Кајентатериум е изумрен род на тритиоднтидни кјанодонти, кој живеел за време на раната Јура. Тој е еден од двата тритилодонта од формацијата Кајента во северна Аризона, САД.

Кајентатериум значи „ѕвер на Кајента“ и бил именуван по геолошката формација во која бил пронајден, формацијата Kayenta. Кајентатериумот е познат од неколку примероци.[1][2] Името на видот го одликува палеонтологот Самуел Велс, кој работел со Музејот на палеонтологија на Универзитетот во Калифорнија, во голем дел од пионерската работа за палеонтологијата на формацијата Кајента.

Историја уреди

Првиот тритилодонтиден материјал пронајден во формацијата Кајента се собрал во 1950-тите години, а понатамошниот материјал бил собран во 1977 и 1982 година од тим предводен од Фариш Џеnенкинс. Исто така, во истите карпи биле пронајдени Динебитодон амарали и Неарктилодон бруми, но второ познатото подоцна се сметало за малолетнички примерок на Каентатериум, и така бил синонимизиран.[2]

Опис уреди

 
Реставрација на уметникот на К.велеси

Бил долг околу еден метар, черепот бил над 20цм во должина.[1] Тоа било робусно и густо животно со голема глава и виток ’рбет.[2] Некои истражувачи сметале дека тоа можело да биде полуводно, а порано се сметало дека адаптациите укажуваат на навики на копање кои сега се толкуваат како видообразба кон пливање на екстремитетите.[3] Мало израмнување и разгорување на опашните пршлени, исто така, сугерираат специјалисти за полуводна екологија.[4] Ако ова било случај, тоа би бил еден од најраните примери на полуводен специјализам кај цицачите во фосилните записи кај цицачите.

Репродукција уреди

Пронајок од 2000 година на Кајентатериум велеси од формацијата Кајента во Аризона со скенирање со микро компјутерска томографија и открило возрасен човек со најмалку 38 перинати, број значително поголем од кој било живо легло на цицачи. Големината на групата сугерира спојка на јајца. Перинатите имале слични пропорции на черепот како возрасните, со добро развиени заби и можеби можеле да се одгледуваат сами себе при раѓање.[5] Алометриската студија покажува дека тритилодонтидите имале пропорционално помал мозок во оваа фаза од перинатите кај цицачите, што ја поддржува хипотезата дека еволуцијата на поголема големина на мозокот кај раните цицачи е поврзана со промени во репродуктивната стратегија за да се инвестира поголема енергија на родителите во помал број потомци.[6]

Поврзано уреди

  • Динебитодон
  • Олигокифус
  • Тритилодонтида

Користена литература уреди

  1. 1,0 1,1 Kermack, D. 1982. A new tritylodont from the Kayenta Formation of Arizona. Zoological Journal of the Linnean Society, 76. 1-17.
  2. 2,0 2,1 2,2 Sues, Hans-Dieter & F. A. Jenkins. 2006. The Postcranial Skeleton of Kayentatherium Wellesi from the Lower Jurassic Kayenta Formation of Arizona and the Phylogenetic Significance of Postcranial Features in Tritylodontid Cynodonts in: Carrano, Matthew T., Gaudin, T. J., Blob, R. W. and Wible, J. R., Amniote Paleobiology: Perspectives on the Evolution of Mammals, Birds, and Reptiles: The University of Chicago Press. pp. 114-152.
  3. Anusuya Chinsamy-Turan, Forerunners of Mammals: Radiation • Histology • Biology, Indiana University Press, 18/11/2011
  4. Hoffman E, and Rowe TB. 2017 Postcranial anatomy of Kayentatherium wellesi: swimming adaptations in a mammaliamorph from the Early Jurassic. Abstract from the Society of Vertebrate Paleontology Annual Conference.
  5. Pickrell, John (2019-10-23). „How the earliest mammals thrived alongside dinosaurs“. Nature (англиски). 574 (7779): 468–472. doi:10.1038/d41586-019-03170-7. PMID 31645742.
  6. Eva A. Hoffman; Timothy B. Rowe (2018). "Jurassic stem-mammal perinates and the origin of mammalian reproduction and growth". Nature. 561 (7721): 104–108. doi:10.1038/s41586-018-0441-3. PubMed (англиски).