Образовен роман

Поимот образовен роман се однесува на книжевниот жанр bildungsroman (изговор на германски: [ˈbɪldʊŋs.ʁoˌmaːn]; роман на созревање). Станува збор за романи кои раскажуваат за духовниот и морален развој на протагонистот од младоста до зрелоста.

Историја

Терминот е кованица на филологот Карл Моргенстерн кој во 1819 година бил спомнуван на неговите универзитетски предавања и подоцна јавно бил повторен од Вилхелм Дилтaj кој го легитимирал во 1870 година и го популаризирал во 1905 година. Жанрот дополнително бил карактеризиран со голем број на формални и тематски белези. Терминот роман за созеравање понекогаш се користи наизменично со bildungsroman, но неговата улога е обично поширока и помалку техничка. Раѓањето на Bildungsroman нормално датира од објавувањето на Курсот на Вилхелм Мистер од Јохан Волфганг Гете во 1795 – 96 година. Иако овој роман се појавил во Германија, тој имал големо влијание најпрвин во Европа и подоцна низ целиот свет. Томас Карлајл го превел романот на Гете на англиски јазик, и по неговото издавање во 1824 година голем број британски писатели пишувале романи инспирирани од него. Во 20 век се проширил во Германија, Велика Британија, Франција и неколку други земји од целиот свет.

Осврт

Bildungsroman раскажува за растењето или созревањето на чувствитела личност која трага по одговори и искуство . Жанрот се развил од народни приказни за неискусниот , најмлад син кој заминувале низ светот да ја бараат својата среќа . Обично на почетокот на приказната има емоционална загуба која го тера протагонистот да замине на неговото патување . Во овој роман целта е созревање и протагонистот ја постигнува постепено и со потешкотии . Жанрот обично содржи конфликт помеѓу главниот лик и општеството . Обично , главниот јунак постепено ги прифаќа вредностите на општеството и на крај тој е прифатен во заедницата – неговите грешки и разочарувања се завршени . Во некои дела , главниот лик е способен да им помогне и на другите по неговото созревање . Има многу варијации и подвидови на Bildungsroman кои се фокусираат на развојот на поединецот . Entwicklungsroman ( развоен роман ) е повеќе приказна за општ развој отколку за самоцивилизирање . Erziehungsroman ( образовен роман ) обрнува внимание на подучувањето и формалното школување додека пак Künstlerroman ( уметнички роман ) се однесува на развојот на уметникот и го прикажува саморазвивањето .

Примери

• Хај ибн Јакдан, од Ибн Туфаил (12 век), претходник на жанрот[9]
• Историјата на Том Џонс, основач, од Хенри Филдинг (1749)[10]
• Животот и мислењата на Тристрам Шенди, господин, од Лоренс Стерн (1759)[10]
• Кандид, од Волтер (1759)[11]
• Грин Хенри, од Готфрид Келер (1855)[12]
• Што знаеше Мејзи, од Хенри Џејмс (1897)[13]
• Мартин Идн, од Џек Лондон (1909)[14]
• Книгата на Калид, од Амин Рихани (1911)[15]
• Синови и љубовници, од Д.Х. Лоренс (1913)[16]
• Портрет на уметникот како млад човек, од Џејмс Џојс (1916)[17]
• Оваа страна на рајот од Ф. Скот Фицџералд (1920)[18]
• Татко Панчали, од Бибутибхушан Бандопадјај (1929)[19]
• Црното момче, од Ричард Рајт (1945),[20]
• The Catcher in the Rye, од Џ.Д. Селинџер (1951)[21]
• Збогум, Колумбо, од Филип Рот (1959)[22]
• Да се ​​убие птица подбив, од Харпер Ли (1960)[21]
• Дина, од Френк Херберт (1965)[23]
• Аутсајдерите, од С.Е. Хинтон (1967)[24]
• Bright Lights, Big City, од Џеј Мекинерни (1984)[25]
• Ender's Game, од Орсон Скот Кард (1985)[24]
• Портокалите не се единственото овошје, од Жанет Винтерсон (1985)[26]
• Тајниот живот на пчелите, од Сју Монк Кид (2002)[27]
• Тркач на змејови, од Калед Хосеини (2003)[28]
• Никогаш не дозволувај да одам, од Казуо Ишигуро (2005)[21]
• Неодлучност, од Бенџамин Кункел (2005)[29]
• Авел, Елизабет, Маријана Хирш и Елизабет Ленгланд. 1983. Патување во: фикции на женскиот развој. Хановер, Н.Х.: Универзитетски прес на Нова Англија.
• Бахтин, Михаил. Мајкл. 1996. „Билдунгсроманот и неговото значење во историјата на реализмот“. Во Говорски жанрови и други доцни есеи. Изменето од Керил Емерсон и Мајкл Холквист. Остин, Текс.: Прес на Универзитетот во Тексас, 10–59.
• Енгел, Манфред (2008): Варијанти на романтичниот „Билдунгсроман“ (со кратка забелешка за „Романот на уметникот“)“ Во: Џералд Гилеспи, Манфред Енгел и Бернард Дитерл (уред.), Романтична прозна фикција (= А Компаративна историја на европските јазици, ед на Меѓународното здружение за компаративна книжевност, стр. 263-295 978-90-272-3456-8.
• Iversen, Anniken Telnes (2009): Промена и континуитет: The Bildungsroman на англиски јазик.Универзитетот во Тромсо, Мунин.
• Џеферс, Томас Л. (2005).Чиракување: Билдунгсроман од Гете до Сантајана. Њујорк: Палгрејв.ISBN 1-4039-6607-9.
• Линч, Џек (1999) Речник на литературни и реторички термини, запис за bildungsroman, Универзитетот Рутгерс
• Самерфилд, Џована и надолу, Лиза (2010) Нови перспективи на европскиот Билдунгсроман

Надворешни врски

• List of literary genres by GCMS Elementary School Library
• Genres by Brooklyn College
• Literary genre by Perspectives on Theistic Evolution