Колима (вулкан): Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
сНема опис на уредувањето
Ред 33:
}}
 
<div style="text-align:justify;">Вулканот [[Колима (вулкан)|Колима]] се наоѓа на [[надморска височина]] од 3,820 [[метар|м]] (12,533 стапки); познат како „огнен вулкан“, е дел од вулканскиот комплекс [[Вулкански комплекс Колима|Колима]] ([[Вулкански комплекс Колима|В.К.К.]]) кој се состои од вулканот Колима, [[Невадо де Колима]] ({{IPA-es|neˈβaðo ðe koˈlima|-|NevadodeColima.ogg}})<ref>{{cite web |url=http://www.geo.mtu.edu/EHaz/ConvergentPlatesClass/Colima/Luhr%20Colima%20andesite.pdf |title=The Colima Volcanic Complex, Mexico |publisher=Mineralogy and Petrology |accessdate=2012-05-04}}</ref> и еродираниот [[Ел Кантаро (vulkanвулкан)|Ел Кантаро]] (кој се води како згаснат). Тоа е најмладиот од трите вулкани и еден од најактивните во [[Мексико]] и [[Северна Америка]]. Има избувнато повеќе од 40 пати сметајќи од 1576 година до денес. Една од најголемите ерупции во историјата на Колима се случила од 20 до 24 јануари 1913 година.<ref name="Ritchie 2006 52">{{cite book|last=Ritchie|first=David|title=Encyclopedia of Earthquakes and Volcanoes|year=2006|publisher=Alexander E. Gates, Ph.D., and David Ritchie|pages=52}}</ref> [[Невадо де Колима]], познат и како [[Невадо де Колима|Сапотепетел]], лежи на 5 [[километар|км]] (3,1 милја) на север од неговиот по активен сосед, и е повисок од двата со висина од 4,271 [[метар|м]] (14,015 стапки). Се наоѓа на 26-тото место на листата најистакнати врвови во [[Северна Америка]].<ref>{{cite peakbagger |lid=4101 |title=North America Peaks with 2000 meters of Prominence |accessdate=2012-05-03}}</ref></div>
<hr style="height:5pt; visibility:hidden;" />
<div style="text-align:justify;">И покрај неговото име, само мал дел од површината на вулканот се наоѓа во државата [[Колима (сојузна држава)|Колима]]. Поголемиот дел се наоѓа на другата страна од границата, во соседната држава [[Халиско|Халиско]], на западниот крај на [[Транс-мексикански вулкански појас|транс-мексиканскиот вулкански појас]]. Тоа е околу 485 [[километар|км]] (301 милји) западно од [[Мексико Сити]] и 125 [[километар|км]] (78 милји) јужно од [[Гвадалахара]], [[Халиско]].</div>
Ред 42:
 
== Геологија ==
<div style="text-align:justify;">Во доцната [[Плеистоценска ера|плеистоценска ера]], на планината се случило огромно [[Лизгање на земјиште|лизгање на земјиштето]], со приближно 25 км³ на остатоци кои патувале со околу 120 [[километар|км]]/[[Час|ч]], достигнувајќи до [[Тихи океан|Тихиот океан]]. Областа од околу 2,200 км² била прекриена со остатоци кои се собирале по [[Лизгање на земјиште|лизгањето на земјиштето]]. Моментално активниот [[кратер]] е сместен во голема [[Калдера|калдеракупа]] која веројатно била формирана со комбинација на [[Лизгање на земјиште|лизгање на земјиштето]] и големи ерупции. Лавата е [[Андезит|андезитска]] која содржи 56-61% [[Силицијум диоксид|SiO<sub>2</sub>]].<ref>http://www.geo.mtu.edu/EHaz/ConvergentPlatesClass/Colima/Luhr%20Colima%20andesite.pdf James F. Luhr and Ian S.E. Carmichael, 1980: The Colima Volcanic Complex, Mexico in Contributions to Mineralogy and Petrology, Vol. 71, page 347</ref> Во близина на вулканот живеат околу 300,000 жители, што го прави најопасен вулкан во [[Мексико]].<ref name="Ritchie 2006 52"/> Поради неговата историја на големи ерупции и поради густо населената област, вулканот е прогласен за [[Декаден вулкан]], и е издвоен за проучување. </div>
 
{| align="center" style="border-right:8px solid #ffffff;"
Ред 49:
 
== Еруптивна активност ==
<div style="text-align:justify;">Во последниве години има чести привремени евакуации на населението кое живее во близина на вулканот поради закана од неговата активност. Ерупциите се имаат случувано во 1991 година, 1998-99 година и од 2001 година па се до денеска. Активноста на вулканот се карактеризира со екструзија на вискозна [[Лава|лава]] која формира [[Купа|купа]], со повремени големи експлозии, кои формираат [[Пирокластични текови|пирокластични текови]] пропратени со исфрлување на големи количини на [[Вулкански пепел|пепел]] и [[Тефра|тефра]].</div>
<hr style="height:5pt; visibility:hidden;" />
<div style="text-align:justify;">Една од најголемите ерупции во последниве години се случила на 24-ти мај 2005 година. Облак од [[Вулкански пепел|пепел]] бил исфрлен на висина од 3 [[километар|км]] над вулканот, додека сателитски снимки прикажале дека облакот се шири над површина која се протега на 110 [[Наутичка милја|наутички милји]] (200 [[километар|км]]) западно од вулканот во само неколку часа по ерупцијата. [[Пирокластични текови|Пирокластичните текови]] патувале 4-5 [[километар|км]] од отворот, додека [[ЛаваВулкански бомби|лава бомби]] паѓале и до 3-4 [[километар|км]] во далечина. Властите формирале [[Зона на исклучување|зона на исклучување]] во [[Радиус|радиус]] од 6,5 [[километар|км]] од врвот.</div>
<hr style="height:5pt; visibility:hidden;" />
<div style="text-align:justify;">
Ред 57:
| <span style="display: flex; overflow:hidden; border-radius: 14px; box-shadow: -5px 5px 5px #888888;">[[File:Volcan de Colima 2016-12-17.jpg|250px|alt=17-ти декември 2016 - исфрлање на пепел од вулканот | 17-ти декември 2016 - исфрлање на пепел од вулканот.]]</span>
|}
На 21-ви ноември 2014 година вулканот повторно избувнал. Облак од [[Вулкански пепел|пепел]] бил исфрлен на висина од 5 [[километар|км]] во воздухот, покривајќи ги населбите кои се наоѓале во [[радиус]] од 25 [[километар|км]] со [[Вулкански пепел|пепел]]. Не биле пријавени жртви, и немало евакуации.<ref>{{cite news |url=http://rt.com/news/207835-colima-volcano-eruption-mexico/ |title=Mexican Volcano of Fire spews 5km-high pillar of ash (VIDEOS) |publisher=RT.com |date=November 22, 2014 |accessdate=November 22, 2014}}</ref> Ерупции биле забележани и на 10-ти, 21-ви и 25-ти јануари веќе следната година од кои онаа на 21-ви јануари била најсилна и ги погодила околните населби во [[радиус]] од 24 [[километар|км]].<ref>{{cite web|url=http://www.nydailynews.com/news/world/video-mexico-colima-volcano-erupts-enormous-cloud-ash-article-1.2087970|title=VIDEO: Mexico’s Colima Volcano spews enormous cloud of ash|work=NY Daily News}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-30980212|title=Footage of huge ash plume as Mexico's Colima volcano erupts|publisher=BBC News|date=25 January 2015|accessdate=27 January 2015}}</ref> </div>
<hr style="height:5pt; visibility:hidden;" />
<div style="text-align:justify;">На 10-ти јули 2015 година, имало уште една еурпција. Потоа уште една се случила на 25-ти септември 2016 година исфрлајќи [[Вулкански пепел|пепел]] и чад над 3000 [[метар|м]] во воздухот. Во текот на 2016 година вулканот исфрлал облаци од [[Вулкански пепел|пепел]] еднаш до двапати дневно. На 18-ти декември 2016 година имало дури три ерупции. Исфрлениот [[Вулкански пепел|пепел]] достигнал далечина и до 2 [[километар|км]] во воздухот.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/aponline/2016/12/18/world/americas/ap-lt-mexico-volcano.html| title=Mexico's Colima Volcano Spews Ash, Vapor a Mile Into the Air| publisher=New York Times| date=December 18, 2016| accessdate=December 18, 2016}}</ref></div>
<hr style="height:5pt; visibility:hidden;" />
<div style="text-align:justify;">Уште една ерупција се случила во 6:27 [[минута|мин]]. на 18-ти јануари 2017 година. Оваа ерупција била пропратена со силна експлозија, и избувнала [[Вулкански пепел|вулкански пепел]] до 4 [[километар|км]] во височина над [[кратер|кратерот]].</div>
 
== Вулканолошки центар==