Галеби
| Галеби | |
|---|---|
| |
| Возрасна единка | |
| Научна класификација | |
| Царство: | Животни |
| Колено: | Хордови |
| Класа: | Птици |
| Ред: | Дождосвирни |
| Подред: | Lari |
| Семејство: | Галеби Vigors, 1825 |
| Видови | |
|
11, во текстот | |
Галеби (науч. Laridae) — семејство крајбрежни птици (морски, езерски, речни), средни до големи, со бело или сиво перје, често со црни дамки на главата или крилјата.
Опис
уредиЗависно од видот, големината на галебите се движи од најмалиот кој тежи 120 г и е долг 29 см, до најголемиот кој е тежок 1,75 кг и долг 76 см. На поголемите видови потребни им се 4 години сосема да созреат и да имаат перје на возрасни, а на помалите за тоа им треба 2 години. На нозете имаат три прста нанапред поврзани со пливачка кожичка (ципа) и еден прст, речиси сосема закржлавен, свртен наназад. Клунот им е релативно долг и тенок, малку свиен надолу. Бојата на клунот често е жолта со црвена точка кај белоглавите поголеми галеби, и црвен, темноцрвен или црн кај помалите галеби.[1]
Поведение
уредиНајголемиот број галеби живеат во умерените и постудените делови на двете полутопки. Живеат на бреговите од морето или езерото, понекогаш и подлабоко во копнениот дел, а многу ретко се впуштаат во лет на отворено море. Галебите, особено поголемите видови, се многу интелигентни птици,[2] кои користат сложена комуникација и имаат многу развиена социјална структура.[3] На пр. тие често се здружуваат во групи заради одбрана од грабливци, некои од нив покажале способност за користење примитивни алати[4] итн. Многу видови галеби се успешни во соживотот со луѓето.[5] Најдолг животен век забележан е за сребренестиот галеб и изнесува 49 години.[6]
Размножување
уреди
Галебите се гнездат во големи, густи и бучни јата. Гнездото е направено од вегетација и во него снесуваат 2-4 јајца кои агресивно ги бранат. Јајцата ги лежат наизменично обата родитела во период од 3 до 5 недели. Кога ќе се излегнат, пилињата веднаш се способни да трчаат и пливаат, но им требаат 3-9 недели за да почнат да летаат, а дотогаш остануваат во гнездото каде родителите ги хранат.
Исхрана
уредиПовеќето од галебите се хранат со месо, а некогаш се случува да јадат и мрши. Обично јадат ракови и ситни риби. Но, сепак, општо земено, галебите јадат сè што ќе им биде понудено од луѓето, нивните остатоци, и секаква храна - растителна и животинска. Како и другите птици од нивниот ред (барските птици), и галебите пијат и солена и слатка вода. Тие имаат егзокрини жлезди со кои натриум хлоридот можат да го исфрлат преку ноздрите што им помага на бубрезите во одржувањето на електролитната рамнотежа.[7]
Список на видовите
уреди.jpg)
Вид Larus
- Larus pacificus
- Larus belcheri
- Larus atlanticus
- Larus crassirostris
- Larus heermanni
- Larus canus
- Larus delawarensis
- Larus californicus
- Larus marinus
- Larus dominicanus
- Larus dominicanus vetula
- Larus glaucescens
- Larus occidentalis
- Larus livens
- Larus hyperboreus
- Larus glaucoides
- Larus glaucoides kumlieni
- Larus thayeri
- Larus argentatus
- Larus heuglini
- Larus smithsonianus
- Larus michahellis
- Larus cachinnans
- Larus vegae
- Larus armenicus
- Larus schistisagus
- Larus fuscus
Вид Ichthyaetus
- Ichthyaetus leucophthalmus
- Ichthyaetus hemprichii
- Ichthyaetus ichthyaetus
- Ichthyaetus audouinii
- Ichthyaetus melanocephalus
- Ichthyaetus relictus
Вид Leucophaeus
- Leucophaeus scoresbii
- Leucophaeus atricilla
- Leucophaeus pipixcan
- Leucophaeus fuliginosus
- Leucophaeus modestus
Вид Chroicocephalus
- Chroicocephalus novaehollandiae
- Chroicocephalus scopulinus
- Chroicocephalus hartlaubii
- Chroicocephalus maculipennis
- Chroicocephalus cirrocephalus
- Chroicocephalus serranus
- Chroicocephalus bulleri
- Chroicocephalus brunnicephalus
- Chroicocephalus ridibundus
- Chroicocephalus genei
- Chroicocephalus philadelphia
Род Saundersilarus
- Saundersilarus saundersi
Род Hydrocoloeus
- Hydrocoloeus minutus
Род Rhodostethia
- Rhodostethia rosea
Род Rissa
- Rissa tridactyla
- Rissa brevirostris
Род Pagophila
- Pagophila eburnea
Род Xema
- Xema sabini
Род Creagrus
- Creagrus furcatus
Галебите како тема во уметноста и во популарната култура
уреди- Галебот Џонатан Ливингстон — новела од Ричард Бах.
- „Галеб“ — песна на македонската поетеса Јованка Денкова.[8]
- „Галеб“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески.[9]
- „Кон галебот што кружи над мојата глава“ - песна на македонскиот поет Ацо Шопов.[10]
- „Вовед: Песна на галебите“ (англиски: Prelude: Song Of The Gulls) — песна на британската рок-група King Crimson од 1971 година.[11]
- „Песна за морскиот галеб“ (англиски: Song To A Seagull) — песна на канадската музичарка Џони Мичел (Joni Mitchell) од 1968 година.[12]
- „Морски галеб“ (англиски: Seagull) — песна на британската рок-група Рајд (Ride) од 1990 година.[13]
- „Галебе мој тажен“ - песна на македонската поп-пејачка Верица Ристевска.[14]
Наводи
уреди- ↑ Burger, Alan; Gochfeld, Michael (1996). „Family Laridae (Gulls)“. Во del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi (уред.). Handbook of the Birds of the World. Volume 3, Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions. стр. 572–599. ISBN 84-87334-20-2.
- ↑ „Gulls and man“. The Royal Society for the Protection of Birds. 13 August 2007. Посетено на 4 January 2010.
- ↑ Alcock, J. (1998) Animal Behavior: An Evolutionary Approach (7th edition). Sinauer Associates, Inc. Sunderland, Massachusetts. ISBN 0-87893-009-4
- ↑ Henry, Pierre-Yves; Jean-Christophe Aznar (June 2006). „Tool-use in Charadrii: Active Bait-Fishing by a Herring Gull“. Waterbirds. The Waterbird Society. 29 (2): 233–234. doi:10.1675/1524-4695(2006)29[233:TICABB]2.0.CO;2.CS1-одржување: датум и година (link)
- ↑ „Seagull becomes crisp shoplifter“. BBC News. 20 July 2007.
- ↑ „AnAge entry for Larus argentatus“. The Animal Ageing and Longevity Database. Посетено на 23 November 2008.
- ↑ Sarah Dowdey (9 July 2009). „How do seagulls drink saltwater?“. HowStuffWorks. Архивирано од изворникот на 2013-03-27. Посетено на 20 March 2013.
- ↑ Јованка Денкова, Исповед на бршленот. Штип: Јованка Денкова, 2024, стр. 49.
- ↑ Блаже Конески, 'Везилка. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 19.
- ↑ Ацо Шопов, Песни. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 36.
- ↑ King Crimson – Islands (пристапено на 27.1.2023)
- ↑ Joni Mitchell – Song To A Seagull (пристапено на 24.4.2023)
- ↑ Ride – Nowhere (пристапено на 15.2.2024)
- ↑ YouTube, Галебе мој тажен - Верица Ристевска - Galebe moj tazhen - Verica Ristevska (пристапено на 14.10.2019)
Литература
уреди- Grant, Peter J. (1986), Gulls: a guide to identification ISBN 0-85661-044-5
- Howell, Steve N. G. and Jon Dunn (2007), Gulls of the Americas ISBN 0-618-72641-1
- Olsen, Klaus Malling & Larsson, Hans (1995), Terns of Europe and North America. Christopher Helm, London. ISBN 0-7136-4056-1
Надворешни врски
уреди| „Галеби“ на Ризницата ? |
- Видеа со галеби[мртва врска] на Internet Bird Collection
- Gullpix Архивирано на 6 декември 2008 г. Слики на галеби, сортирани по видови