Праполинезиски јазик
Праполинезиски јазик — хипотетички јазик од кој се развиле денешните полинезиски јазици. Историската лингвистика го реконструирала јазикот со помош на споредбениот метод, слично како што се реконструирани праиндоевропскиот и прауралскиот јазик. Овој метод ја поддржал теоријата дека татковината на праполинезискиот јазик е во Тонга, Самоа и околните острови.[1]
Фонологија
уредиРеконструкцијата потврдува дека јазикот имал 13 согласки и 5 самогласки.
Согласки
уреди| усни | алвеоларни | меконепчени | грлени | |
|---|---|---|---|---|
| безвучни експлозивни | *p | *t | *k | *q |
| носни | *m | *n | *ŋ | |
| струјни | *f | *s | *h | |
| вевни | *r | |||
| латерални | *l | |||
| полисамогласки | *w |
Самогласки
уредиЈазикот имал 5 самогласки, без присуство на должина на самогласките. Самогласките биле: a, e, i, o и u.[2]
Фонолошка споредба
уреди| праполинезиски | *p | *t | *k | *q | *m | *n | *ŋ | *w | *f | *s | *h | *l | *r | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| тонгански | p | t | k | ʔ | m | n | ŋ | v | f | h | l | Ø | ||||
| ниуеански | Ø | |||||||||||||||
| ? | ʔ/Ø | h | h/Ø | l/Ø | ||||||||||||
| прајадрен полинезиски | *p | *t | *k | *ʔ | *m | *n | *ŋ | *w | *f | *s | *Ø | *l | ||||
| самоански | p | t | ʔ | Ø | m | n | ŋ | v | f | s | Ø | l | ||||
| футунски | k | ʔ/Ø | ||||||||||||||
| тикописки | Ø | ɾ | ||||||||||||||
| нукуорски | Ø | h | l | |||||||||||||
| рапанујски | ʔ/Ø | v/h | h | ɾ | ||||||||||||
| праисточнополинезиски | *p | *t | *k | *Ø | *m | *n | *ŋ | *w | *f | *h | *Ø | *l | ||||
| раротонгански | p | t | k | Ø | m | n | ŋ | v | ?/v | ʔ | Ø | ɾ | ||||
| туамотуански | v | f/h/v | h | ɾ | ||||||||||||
| маорски | w | f/h | ɾ | |||||||||||||
| тахитски | ʔ | ʔ | v | f/v/h | ɾ | |||||||||||
| северномаркиски | k | k | v | h | ʔ | |||||||||||
| јужномаркиски | ʔ | n | v | f/h | ʔ | |||||||||||
| хавајски | k | ʔ | n | w | h/w | l | ||||||||||
Лексичка споредба
уреди| полинезиски зборовен фонд | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| праполинезиски | тонгански | ниуеански | самоански | рапанујски | тахитски | маорски | раротонгански | јужномаркиски | хавајски | македонски |
| *taŋata | tangata | tangata | tagata | tangata | ta'ata | tangata | tangata | ʻenata | kanaka | маж |
| *sina | hina | hina | sina | hina | hinahina | hina | ʻina | hina | сивокос | |
| *kanahe | kanahe | kanahe | ʻanae | 'anae | kanae | kanae | ʻanae | барбун | ||
| *tiale | siale | tiale | tiale | tiare | tiare | tīare | tiare | kiele | цвет | |
| *waka | vaka | vaka | vaʻa | vaka | va'a | waka | vaka | vaka | waʻa | кану |
| *fafine | fafine | fifine | fafine | vi'e/vahine | vahine | wahine | vaʻine | vehine | wahine | жена |
| *matuqa[N 1] | motuʻa | motua | matua | matuʻa | metua | matua | metua, matua | motua | makua | родител |
| *rua | ua | ua | lua | rua | rua [N 2] | rua | rua | ʻua | lua | два |
| *tolu | tolu | tolu | tolu | toru | toru | toru | toru | toʻu | kolu | три |
Белешки
уредиНаводи
уреди- ↑ Kirch, Patrick Vinton; Roger Green (2001). Hawaiki, Ancestral Polynesia: An Essay in Historical Anthropology. Cambridge University Press. стр. 99–119. ISBN 978-0-521-78309-5.
- ↑ Rolle, Nicholas (2009). „The Phonetic Nature of Niuean Vowel Length“. Toronto Working Papers in Linguistics (TWPL): 31.
