|issue=5|pages=283–9|pmid=16948628}}</ref> Може да се присутни и зарипнатост, болка при голтање или кашлица.<ref name=Rosen2010/>
===Кардиоваскуларен систем===
[[Коронарен артериски спазам]] може да биде присутен, проследен од [[миокарден инфаркт]], [[срцева дисритмија|дисритмија]] или срцев застој дури и во отсуство на на употреба на епинефрин.<ref name=Review09/><ref name=World11/> Лицата со постоечка [[коронарна артериска болест]] имаат поголем ризик од развивање на срцеви знаци и симптоми како резултат на анафилакса.<ref name=Cardio08/>
Коронарниот спазам е поврзан со присуството на клетки кои ослободуваат [[хистамин]] во срцето.<ref name=Cardio08/>
Иако тахикардијата која е резултат на низок крвен притисок е почеста,<ref name=Aus06/> сепак, кај 10% од случаите е опишан [[Безолд-Јаришов рефлекс]], каде како резултат на нискиот крвен притисок се јавува [[брадикардија]].<ref name=CEA11/>
Пад на крвниот притисок или [[циркулаторен шок|шок]] ([[дистрибутивен шок|дистрибутивен]] или [[кардиогеничен шок|кардиогеничен]]) може да доведе до чувство на вртоглавица или несвестица.<ref name=Cardio08/> Ретко, единствен знак на анафилакса може да биде многу нискиот крвен притисок.<ref name=Shock10/>
===Други===
Во гастроинтестиналните симптоми се вбројуваат: абдоминална болка со грчеви, дијареа и повраќање.<ref name=Diag06/> Може да има и губиток на контролата на мочниот меур или карлична болка, слична на грчеви на матката.<ref name=Diag06/><ref name=Aus06/> Дилатацијата на крвните садови во мозокот може да предизвика главоболка.<ref name=Rosen2010/> Се опишува и „чувство дека ќе се случи нешто лошо“.<ref name=World11/>
==Причини==
Анафилаксата може да се случи како одговор на речиси секоја туѓа супстанца.<ref name=His11/> Чести предизвикувачи се отров од каснатини или убоди од инсекти, храна и лекови.<ref name=CEA11/><ref>{{cite journal|last=Worm|first=M|title=Epidemiology of anaphylaxis.|journal=Chemical immunology and allergy|year=2010|volume=95|pages=12–21|pmid=20519879|doi=10.1159/000315935}}</ref> Храната е најчест предизвикувач кај деца и млади возранси, додека каснатините и убодите од инсекти се почести кај постари индивидуи.<ref name=World11/>
Помалку чести причини се: физички фактори, биолошки агенси, како семена течност, латекс, хормонски промени, прехранбени адитиви како бои и мононатриум глутамат и топични лекови.<ref name=Aus06/> Физички фактори како вежбање (познато како анафилакса предизвикана од вежбање) или температура (топло или ладно) можат да делуваат како предизвикувачи преку нивното директно дејство врз [[маст-клетки|маст-клетките]].<ref name=World11/><ref name=APLS07>{{cite book|last=editors|first=Marianne Gausche-Hill, Susan Fuchs, Loren Yamamoto,|title=The pediatric emergency medicine resource|year=2007|publisher=Jones & Bartlett|location=Sudbury, Mass.|isbn=978-0-7637-4414-4|pages=69|edition=Rev. 4. ed.|url=http://books.google.ca/books?id=lLVfDC2dh54C&pg=PA69}}</ref>
Случувањата предизвикани од вежбање често се поврзани и со ингестија на одредена храна.<ref name=Rosen2010/> За време на анестезија, најчести причини се агенси за невромускулен блок, [[антибиотик|антибиотици]] и латекс.<ref>{{cite journal|last=Dewachter|first=P|coauthors=Mouton-Faivre, C, Emala, CW|title=Anaphylaxis and anesthesia: controversies and new insights.|journal=Anesthesiology|date=2009 Nov|volume=111|issue=5|pages=1141–50|pmid=19858877|doi=10.1097/ALN.0b013e3181bbd443}}</ref> Причината останува непозната кај 30-50% од случаите (идиопатска анафилакса).<ref>{{cite book|last=editor|first=Mariana C. Castells,|title=Anaphylaxis and hypersensitivity reactions|year=2010|publisher=Humana Press|location=New York|isbn=978-1-60327-950-5|pages=223|url=http://books.google.ca/books?id=bEvnfm7V-LIC&pg=PA223}}</ref>
===Храна===
Многу прехранбени продукти можат да предизвикаат анафилакса; ова може да се случи при првата ингестија.<ref name=CEA11/> Производите кои можат да предизвикаат анафилакса се различни ширум светот. Во западните општества најпревалентни причини се: ингестија или изложување на кикиритки, пченица, ореви, школки, риба, млеко и јајца.<ref name=Review09/><ref name=World11/> [[Сусамот|сусам]] е чест предизвикувач во земјите на Средниот Исток, додека случаите на анафилакса од ориз и [[леблебија]] (наут) се чести во Азија.<ref name=World11/> Тешките случаи обично се јавуваат како резултат на ингестија,<ref name=CEA11/> но некои лица развиваат тешка анафилактична реакција по контакт со антигенот. Со растењето на децата, се губат алергиите. До 16 годишна возраст, 80% од децата со алергија на млеко или јајца и 20% од децата кои имале изолирана анафилактична реакција на кикирики, ги толерираат овие продукти.<ref name=His11/>
===Лекови===
Секој лек потенцијално може да предизвика анафилакса. Најчести се [[бета-лактамски антибиотици|бета-лактамските антибиотици]](како [[пеницилин]]), следен од [[аспирин]] и [[нестероидни антиинфламаторни лекови|НСАИЛ]].<ref name=Review09/><ref name=Book2009>{{cite book|last=Volcheck|first=Gerald W.|title=Clinical allergy : diagnosis and management|year=2009|publisher=Humana Press|location=Totowa, N.J.|isbn=978-1-58829-616-0|pages=442|url=http://books.google.ca/books?id=pWZLkZB7EW8C&pg=PA442}}</ref> Другите антибиотици поретко се имплицирани, а реакциите кон НСАИЛ се аген-специфични, што значи дека ако едно лице е алергично на еден лек од овој тип, може да толерира некој различен лек.<ref name=Book2009/> Други релативно чести причини се: [[хемотерапија]], [[вакцина|вакцини]], [[протамин]] и растителни препарати.<ref name=World11/><ref name=Book2009/> Некои лекови, меѓу кои [[ванкомицин]], [[морфиум]], [[радиоконтраст]] предизвикуваат анафилакса преку директно дејство врз дегранулацијата на маст-клетките.<ref name=CEA11/>
Честотата на реакција кон еден агенс зависи делумно од честотата на неговата примена и делумно од неговите интринзични својства.<ref name=Drug01>{{cite journal|last=Drain|first=KL|coauthors=Volcheck, GW|title=Preventing and managing drug-induced anaphylaxis.|journal=Drug safety : an international journal of medical toxicology and drug experience|year=2001|volume=24|issue=11|pages=843–53|pmid=11665871}}</ref> Анафилакса кон пеницилин или [[цефалоспорини]] се случува единствено откако тие ќе се врзат за протеини во организмот, при што некои агенси се врзуваат полесно од другите.<ref name=Rosen2010/> Анафилактична реакција на пеницилин се случува еднаш на 2.000 до 10.000 лекувања со овој лек, а бројот на смртни случаи е еден на 50.000.<ref name=Rosen2010/> Анафилакса кон аспирин и НСАИЛ се случува кај околу 1 на 50.000 лица.<ref name=Rosen2010/> Ако некој има реакција кон пеницилини, нивниот ризик за развивање на реакција кон цефалоспорини е поголем, но сепак помал од еден на 1.000.<ref name=Rosen2010/> Старите радиоконтрастни средства предизвикувале анафилактична реакција кај 1% од случаите, додека новите агенси со пониска осмоларност предизвикуваат реакција во 0.04% од случаите.<ref name=Drug01/>
===Отров===
Отровот од инсекти кои касаат или боцкаат, како пчели и оси може да предизвика анафилакса кај подложни лица.<ref name=Review09/><ref name="Klotz">{{cite journal|last=Klotz|first=JH|coauthors=Dorn, PL, Logan, JL, Stevens, L, Pinnas, JL, Schmidt, JO, Klotz, SA|title="Kissing bugs": potential disease vectors and cause of anaphylaxis.|journal=Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America|date=2010 Jun 15|volume=50|issue=12|pages=1629–34|pmid=20462351|doi=10.1086/652769}}</ref>
Претходни [[системска болест|системски реакции]], што се повеќе од локална реакција околу местото на убодот, се фактор на ризик за идна анафилактична реакција;<ref>{{cite journal|last=Bilò|first=MB|title=Anaphylaxis caused by Hymenoptera stings: from epidemiology to treatment.|journal=Allergy|date=2011 Jul|volume=66 Suppl 95|pages=35–7|pmid=21668850|doi=10.1111/j.1398-9995.2011.02630.x}}</ref><ref>{{cite journal|last=Cox|first=L|coauthors=Larenas-Linnemann, D, Lockey, RF, Passalacqua, G|title=Speaking the same language: The World Allergy Organization Subcutaneous Immunotherapy Systemic Reaction Grading System.|journal=The Journal of allergy and clinical immunology|date=2010 Mar|volume=125|issue=3|pages=569–74, 574.e1-574.e7|pmid=20144472|doi=10.1016/j.jaci.2009.10.060}}</ref> сепак, половина од фаталните случаи биле без постоечка системска реакција.<ref>{{cite journal|last=Bilò|first=BM|coauthors=Bonifazi, F|title=Epidemiology of insect-venom anaphylaxis.|journal=Current opinion in allergy and clinical immunology|date=2008 Aug|volume=8|issue=4|pages=330–7|pmid=18596590|doi=10.1097/ACI.0b013e32830638c5}}</ref>
===Фактори на ризик===
Лица со атопични болести, како [[астма]], [[екцем]] или [[алергиски ринитис]] се со голем ризик за анафилакса кон храна, латекс и радиоконтрастни средства, но не и кон инјектирани лекови или убоди од инсекти.<ref name=World11/><ref name=CEA11/> Една студија кај деца покажала дека 60% имале историја на претходна атопична болест, а од фаталните случаи, повеќе од 90% се со астма.<ref name=CEA11/> Лицата со [[мастоцитоза]] или од повисок социоекономски статус се со зголемен ризик.<ref name=World11/><ref name=CEA11/> Колку е подолг периодот од последното изложување на агенсот, толку е помал ризикот.<ref name=Rosen2010/>
== Наводи ==
| |||