Архивот на Смоленск
„Архивот на Смоленск“ е името на архивите на Смоленска област Комунистичка партија на Советскиот Сојуз, кои биле заробени непроменети од армијата на Нацистичка Германија кога го освоил градот Смоленск во 1941 година. Во него се вклучени и НКВД и архивите на Смоленската државна област. Архивата потоа била преместена во Германија[1].
Историја
уредиВо летото и есента 1941 година, и повторно во летото 1942 година за време на напредувањето на германските трупи, локалните власти се обиделе да ги евакуираат архивите на исток, а огромното мнозинство од локалните архиви биле преместени . Германските трупи влегле во Смоленск на 15 јули 1941 година и како резултат на тоа, архивата била запленета од Германците . Во мај 1943 година, архивата ја однеле Германците од Смоленск во Вилнус, потоа во Полска, каде што била изолирана од многу други материјали однесени во Германија. Останатиот дел од документите во Полска биле пронајдени од советските трупи во февруари 1945 година во областа на железничката станица Пшчина и вратени во Смоленск.[2]
Наскоро документите станале познати на САД Канцеларијата за стратешки услуги, (претходникот на ЦИА). Била складирана во американскиот центар за реституција во Offenbach.После тоа, документите биле преселени во подземен хангар. Група американски советолози го проучувале инвентарот и некои оригинални документи и заклучиле дека тие содржат вредни информации. Во 1958 година, владата на САД понуди да ги врати архивските материјали на Советскиот Сојуз, но како одговор советските власти тврдеа дека тоа е лажно измислено од ЦИА.
Записите од архивата, особено документите на Комунистичката партија, ги опфаќаа годините пред 1917 до 1941 година. Архивските документи беа достапни за употреба од американски и други западни научници, кои не можеле да добијат пристап до партиските или архивите на КГБ во Советскиот Сојуз. Првиот историчар што ги искористил материјалите од Смоленск бил професорот на Универзитетот Харвард Мерле Фајнсод, кој го објавил „Смоленск под советско владеење“ во 1958 година врз основа на архивата.Архивата документи се користеле и во делата на Ричард Пајпс за раната советска историја и Роберт Конквест во неговата книга „Големиот терор“.
Од 1963 година, советските власти почнале да се обидуваат да ја добијат архивата, но сепак јавно не се потврди нејзината автентичност. Написот открива дека прифаќањето на понудата се сметало од советското Министерство за надворешни работи како непрактично бидејќи таквиот потег е еднаков на официјално признавање на автентичноста на документите. Само во 1991 г. дали руските власти признаа и јавно објавија дека САД поседуваат вистинска архива и дека Русија има намера да бара нејзино враќање. Преговорите за можното пренесување започнаа во 1992 година. Меѓутоа, американските власти го поврзаа враќањето на архивата со враќањето на „Шнеерсон библиотеката на Чабад-Лубавич Хасидското движење. .[3]