Курентовање

Курентовање
	Корант или Курант
Наречен и	5-та сезона, најголемиот европски етно карневал на отворено
Вид	културен
Значење	Прослава пред сезоната на постот.
Почнува	11 дена пред Чиста Среда; (57 дена пред Велигден)
Завршува	Прочка; (47 дена пред Велигден)
Датум	19 Февруари – 1 Март
Во 2024	3–13 Февруари
Прослава	Паради, забави, настапи на отворено
Поврзано	Карневал, Чиста Среда, Пост

Курентовање е најпопуларен и етнолошки значаен карневалски настан во Словенија, кој првпат бил организиран во 1960 година од страна на Драго Хасл и неговите соработници од културните и образовните организации. Овој 11-дневен пролетен обред и значаен настан на плодноста се слави на Прочка во Птуј, најстариот документиран град во регионот, и привлекува вкупно 100.000 учесници секоја година. Во 2016 година бил прогласен за 7-ми најголем карневал во светот од Осамена Планета(анг: Lonely Planet).

Нејзината главна фигура, позната како Курент или Корент, популарно е реинтерпретирана како екстравагантен бог на неограниченото задоволство и хедонизам во раните словенски обичаи. На денешните фестивали, групи куренти носат традиционална облека направена од кожа на овца, додека држат дрвени палки со кожа од еж наречени јежевке закачени на нив, чија врева се верува дека ја „брка зимата“. На овој начин присуството на курентите го најавува крајот на зимата и почетокот на пролетта. Да се биде курент на почетокот било привилегија што им се нудело само на невенчаните мажи, но денес, оженетите мажи, деца и жени се исто така поканети да ја носат облеката.

Во 2010 година се одбележал 50-годишнината од првата организирана инстанца на овој фестивал. Како домаќин на фестивалот, градот Птуј бил примен во Федерацијата на европските карневалски градови во 1991 година.

Во 2017 година, Курентите биле впишани на Репрезентативната листа на УНЕСКО за нематеријално културно наследство на човештвото.

Потекло на фестивалот

Идејата за организиран карневалски настан во Птуј била смислена во 1950-тите години, кога карневалските носии, придружувани од бенд, спонтано формирале поворки на Светиот вторник.

Настанот продолжил да расте. Хасл, неуморен организатор на Курентовање од неговите почетоци до 1970-тите, бил силно убеден дека овој настан можел да помогне да се спречи, според него, екстремно брзото исчезнување на карневалските навики и традиционалните обичаи во околните села. Во 1959 година, Хасл, силно поддржан од оние кои ги споделувале неговите ставови и ентузијазам за настанот, предложил Историското друштво на Птуј да ја преземе организацијата и спроведувањето на карневалскиот настан. Тој предложил настанот да го носи името на најпознатите носии Курент – и се родило Курентовање. Хасл подготвил нацрт во врска со содржината и ги навел главните насоки што требале да се следат за да се трансформира Курентовање во настан од етнографско значење. Неговата визија за настан која ги содржела уникатните карневалски фигури и навики од регионот Птуј, на кои подоцна би можеле да им се придружат и други традиционални словенечки носии, помогнала настанот да прерасне во фестивал на носии. Тој дополнително планирал да ја прошири содржината на настанот со воведување на современи карневалски носии.

Првата „модерна“ верзија на фестивалот Курентовање

Еден од првите примероци на Курентовање во 1961 г.

На 27 февруари 1960 година, на Прочка, во Птуј била организирана првата модерна верзија на фестивалот, наречена Курентовање, со традиционални карневалски носии од Марковци. Учесниците на карневалот се построиле во поворка. Водачите на поворката биле копјаници, следени од орачи, „мечки“, самовили, петлиња и Куренти, сите танцувале на звукот на музиката што ја свирела локалната група. На насобраната толпа преку звучници им биле објаснети изведбата и обичаите на секоја традиционална носија. Настанот наишол на огромен успех и предизвикал општ интерес што ги охрабрил организаторите да продолжат.

Една година подоцна, на носијата на Марковци им се придружиле орачи од Ланцова Вас, утоварачи на трупци од Цирковци и тажачки од Хајдина. За прв пат карневалски групи се претставиле попладне. Во 1962 година настанот ги надминал локалните граници со покани на други карневалски фигури како што се лавфарџи од Церкно и борово гостивање од Предановци во регионот на Прекмурје.

Интернационализација

Меѓународниот аспект на настанот се стекнал во следните години кога на локалните и на словенечките традиционални носии им се придружиле носии од: Хрватска, Србија, Македонија, Унгарија, Австрија, Италија, Јапонија и многу други земји. Бројот на учесници и гледачи растел со текот на годините. При тоа, илјадници ги посетувале карневалските настани за да се восхитуваат на необичните костими и да се приклучат на забавата.

Многу години, главниот дел од настанот бил презентација на индивидуални традиционални карневалски групи. Ова се случувало или во сабота или во недела наутро, пред попладневната поворка.

Проширување на програмата на фестивалот

Во 1994 година, програмата на фестивалот била продолжена на повеќе од два дена, со мноштво настани, настапи на плоштадот пред градското собрание, погребот на Карневалот и забавна програма во карневалскиот шатор. Од 1999 година па натаму, настанот Принцот на карневалот бил воведен со устоличувањето на принцот што се одржувал на 11 ноември. Ова само по себе станал важен културен и забавен настан.

Во текот на изминатите неколку години, карневалот започнувал точно на полноќ на 2 февруари. Будина, едно од претежно руралните предградија на Птуј, го организирала настанот. Овој настан вклучувал огромен оган околу кој, на полноќ, Курентите, за овој настан, опремени со синџир и пет ѕвона и дрвен стап - почнуваат да танцуваат, со што го најавуваат почетокот на карневалот. Од овој момент на Курентите им е „дозволено“ да ги прават своите вообичаени рути.

Денес фестивалот трае околу единаесет дена, почнувајќи од сабота, една недела пред Прочка, кога само традиционалните карневалски носии формираат поворка на улиците на Птуј и кога на принцот на карневалот му се дава чест да владее со градот. Секој ден има изведби на поединци во костими и многу други видови забава кои се одржуваат на плоштадот пред градското собрание и во карневалскиот шатор.

Активностите кулминираат со саботната поворка на традиционални карневалски носии, детската карневалска парада, погребот на Карневалот и враќањето на власта на градоначалникот на градот. Меѓутоа, бидејќи понекогаш има помалку денови помеѓу Сретение Господово и Чист Вторник, другите активности траат пократко. Следствено, ова влијае на целата програма и развој на настанот секоја година.

Курент или Корант - главната карневалска фигура

Курент или Корант е најпознатата традиционална карневалска фигура во целиот регион, како и во цела Словенија. Името веројатно потекнува од вообичаената именка курант „гласник, лакеј, пешак“, со што споделува семантичка основа со церкнскиот термин лавфар. Иако групите Курент можеби не изгледаат сосема исто, таа е најпопуларната и најчестата традиционална карневалска фигура во рамнините Птуј и Драва и во ридовите Халозе.

Курент или Корант, како што е познат денес, своето потекло го има во популарната традиција. Традиционално, облеката на Курент била резервирана за невенчани мажи, но во денешно време Курент-Корант може да биде невенчани или оженети мажи, жени и деца.

Двата типа на словенечки Курент-Корант се таканаречените „пердувести“ и „роговите“, при што разликата е главно во изгледот на покривката на главата. Курент-Корант носи огромна облека од овча кожа. Околу половината виси синџир со закачени огромни ѕвона. Добиената бучава одлично ја „брка зимата“, што е, наводно, функцијата на Курент. Корент, исто така, носи тешки чизми и специјални црвени или зелени грејачи за нозе, додека главата е покриена со висока крзнена капа украсена со панделки и маска со долг, црвен јазик. Дрвената палка обично се носи во левата рака.

Список на карневалски паради

Во 1960 и 1961 година, настанот се одржувал во сабота. Од 1962 година, до денешен ден, настанот се одржува на Прочка. Помеѓу 1962 и 1991 година, програмата била закажана во два дела: пред пладне имало дефиле на традиционални носии само на градскиот стадион, а карневалот се одржувал по градските улици попладне. Со собирање од над 50.000 луѓе секоја година на Прочка, ова е најголемиот словенечки дневен јавен настан веднаш до настанот за скијање Планица.

Прво курентовање (1960). На главниот плоштад.

Прво курентовање (1960). На плоштадот на пазарот.

Прво курентовање (1960). Во главниот парк.

Второ курентовање (1961).

Петто курентовање (1964).

Издание	Година	Ден	Датум	Број на посетители
1	1960	Сабота пред Прочка	27 февруари	6,000
2	1961	Прочка	11 февруари	14,000
3	1962	Прочка	4 март	20,000
4	1963	Прочка	24 февруари	/
—	1964	Прочка Чист Вторник	9 февруари 11 февруари	/
5	1965	Прочка	28 февруари	30,000
6	1966	Сабота пред Прочка Прочка	19 февруари 20 февруари	30,000
7	1967	Прочка	5 февруари	откажано
8	1968	Прочка	25 февруари	20,000
9	1969	Прочка	16 февруари	20,000
10	1970		8 февруари	/
11	1971		21 февруари	35,000
12	1972		13 февруари	/
13	1973	Прочка	4 март	40-50,000
14	1974		24 февруари	40-50,000
15	1975		9 февруари	40,000
16	1976		29 февруари	45,000
17	1977		20 февруари	40,000
18	1978		5 февруари	/
19	1979		26 февруари	40,000
20	1980		17 февруари	/
21	1981		1 март	40,000
22	1982		21 февруари	40,000
23	1983		13 февруари	/
24	1984		4 март	/
25	1985		17 февруари	/
26	1986		9 февруари	/
27	1987		1 март	/
28	1988		14 февруари	45,000
29	1989		5 февруари	40,000
30	1990		25 февруари	50,000
31	1991		10 февруари	/
32	1992		1 март	/
33	1993		21 февруари	30,000
34	1994		13 февруари	/
35	1995		26 февруари	/
36	1996		25 февруари	25,000
37	1997		9 февруари	40,000
38	1998		22 февруари	50,000
39	1999		14 февруари	10,000
40	2000		5 март	50-60,000
41	2001		25 февруари	45,000
42	2002		10 февруари	50,000
43	2003		2 март	60,000
44	2004		22 февруари	/
45	2005		6 февруари	50,000
46	2006		26 февруари	/
47	2007		18 февруари	40,000
48	2008		3 февруари	50,000
49	2009		22 февруари	55,000
50	2010		14 февруари	60,000
51	2011		6 март	65,000
52	2012		19 февруари	60,000
53	2013		10 февруари	30,000
54	2014		2 март	50,000
55	2015		17 февруари	55,000
56	2016		7 февруари	40,000
57	2017		26 февруари	60,000
58	2018		11 февруари	60,000
59	2019		3 март	45,000
60	2020		23 февруари	50,000
61	2021		14 февруари	virtual

1972 година - само на настанот на стадионот, без градски карневал.
1992 година - нема класичен карневал, ограничен само на четири градски плоштади.

Традиционални настани

Вовед

Бидејќи	Настан	Секогаш во ист ден
2001 година	Курент (Корант) Скок	Полноќен ритуал покрај оган кај Куќата на Зоки во Будина (Сретение господово - 2 до 3 февруари)

Главни настани

Бидејќи	Настани	Секогаш во ист ден
↓ Етнички и карневалски паради ↓
1998 година	Отворање етничка поворка	сабота пред Прочка
2020 година	Групи за Ден на Курент (Корант).	една недела пред Чиста Среда
2015 година	Ноќен спектакл	Исчезнат петок
1873	Градски карневалско шеталиште	сабота пред Прочка
2013 година	Градски карневалско шеталиште	сабота пред Прочка
1960 година	Меѓународна карневалска парада	Прочка
	Парада во словенечките градинки	Чист Понеделник
	Погреб Шров	Чист Вторник

Придружни настани

Бидејќи	Хуманитарен настан за готвење	Секогаш во ист ден
2006 година	Обарјада	сабота пред Прочка

Бидејќи	Уметнички настани		Секогаш во ист ден
2009 година	Екс-Темпор	Уметничка колонија	сабота пред Прочка
2009 година	Екс-Темпор	Отворање на изложбата	сабота пред Прочка

Принцовите на карневалот

Првиот принц на карневалот Курентовање бил инагуриран на 11 ноември 1999 година, по што ова станало традиција. По иницијатива на Бранко Брумен, еден од главните организатори на Курентовањето и подпретседател на ФЕЦЦ, бидејќи го видел овој фолклор и на други карневали во Европа долго пред Птуј. Во 2000 година, првиот принц ја "зазема" канцеларијата на градоначалникот за период од единаесет дена од карневалот Курентовање. Од 2013 година, принцевите имаат мандат од две години.

Прво издание (1960) на пазарот.

#	Принц	Градски мандат	Година
1	Јоже Гашпершич како Гашпер I	26 Февруари – 7 Март	2000
2	Звонко Крижај како Матевж Зоки III	17 – 27 Февруари	2001
3	Златко Гајшек како Дон Златко III	3 – 12 Февруари	2002
4	Иво Рајх како Ноубл Мошцон Рајх	22 Февруари – 4 Март	2003
5	Бранко Цајнко како Цајнко Фридерик V	14 – 24 Февруари	2004
6	Марјан Цајнко како Ноубл Холонешки VI	3 – 8 Февруари	2005
7	Марко Клинц како Клинц Хауптман од Спухља	18 – 28 Февруари	2006
8	Славко Колар како Славко Ноубл Качерл	10 – 20 Февруари	2007
9	Миран Урих како Мајер Цирковшки	3 – 5 Февруари	2008
10	Станко Веган како Веган Турнишки	14 – 24 Феврyари	2009
11	Милан Сенчар како Витез Сенчар, Ноубл Бернард на Птуј	6 – 16 Февруари	2010
12	Јанез Голц како Ноубл Барон Јакоб Бреунер на Марковци	26 Февруари – 8 Март	2011
13	Владо Хвалец како Ноубл Јуриј Опроснизер	11 – 21 Февруари	2012
Две-годишен мандат
14	Мирослав Слодњак како Витез на Дорнава	3 – 12 Февруари 22 Февруари -– 4 Март	2013 2014
15	Рајко Јургец како Бертолд на Треун	9 – 19 Февруари 3 – 9 Февруари	2015 2016
16	Алеш Горичан како Ноубл Јанез Максимилијан Грегорич	18 – 28 Февруари 3 – 13 Февруари	2017 2018
17	Дарко Цафута како Јакоб Барон Зекел на Видем	23 Февруари – 5 Март 15 – 25 Февруари	2019 2020
Три-годишен мандат
18	Хинко Шоштарич како Витез Хинко Содински, ноубл Гал	6 – 16 Февруари 19 Февруари – 1 Март 11 – 21 Февруари	2021 2022 2023

Надвор од Словенија

Словенечки Курентовање куренти во Кливленд, Охајо, САД во словенечкиот национален дом.

Кливленд, Охајо, САД има една од најголемите словенечко-американски заедници надвор од Европа. Сместено околу црквата Св. Витус, населбата Сент Клер-Супериор станала домаќин на локалната верзија на Курентовање во 2013 година. Прославата се одржува во сабота пред Чиста Среда.