Авети: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нова |
Дополнување |
||
Ред 1:
{{Taxobox
| color = lightsteelblue
| name = Авети
| image = Tarsier-GG.jpg
| image_caption= [[Филипински авет]] (''Tarsius syrichta'')
| image_width = 250px
| fossil_range = {{Фосилен опсег|45|0}}Доцен [[еоцен]] - денес
| regnum = [[Животни|Animal]]ia
| phylum = [[Хордати|Chordata]]
| classis = [[Цицачи|Mammal]]ia
| ordo = [[Примати|Primate]]s
| subordo = [[Haplorrhini]]
| infraordo = '''Tarsiiformes'''
| infraordo_authority = [[Вилијам Кинг Грегори|Gregory]], 1915
| familia = '''Tarsiidae'''
| familia_authority = [[Џон Едвард Греј|Gray]], 1825
| genus = '''''Tarsius'''''
| genus_authority = [[Готлиб Конрад Кристијан Штор|Storr]], 1780
| type_species = ''[[Авет-дух|Лемурски авет]]''
| type_species_authority = [[Јохан Кристијан Поликарп Еркслибен|Erxleben]], 1777
| subdivision_ranks = [[Биолошки вид|Видови]]
| subdivision = ''[[Филипински авет|Tarsius syrichta]]''<br/>
''[[Tarsius bancanus]]''<br/>
''[[Tarsius tarsier]]''<br/>
''[[Tarsius dentatus]]''<br/>
''[[Tarsius lariang]]''<br/>
''[[Tarsius pelengensis]]''<br/>
''[[Tarsius sangirensis]]''<br/>
''[[Tarsius tumpara]]<br/>
''[[Tarsius pumilus]]''
| synonyms =
*''Cephalopachus'' <small>Swainson, 1835</small>
*''Hypsicebus'' <small>Lesson, 1840</small>
*''Macrotarsus'' <small>Link, 1795</small>
*''Rabienus'' <small>Gray, 1821</small>
}}
'''Аветите''' ({{lang-la|Tarsius}}) сочинуваат род на [[примати]] кој образува своја самостојна фамилија и инфраред. Родот на авети се дели на минимум 3 вида.
Ред 14 ⟶ 50:
Аветите се мали животни, нивниот раст достигнува од 9 до 16 cm. Имаат гола опашка долга 13 до 28 cm. Тежината се движи од 80 до 160 g. Особено се препознаваат по долгите задни екстремитети, крупната глава способна да се завртува за речиси 360°, но и по добриот слух. Нивните прсти се многу долги, ушите се округли и голи. Меките влакна имаат кафеав или сивкаст отсјај. Меѓутоа, како најкарактеристична одлика се јавуваат големите [[Око|очи]] со дијаметар од 16 mm. За човекот, очите на аветите се големи колку јаболки.
== Екологија и биогеографија ==
=== Распространување ===
Аветите живеат во [[Југоисточна Азија]], пред сè на островите [[Суматра]], [[Борнео]], [[Сулавеси]], на [[Филипини]]те и на многу блиски острови.
=== Однесување ===
Аветите се активни главно ноќно време. Тие живеат на дрвјата во шумите, криејќи се дење во густата вегетација. Можат многу лесно да ги искачуваат дрвјата, а со задните нозе скокаат и неколку метри. По правило, аветите живеат во парови, а понекогаш во мали групи.
=== Исхрана ===
Како основна храна за аветите се јавуваат [[инсект]]ите, но меѓу нив има и такви кои јадат мали `рбетници. Ова се единствените примати кои се исхрануваат исклучиво со животинска храна. На ден аветите можат да изедат храна која сочинува 10% од нивната телесна тежина.
=== Размножување ===
Периодот на бременост кај аветите е доволно долг (околу 6 месеци), младенчето се раѓа во добро развиена состојба. Најпрво тоа се прикрепува за стомакот на мајката или таа го пренесува него фаќајќи го со забите за тилниот регион. По неколку недели тоа преминува од млечна на месна исхрана. Половата зрелост младите ја достигнуваат како возрасни. Најстариот авет живеел 13 години (во заробеништво).
== Аветите и луѓето ==
Главната закана за аветите е уништувањето на нивната животна средина. Освен тоа, тие се уште се ловат поради нивното месо. Обидите за припитомување на аветите се неуспешни и, како некое правило, доведуваат до умирање на животното за кратко време. Аветите не можат да се привикнат во заробеништво, а во обидот да избегаат, тие најчесто ги разбиваат своите глави од решетките на кафезите.
=== Аветите во културата и уметноста ===
Во минатото, аветите играле голема улога во [[митологија]]та и суеверието на народите од [[Индонезија]]. Индонезијците сметале дека главата кај аветите не е прикрепена за трупот (бидејќи тие можат да ја завртат главата за речиси 360°) и се плашеле да се соочат со нив, бидејќи верувале дека на луѓето во таков случај би можело да им се случи истото.
Филипинците ги сметале аветите за миленичиња на шумските духови.
Во [[Анимиран серијал|анимираниот серијал]] ''[[Аниматрикс]]'', во серијата ,,Посвојување‘‘ (англ. Matriculated), аветот Мали (англ. Baby) се користи како набљудувач на војната меѓу луѓето и машините и е способен да се поистовети со луѓето кои се приклучени на програмата за симулација на реалноста.
== Надворешни врски ==
* [http://philippine.ru/tarsiers_in_culture.html Аветите во културата и уметноста] на порталот Филипини.RU
* [http://www.zoopicture.ru/dolgopyat/ Авети: Фотографии, информации]
[[Категорија:Сувоносни мајмуни]]
[[bs:Avetnjaci]]
[[bg:Дългопети]]
[[ca:Tarser]]
[[ceb:Tarsius syrichta]]
[[cs:Nártoun]]
[[da:Spøgelsesabe]]
[[de:Koboldmakis]]
[[en:Tarsier]]
[[nv:Mágí binááʼtsohígíí]]
[[es:Tarsius]]
[[fr:Tarsius]]
[[ko:안경원숭이]]
[[hr:Avetnjaci]]
[[id:Tarsius]]
[[it:Tarsius]]
[[he:קופיפים]]
[[lt:Ilgakulniai]]
[[hu:Koboldmaki-alkatúak]]
[[ms:Kera Hantu]]
[[nl:Spookdiertjes]]
[[ja:メガネザル]]
[[no:Spøkelsesaper]]
[[nrm:Tarsyi]]
[[oc:Tarsiidae]]
[[pl:Wyrakowate]]
[[pt:Tarsius]]
[[ru:Долгопяты]]
[[simple:Tarsier]]
[[sr:Тарзијери]]
[[sh:Tarsius]]
[[fi:Kummituseläimet]]
[[sv:Spökdjur]]
[[tl:Mamag]]
[[war:Magô]]
[[zh:眼鏡猴]]
| |||