Битка на Ножот: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 4:
Битката започнала утрото на [[1 јули]] [[1907]] година на врвот [[Ножот]] на [[Бабуна (планина)|Бабуна]] кога 54 четници биле опколеми од страна на 3 000 турски војници. Војската најпрво побарала четниците да се предадат но тие одбиле по што започнала престрелката која траела до пладне. Откако четниците увиделе дека ќе ја останат без муниција одлучиле сите заедно да се самоубијат. Дотогаш веќе загинале 9 четници, а останатите ги искршиле пушките, ја зеле преостанта муниција и експлозив ги ставиле на купче, запелале патриотска песна и легнале врз експлозивот и се саможртвувале <ref name="HS"><small>''[[Христо Силјанов|Христо Силянов]], "Освободителнитѣ борби на Македония", [http://www.promacedonia.org/obm2/index.html том II Следъ Илинденското възстание], Издателство на Илинденската организация, София, 1943. {{bg}} ''</small></ref>.
Битката на Ножот е најголемо и најкрвавите борбата предводена од четничко институт на Внатрешната македонско-одрински револуционерна организација за целиот период на постоењето на Организацијата по Илинденското востание од 1903 година Битката се разиграва околу врв Ножот, во близина на селото замрзнување, а сликите и приказните за битката се разнесуваат низ целиот свет.
Содржина
[Скриј]
* 1 Прелюдия
* 2 Подготовка
* 3 Битката
* 4 епилог
* 5 извори
* 6 Надворешни врски
Прелюдия [уреди]
По Илинденското востание српската и грчката вооружена пропаганда во Македонија се зголемуваат. На Рилскиот конгрес на ВМРО се одржа во септември 1905 година е донесено решение да им се даде решителен отпор. Од средината на мај 1907 година четата на Тане Николов обиколува должината и Азот, а од месец јуни и 50 члената чета на Михаил Чаков и 30 члената костурски чета на Христо Цветков.
Четата на Михаил Чаков, учествувала во епопеята на Ножот.
На четата на Тане Николов се приклучува и Прилепско околийски војвода и член на окружниот комитет Петар Ацев. Кон нив се упатуваат и четите на Иван Наумов и Прилепско реонска чета на чело со Мирчеа Најденов. Во регионот се концентрираат вкупно: нешто повеќе од 150 четници, дојдени во последните два месеци од Бугарија, околу 45 четници од локалните окружните и подрачни чети чети, во поголемиот дел моментално најавени претходната година во Турција и по одлука на Организацијата оставени за борба против странските пропаганда и скоро 150 лица селска полиција, кревање фази од околните села. Главна цел на Обединетата чета под водство на Тане Николов е чистење на селата во Бабуна Планина од сърбомански шпиони и конечното уништување на српската пропаганда. Србомани од своја страна испраќаат агенти во Битола, Прилеп, Воден, Лерин, Тиквеш и Велес да предадат на турските власти нахождението на бугарските чети во селото Никодин. По 10 јули турските војници се променува во целиот регион.
Подготовка [уреди]
Битолскиот чета на Тане Николов, учествувала во епопеята на Ножот.
Збир донесено решение збир чета да се подели на неколку помали чети, кои да заземат позиции околу Никодин. Распределбата станува на следниов начин: едно одделение од 40 лица зазема позиција над самото село; друго одделение од 100 лица, сочинуваат главната дел од четничко сили, се има на падини помеѓу село Никодин и село содржи; трети единица од 45 лица се состои од Костурско чета (30 луѓе) на чело со Христо Цветков и четници од четите на Михаил Чаков, и Мирче Найдов зазема позиција на скалата Ножот над село замрзнување; другите две групи (од 8 лица) четници на чело со локалните војводи Секула Ораовдолски и Велко Попадийски се сместуваат под планината Ясенова глава како треба да го чуваат патот меѓу селото Никодин и село Владиловци; последната група се состои од четите на Тане Николов и Петар Ацев, заедно со полиција врши височината Попадийските чукари. На 13 јули војводите се собираат на совет и покрај одлуката на Прилепско градски окружен комитет четите да се повлечат, војводите одбиваат и се подготвуваат се отпор на турскиот аскер. Атанас Попов од Шестеово село, шефот на костурски чета во отсуство на Христо Цветков, Трендафил Думбалаков, самоотлъчил се юнкер на военото училиште, Петко Койчев од Панаѓуриште, Найдо Арсов од село Папрадища и сите други четници одбиваат да ја напуштат врв Ножот покрај ненадеждността на позицијата.
Битката [уреди]
Костурско чета на Христо Цветков учествуваа во битката.
Утрото на 14 јули турски аскер се насочува кон врвот Ножот со цел да го опколени, друга група турски војници од исток отвори оган во главното четничко команда. Четниците кои се наоѓаат на Ножот, исто така, откриваат пукање по доаѓаат аскер. 18 четника се искачи и заземаат североисточниот падини на самиот врв. Нивната позиција не им дозволува да гледаат што се случува на падини. Турските сили почнаа да заземаат позиции околу самиот врв и да го обиколуваат. Војводата Мирче Најденов навредливи турска чета кон падини Пештерата, а на местото на неговата чета застанал на онаа на Тане Николов. Кон него се заинтересирани турски војници од Тиквеш и Велес. Четата на Иван Наумов пресреща Турците пред возвишението Ножот, како одделот за Тодор Дочев, Никола Булгуров, Благој Каратанасов отбива турски набег на врв Ясенова глава, каде што се штитат четниците чувани патот помеѓу селата Никодин и Владиловци. До пладне Турците обсаждат областа пристигнуваат нови турски единици на чело на Енвер бег. Турска чета го напаѓа другите отцепи 18 млади луѓе на североисточниот падини, притиснати и од исток од аскер, сите паѓаат убиени. Турците преземат уште еден падини, што го отвора патот за тилово напад на Ножот. Со 7 бомби четниците на Ножот се самоубие. Четата на врв Ясенова глава отбива напади откъм село Смиловци и се повлекува. Четите на Михаил Чаков и Велко Апостолов - Попадийски се повлечат од Попадийската река во правец село Подлес. Со падот на ноќта четите се повлечат и турските војници им губат дирите. Во следните неколку дена аскер изловява и убива неколку изгубени и повредени четници.
Епилог [уреди]
Врв Ножот по битката.
Вкупниот број на загинатите четници во областа на планината Ножот е 67, а поголем дел од нив се по потекло од Кнежеството Бугарија. 45 од нив загинуваат на самиот врв, други 10 четника се убиени во подножјето на планината Ясенова глава, 6 лица паѓаат при повлекувањето од врвот, 1 четник е убиен на Мирчовата став 4 четника се опколени во еден плевник - Двајцата се убиени, а другите двајца (повредени од пред ден) се изгорени живи, еден фатен четник е обесени по два дена во Велес.
По заземањето на Ножот Турците разсъбличат починатите четници, но Енвер бег запира мародерството и наредува почесен залп во чест на храбри четници. Телата на четниците по негова наредба се закопани во близина на врвот од локалните селани. Поради каменистата почва и недостатокот на прст тие се затрупани со камења и долго потоа делови од телата на ликовите се разнасяни низ околината од диви животни и кучиња.
Документарни фотографија на жртвите историјата должи на жандармерийския реформски офицер, италијанскиот капетан Луциј, кој снимаат разсъблечените тела на ножовци и подоцна оваа фотографија навлезе во рацете на Прилепско граѓани.
Познати се имињата на сите вклучени во борбата, како и на сите четници загинале. Модерните историчари од Република Македонија користат само имињата на неколку, за да докажат "македонската" природа на овој настан од следилинденския период на борбите. Главно се спрягат имињата на Атанас Попов од Шестеово село, Костурско, на 17 годишниот юнкер од Военото училиште во Софија и брат на двајца истакнати револуционери Трендафил Думбалаков од село Суво, Солун, на 19 годишниот Найдо Арсов од село Папрадища, Велешко и 18 годишниот Петко Койчев од Панаѓуриште. Како и на двајца локални милиционери - Милан Петров - Топличанец од Топлица, Димко Йованов - Газдата од Прилеп.
По повод 100 години од славата битка во 2007 година се одржува прослава во Република Македонија. [1]
== Извори ==
<references/>
| |||