Википедија

Македонски Албанци: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 10:
}}
 
'''Македонски Албанци''' или '''Албанци во Македонија''' ({{lang-sq|Shqiptarë në Maqedoni}}) — најголемата малцинска заедница во [[Македонија]]. Вкупниот број на Албанците во Македонија е 509.083 жители, што преставува околу 25% од населението. Албанското малцинство живее претежно во северозападниот дел на Македонија. Најголеми албански заедници се во околината на градовите [[Тетово]] (70% од вкупното население), [[Гостивар]] (56%), [[Дебар]] (58%), [[Струга]] (56%) и [[Кичево]] (31%).<ref>[http://www.stat.gov.mk/pdf/kniga_13.pdf 2002 Census results]</ref>.
 
Албанци во Македонија почнале да се доселуваат поинтензивно дури после средината на [[18 век|XVIII век]]. Според отоманскиот попис на населението од [[1430]] - –[[1431]], во Македонија воопшто немало воопшто Албанци. Веќе од средината на [[XV век]], со [[исламизацијаислам]]таизацијата на Албанците, тие во мал број почнале да доаѓаат во Македонија како турски војници и наеминци, но во многу мал број. Во отоманскиот попис од [[1452]] - –[[1453]] година, се забележани само 32 албански семејства на територијата на цела Македонија и тоа 31 семејство во вилаетот [[Калканделен]] ([[Полог]]) и 1едно католичко семејство во [[Скопје]].
 
Денес, тие слободно го развиваат и афирмираат својот национален идентитет како што се јазикот и културните традиции. [[Албанскиот јазик]] е присутен на сите нивоа во просветниот процес, од основно, средно до високо образование. Во Скопје и Тетово постои и албански театар. Албанците имаат и свој национален празник ([[28 ноември]] - – [[Ден на албанското знаме]]). Тие се присутни и активно учествуваат во политичкиот живот на Македонија.
 
== Население ==
Според официјалните податоци од југословенските пописи, кои се одржувале на секои 10 години, Албанците сочинувале 12% од вкупното население на Македонија во [[1953]] година. Населението се зголемило на 19% во [[1961]] година. Во 1971 е забележан пад на 17%. Тие сочинувале 19,7% во [[1981]] година и 21% во [[1991]].<ref name="Ortakovski">Vladimir Ortakovski (2001): Interethnic relations and minorities in the Republic of Macedonia, Sts. Cyril and Methodius University, Skopje</ref>. На последниот попис во 2002 година, албанското население изнесувало 25% од вкупното населние на Македонија.
 
:''Бројот на Албанците во Македонија''
Ред 161:
|}
 
== Историја ==
Албанци во Македонија почнале да се доселуваат поинтензивно дури после средината на [[18 век|XVIII век]]. Според отоманскиот попис на населението од [[1430]] - [[1431]], во Македонија немало воопшто Албанци. Веќе од средината на [[15 век]], со [[исламизацијаислам]]таизацијата на Албанците, тие во мал број почнале да доаѓаат во Македонија како турски војници и наеминци, но во многу мал број. Во отоманскиот попис од [[1452]] - [[1453]] година, се забележани само 32 албански семејства на територијата на цела Македонија и тоа 31 семејство во вилаетот [[Калканделен]] ([[Полог]]) и 1 католичко семејство во [[Скопје]]. Овие Албанци веќе во најголем дел биле исламизирани и отоманските власти ги обележувале како ''„Арнаути“'' или ''„Арбанаси“'', како би се разликувале од староседелското. Имено, во пописните тефтери, отоманците на личните имиња на албанците додавале “Арбанас“ или „Арнаут“ за да ги разликуваат од староседелците, за кои немало никакви придавки за народност.
 
Отоманскиот попис од [[1467]] - [[1468]] година забележува само 84 албански домаќинства на територијата на цела Македонија и тоа во следниве вилаети<ref>ТДИМН. ОПД, т. III, с. 35–143 (вилает Калканделен), с. 150; ТДИМН. ОПД, т. I, с. 197–199; ТДИМН. ОПД, т. II, с.139–271 (нахия Манастир), с. 271–485</ref>:
Ред 175:
** Нахија Манастир ([[Битола]]) 41 домаќинство
 
Албанците дошле на границите на Македонија во [[1572]] година. [[Французи]]нот [[Филип Канаје]] го опишал заземањето на [[Качаник]] од страна на неколку, како што лично запишал, ''„албански групи на убијци и разбојници“'' во [[1572]] година.<ref>''Френски пътеписи за Балканите, с.140.''</ref> во [[1572]] година. Во [[1595]] година за прв пат во историјата е забележана албанска разбојничка група која опљачкала неколку полошки села, а многу селани ранила и испоубила.<ref>''Ј. Трифуноски, Полог, стр. 38''</ref>.
 
Првото населување на Албанци во македонско село, временски датира три години пред почетокот на [[17 век|XVII век]] и тоа било во областа на Дебар. Според отомански документ од [[1597]] година, околу 10.000 албански разбојници од северна [[Албанија]], ограбиле и изгореле 27 села во [[западна Македонија]], а во шест од тие села, во [[дебар]]ската област, се заселиле првите македонски Албанци<ref>''Шопова, Д. Цит. съч., с. 83''</ref>.
 
=== Албанско населување во скопската област ===
[[Податотека:Srpski izvestaj za sudir na turska vojska so Arnautite, 1912.JPG|мини|Српски извештај за судир на турската војска со арнаутските бунтовници. (7 мај 1912)]]
 
Во отомански документ од [[1595]] година за прв пат е забележано присуство на ''„арнаутски разбојнички групи“'' во скопската област<ref>''Шопова, Д. Цит. съч., с. 78-79''</ref>, но без албанско населување. Албанците почнале постепено да ги освојуваат високите планински македонски села од [[Скопска Црна Гора]] дури кон крајот на [[17 век|XVII век]]<ref>''Материали, 536. / “АРНАУТИ“ Васил Кънчов, "Македония. Етнография и статистика" (с 11 карти), Издава Българското книжовно дружество в София, 1900 година, Част първа.Народи в Македония. Арнаути., стр. 83-100''</ref>.
 
Ред 267 ⟶ 268:
:''За повеќе видни личности видете го [[:Категорија:Македонски Албанци|списокот на македонски Албанци]].''
 
* [[Луан Старова]] - македонски академик.
* [[Арбен Џафери]] - македонски политичар.
* [[Али Ахмети]] - македонски политичар.
* [[Ибе Паликуќа]] - народен херој на Македонија.
* [[Џемаил Хасани]] - балист.
* [[Ресул Шабани]] - македонски писател и преведувач.
* [[Али Алиу]] - македонски писател, книжевен критичар и историчар и преведувач.
* [[Адријан Гаџа]] - македонски и албански пејач.
* [[Арбен Шаќири]] - македонски рок музичар.
* [[Артим Шаќири]] - македонски фудбалер.
 
== Наводи ==
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Македонски_Албанци“