Хипотетички императив

Хипотетички императив (германски: hypothetischer Imperativ) ― поим кој првично бил воведен во филозофските списи на Имануел Кант. Овој вид императив е во спротивност со категоричниот императив.

Преглед

За прв пат се спомнува во Дел II од „Основите на метафизиката на моралот“. Кант го дефинирал како формула на заповедта на разумот што претставува објективно начело „дотолку колку што е неопходно за волја“, со други зборови, императивите дејствуваат како емпириски формули за познавање и донесување со разумот. Хипотетичките императиви ни кажуваат како да постапиме за да постигнеме одредена цел, а заповедта на разумот важи само условно, на пр. „Морам да учам за да добијам диплома“.

Ваквите активности се способни да произведат добро, но тие првенствено се мотивирани од желбата да бидат исполнети одредени цели. Дејствата направени преку хипотетички императиви се правени многу често; секогаш кога некој се обврзува да изврши некое дејство за да постигне нешто што го посакува, тие го користеле овој императив да дејствуваат со разум.

Во „Основите на метафизиката на моралот“, Кант ги дели хипотетичките императиви на две подкатегории: правила на вештина и совети за претпазливост.

Правила на вештина

Правилата за вештина се условни и се специфични за секое лице на кое вештината му е наложена. Тоа се одредени цели што самите си ги доделуваме и тие обезбедуваат рамка за разбирање како може да бидат постигнати нашите цели. Кант го резимира како: „Кој го сака крајот, исто така, сака (додека разумот има одлучувачко влијание врз неговите постапки) неопходните средства за тоа што е во негова контрола“. Дефиницијата на Кант предвидува дека има безброј лични цели што можат да постојат, бидејќи секое човечко суштество има свои уникатни перспективи, желби, лични околности и наменети методи за да ги достигне своите цели.

Совети за претпазливост

Советите за претпазливост (или правила на претпазливост) се постигнуваат „од порано“ (латински: a priori; за разлика од правилата на вештина кои се постигнуваат преку искуство или „од подоцна“ (a posteriori) и имаат универзални цели како што е среќата. Советите за претпазливост се дејствија извршени за севкупна добра волја за поединецот и со најдобри намери. Така, ова претпоставува дека дејствијата направени со најдобри намери го користат хипотетичкиот императив за да се препознаат и да се донесат одлуки кои се „најморално добро“. Така, речиси секое морално „правило“ за тоа како да постапувате е хипотетички, бидејќи претпоставува дека вашата цел е да бидете морални, или да бидете среќни, или да му угодите на Бога итн.

Ограничувања

Општото ограничување на хипотетичкиот императив е неговата потенцијална двосмисленост во неговите средства и неговата подложност да се злоупотреби за расипани цели. Според хипотетичките императиви, исто така, може да се постапи само ако има личен влог во извршеното дејство и произведените цели. Ако некој не најде лична корист или поттик да спроведе акција надвор од одредено средство, тогаш не е обврзан да го стори тоа. Со други зборови, хипотетичките императиви повикуваат наредби преку „треба да се прават“, а нивниот акцент е повеќе на поединечните лични желби. Единствените нехипотетички императиви се оние кои ви кажуваат да направите нешто без разлика кој сте или што сакате, затоа што таа работа сама по себе е добра. Овие видови императиви спаѓаат во категоријата на категоричен императив.

Поврзано

• Акрасија

Општи извори

• Имануел Кант (1785), Основа на метафизиката на моралот, 4:413, 4:416. 4:417.
• Имануел Кант (1788), Критика на практичниот разум, дел 1, книга 1, поглавје 1, дел 1: Дефиниција.

Надворешни врски

• Хипотетички императиви