Бела пупавка

Бела пупавка
Научна класификација [ у ]
Царство:	Габи
Оддел:	Столпчести габи
Класа:	Агарикомицети
Ред:	Ресести габи
Семејство:	Пупавки
Род:	Пупавка
Вид:	Бела пупавка
Научен назив
	Amanita verna; (Bull.) Lam. (1783)
Синоними
	Список *Agaricus bulbosus f. vernus Bull. (1780) Agaricus vernus (Bull.) Bull. (1783); Amanita virosa Secr. (1833); Agaricus virosus var. vernus (Bull.) Fr. (1838); Amanita phalloides var. verna (Bull.) Lanzi (1916); Amanita verna var. grisea Massee (1922); Amanitina verna (Bull.) E.-J.Gilbert (1941); Amanita verna f. ellipticospora E.-J.Gilbert (1941); Venenarius vernus (Bull.) Murrill (1948) ; ;

Бела пупавка (науч. Amanita verna) — вид отровна габа, поврзана со зелената пупавка ( Amanita phalloides ), подеднакво смртоносна, но поретка. Бела е, понекогаш со жолтеникаво-окер нијанси на шапката. Постои опасност да се помеша со други печурки, доколку не внимавате на основата на рачката со волва. Се појавува од пролет до есен, во листопадни и иглолисни шуми.

Таксономија уреди

Белата пупавка првпат била спомната во научната литература од францускиот миколог Жан Булард во 1780 година како форма на вернус од Agaricus bulbosus. Името на видот verna доаѓа од латинскиот збор за пролет. Три години подоцна, Жан Батист Ламарк, во своето научно дело „ Encyclopédie Méthodique, Botanique .3“, му доделил поинаков (посебен) статус на видот.^[2]

Опис на печурката уреди

Шапка: прво хемисферична, подоцна отворена, правилна, мазна, бела; малку леплива на влажно време. Темето понекогаш е жолтеникаво или светло окер.Листови: бели, слободни, густи, меки. Отпечатокот на спори е бел. Дршка: 4-10 x 0,5-2 cm, бела, шуплива, распространета надолу, малку ронлива; носи променлив прстен со висока поставеност. Расте од мембранозна бела кеса на дното. Месо: бело, меко, влажно, прво без мирис, подоцна како исушена роза. Живеалиште: расте во листопадни шуми (најчесто во близина на даб и костен), поретко во четинари, од пролет до есен. Таа е доста ретка. Употреба: смртоносно отровна, како зелената пупавка. Замена: лесно е можна со шампињони ( Agaricus ), мисирка ( Leucoagaricus pudicus ), бели витези ( Tricholoma ). Од сличните, подеднакво отровни, Amanita phalloides var. alba, се одликува со реакција на 20% раствор на калиум хидроксид-жолта боја, додека Amanita virosa добива портокалово-жолти дамки. При берење пуфки ( Lycoperdon, Calvatia, Bovista ), особено треба да се внимава да не се бере ниту една од смртоносните отровни пупавки ( Amanita phalloides, A. verna, A. virosa ) додека се млади и во јајцето.^[3]

Смртоносно! Тоа доведува до откажување на бубрезите и црниот дроб.

Токсичност уреди

Блиску е до најотровната Зелена пупавка ( Amanita phalloides ), белата разновидност на зелена пупавка ( Amanita phalloides var. alba ) и смрдливата пупавка ( Amanita virosa ). Содржи и фатални дози на алфа-аманитин а, кој ја уништува функцијата на црниот дроб доколку не се лекува веднаш. Првите симптоми на труење се чувствуваат по 6 до 24 часа по консумирањето на оваа печурка. Тоа се сиптомите: слабост, жед, забавување на пулсот, ладење на органите, бледило, несвестица. Следат грчеви, повраќање, дијареа. Третиот ден слично, со измамен впечаток е дека труењето е надминато. Подоцна, бубрезите и црниот дроб престануваат да работат. Доколку не се започне веднаш со трансплантацијата на овие органи, обично следи смрт. Лекувањето на отруените од овој вид е многу скапо, а ретките преживеани остануваат инвалиди.

Галерија уреди

Наводи уреди

↑ „GSD Species Synonymy: Amanita verna (Bull.) Lam“. Species Fungorum. CAB International. Посетено на 20 март 2016.
↑ Pierre, Neville; Poumsrat, Serge (2004). Amaniteae, Fungi Europaei,. Edizioni Candusso. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help); |access-date= бара |url= (help)
↑ Radić, Siniša; Jevremović, Milorad (2002). Samonikle gljive - pronalaženje i prepoznavanje. beograd: Vojnoizdavački zavod & IK "Znamenje". ISBN 978-86-335-0121-7. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help); |access-date= бара |url= (help)

Литература уреди

Лукиќ Небојша: Род Аманита во Србија, Крагуевац 2013 година
Узелац Бранислав: Печурки на Србија и Западен Балкан, BGV LOGIK 2009
Courtecuisse R. & Duhem B.: Mushrooms & Toadstools of Britain and Europe, Harper Collins Publishers, Лондон 1995 година.
Neville Pierre & Poumsrat Serge: Amaniteae, Fungi Europaei, Edizioni Candusso 2004
Шилиќ Чедомил: Атлас на дрвја и грмушки, Свјетлост, Сараево, 1984 година
Чето Бруно: Funghi dal vero vol.1-7, Trento 1992 година
Фохт Иван: Клучот за печурките, Итро Напријед, Загреб 1992 г.
Радиќ Синиша и Јевремовиќ Милорад: Диви печурки - Наоѓање и препознавање, ВОЈНОИЗДАВАЧКИ ЗАВОД & ИК „ЗНАМЕЊЕ“, Белград 2002 г.

[urlFungorum_synonymy:_Amanita_verna-1] „GSD Species Synonymy: Amanita verna (Bull.) Lam“. Species Fungorum. CAB International. Посетено на 20 март 2016.

[Amaniteae,_Fungi_Europaei-2] Pierre, Neville; Poumsrat, Serge (2004). Amaniteae, Fungi Europaei,. Edizioni Candusso. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help); |access-date= бара |url= (help)

[Samonikle_gljive-3] Radić, Siniša; Jevremović, Milorad (2002). Samonikle gljive - pronalaženje i prepoznavanje. beograd: Vojnoizdavački zavod & IK "Znamenje". ISBN 978-86-335-0121-7. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help); |access-date= бара |url= (help)

[1]

[2]

[3]