Епитаф на Василиј II

Долгото владеење на византискиот император Василиј II (976–1025) доживеа континуирани војни и на Исток и на Запад. Вистински војник-император, Василиј самиот ги водеше повеќето од овие походи, нешто што се одразува во неговиот епитаф. Првично, тој требаше да биде погребан во последниот саркофаг достапен во ротондата на Константин I во црквата на Светите апостоли во Константинопол. Сепак, Василиј подоцна побарал од неговиот брат и наследник Константин VIII да биде погребан во црквата Свети Јован Богослов, во Хебдомон, предградие надвор од ѕидините на Константинопол, кое традиционално служело како главен армиски камп. Епитафот на овој гроб ги слави Василиевите походи и победи. Текстот опстојува во повеќе варијанти, а неговото авторство и датумот се нејасни. Во ракопис од 14 век му се припишува на Михаил Пселос.

Текст и превод

Оригинален текст

Македонски превод

ἄλλοι μὲν ἄλλῃ τῶν πάλαι βασιλέων
αὑτοῖς προαφώρισαν εἰς ταφὴν τόπους,
ἐγὼ δὲ Βασίλειος, πορφύρας γόνος,
ἵστημι τύμβον ἐν τόπῳ γῆς Ἑβδόμου
καὶ σαββατίζω τῶν ἀμετρήτων πόνων
οὓς ἐν μάχαις ἔστεργον, οὓς ἐκαρτέρουν·
οὐ γάρ τις εἶδεν ἠρεμοῦν ἐμὸν δόρυ,
ἀφ’ οὗ βασιλεὺς οὐρανῶν κέκληκέ με
αὐτοκράτορα γῆς, μέγαν βασιλέα·
ἀλλ’ ἀγρυπνῶν ἅπαντα τὸν ζωῆς χρόνον
Ῥώμης τὰ τέκνα τῆς Νέας ἐρυόμην
ὁτὲ στρατεύων ἀνδρικῶς πρὸς ἑσπέραν,
ὁτὲ πρὸς αὐτοὺς τοὺς ὅρους τοὺς τῆς ἕω,
ἱστῶν τρόπαια πανταχοῦ γῆς μυρία·
καὶ μαρτυροῦσι τοῦτο Πέρσαι καὶ Σκύθαι,
σὺν οἷς Ἀβασγός, Ἰσμαήλ, Ἄραψ, Ἴβηρ·
καὶ νῦν ὁρῶν, ἄνθρωπε, τόνδε τὸν τάφον
εὐχαῖς ἀμείβου τὰς ἐμὰς στρατηγίας.

Императорите од дамнина, различни
си доделиле себеси погребни места,
но јас, Василиј, роден во пурпур,
го подигнав мојот гроб во областа Хебдомон
тука почивам, на седмиот ден, од многубројните страдања
поднесував и издржував на бојното поле
никој не го виде моето копје да лежи неактивно
зашто од денот кога небесниот Цар ме повика
да станам император, голем господар на светот
останав буден во текот на мојот живот
и ги заштитив децата на Новиот Рим
храбро водејќи кампањи и на Хесперија (Запад),
и на позициите на Еос (Исток),
подигајќи огромен број трофеи во сите делови на светот.
Персијците и Скитите се сведоци на тоа,
заедно со Абазгијците, Исмаилитите, Арапите, Иберијците.
О човеку, гледајќи го сега мојот гроб овде
награди ме за моите походи со своите молитви.