|
== Рани години ==
Басов бил роден во градот [[Усмањ]], сега [[Липецка област]] во 1922.<ref name=AC /> Завршил со училиштето во 1941 во [[Воронеж]] и подоцна бил повикан да служи во војска во кибишевската воено-медицинска академија. Во 1943 ја напуштил академијата и служел во [[Црвената армија]]<ref name=AC /> учествувајќи во [[Втората светска војна]] со [[Првиот украински фронт]].
Basov was born in the town [[Usman (town)|Usman]], now in [[Lipetsk Oblast]] in 1922.<ref name=AC /> He finished school in 1941 in [[Voronezh]], and was later called for the military service at [[Kuibyshev Military Medical Academy]]. In 1943 he left academy and served in the [[Red Army]]<ref name=AC /> participating in the [[Second World War]] with the [[1st Ukrainian Front]].
== Професионална кариера ==
Басов дипломирал во [[Национален институт за нуклеарно истражување|Националниот институт за нуклеарно истражување]] во Москва во 1950. Потоа работел како професор и исто така работел и во [[Лебедеев институт за физика|Лебедеевиот институт за физика]], каде го бранел својот есеј за ''[[Кандидат на науки]]'' во 1953 и есеј за ''[[Доктор на науки]]'' во 1956. Басов бил директор на Лебедеевиот институт за физика од 1973 до 1988. Бил избран за дописен член на [[Советска академија на науки|Советската академија на науки]] во 1962 и [[академик]] на академијата во 1966. Во 1967, бил избран за член на президиумот на академијата (1967—1990) и од 1990 бил советник на президумот на Советската академија на науки. Бил почесен претседател и член на Минхенската меѓународна академија на науки.<ref>http://www.ias-icsd.org/resources/ICSD-IAS-Founding-Members-1989.pdf</ref><ref>http://www.ias-icsd.org/history.html</ref> Бил на чело на лабораторијата за квантна радиофизика во Лебедеевиот институт за физика сè до неговата смрт во 2001.<ref name=i-lasers/>
Basov graduated from [[Moscow Engineering Physics Institute]] (MEPhI) in 1950. He then held a professorship at MEPhI and also worked in the [[Lebedev Physical Institute]] (LPI), where defended a dissertation for the ''[[Candidate of Sciences]]'' degree (equivalent to [[PhD]]) in 1953 and a dissertation for the ''[[Doctor of Sciences]]'' degree in 1956. Basov was the Director of the LPI in 1973–1988. He was elected as [[corresponding member]] of the [[USSR Academy of Sciences]] ([[Russian Academy of Sciences]] since 1991) in 1962 and [[academician|Full Member]] of the Academy in 1966. In 1967, he was elected a Member of the Presidium of the Academy (1967—1990), and since 1990 he was the councillor of the Presidium of the USSR Academy of Sciences. He was Honorary President and Member of the [[International Academy of Science, Munich]].<ref>http://www.ias-icsd.org/resources/ICSD-IAS-Founding-Members-1989.pdf</ref><ref>http://www.ias-icsd.org/history.html</ref> He was the head of the laboratory of quantum radiophysics at the LPI until his death in 2001.<ref name=i-lasers/>
=== Противракетна одбрана ===
Basov'sПридонесот contributionsна toБасов theза developmentравојот ofна theласерот laserи and maserмазерот, whichкој wonму himја theдонел [[NobelНобеловата Prizeнаграда]] inво 1964, led toго newдонел missileдо defenseнова initiativesпротивракетна seekingодбранбена toиницијатива employза themвработување.<ref>[http://books.google.com/books?id=fnqN-1UaNI4C "Soviet ballistic missile defense and the Western alliance"], David Scott Yost. Harvard University Press, 1988. ISBN 0-674-82610-8, ISBN 978-0-674-82610-6. p. 58</ref>
== Политика ==
HeТој enteredсе politicsзамешал inво 1951{{clarify|date=Decemberполитиката 2012}}во and1951 becameи aстанал memberчлен ofна parliamentпарламентот (the [[SovietСоветскиот of the UnionСојуз]] of theна [[SupremeВрховниот Sovietсовет ofна theСоветскиот Soviet Union|Supreme SovietСојуз]]) inво 1974.<ref name=AC>[http://books.google.com/books?id=3-G3vi5av28C "A century of Nobel Prizes recipients: chemistry, physics, and medicine"], Francis Leroy. CRC Press, 2003. ISBN 0-8247-0876-8, ISBN 978-0-8247-0876-4. p. 174-175</ref> FollowingПо [[U.S.говорот President]]на американскиот претседател [[RonaldРоналд ReaganРеган]]'s speech onза [[StrategicСтратешката иницијатива Defenseза Initiative|SDIодбрана]] inво 1983, BasovБасов signedпотпишал aписмо letterзаедно alongсо withдруги otherсоветски Sovietнаучници scientistsкои condemningја theподдржувале initiativeиницијативата, whichкое wasбило publishedобјавено inво theвесникот "New York Times".<ref name=TS>[http://books.google.com/books?id=J6cx2ZOixcYC "The strategic defence initiative: US policy and the Soviet Union"], Mira Duric. Ashgate Publishing, Ltd., 2003. ISBN 0-7546-3733-6, ISBN 978-0-7546-3733-2. p. 43-45</ref> InВо 1985 heобјавил declaredдека theСоветскиот SovietСојуз Unionне wasбил capableспособен ofда matchingги SDIисполни proposalsпредлозите madeдадени byод theСАД U.Sза Стратешката иницијатива за одбрана.<ref name=TS />
{{clarify|date=December 2012}}
== Книги ==
*N. G. Basov, K. A. Brueckner (Editor-in-Chief), S. W. Haan, C. Yamanaka. ''InertialИнтерно-ограничена Confinement Fusionфузија'', 1992, Research Trends in Physics Series published by the American Institute of Physics Press (presently [http://www.springer-sbm.de/index.php?id=121&L=0 Springer], New York). ISBN 0-88318-925-9.
*V. Stefan and N. G. Basov (Editors). ''SemiconductorПолупроводничка Scienceнаука andи Technologyтехнологија'', VolumeТом 1. [[SemiconductorПолупроводник]] [[LasersЛасер]]и. (Stefan University Press Series on Frontiers in Science and Technology) (Paperback), 1999. ISBN 1-889545-11-2.
*V. Stefan and N. G. Basov (Editors). ''SemiconductorПолупроводничка Scienceнаука andи Technologyтехнологија'', VolumeТом 2: [[QuantumКвантни Dotsточки]] andи [[QuantumКвантни Wellsбуни]]. (Stefan University Press Series on Frontiers in Science and Technology) (Paperback), 1999. ISBN 1-889545-12-0.
== Награди и почести ==
* [[Ленинова награда]] (1959)
{{iw-ref|ru|Басов, Николай Геннадиевич}}
* [[Нобелова награда за физика]] (1964, за работата на полето на квантната електроника)
* [[Lenin Prize]] (1959)
* [[Социјалистички трудов херој]] — двапати (1969, 1982)
* [[Nobel Prize in Physics]] (1964, with the pioneering work done in the field of quantum electronics)
* Златен медал од [[Чехословачката академија на науки]] (1975)
* [[Hero of Socialist Labour]] — twice (1969, 1982)
* А. Волтов златен медал(1977)
* Gold Medal of the [[Czechoslovak Academy of Sciences]] (1975)
* [[Калингова награда]] (1986)
* A. Volta Gold Medal (1977)
* [[Советска државна награда]] (1989)
* [[Kalinga Prize]] (1986)
* Ломоносов златен медал, [[Московски државен универзитет]] (1990)
* [[USSR State Prize]] (1989)
* [[Ленинов поредок]] – петпати
* Lomonosov Grand Gold Medal, [[Moscow State University]] (1990)
* [[Меритов поредок за татковината]], 2ра класа
* [[Order of Lenin]] – five times
* [[Патриотски воен поредок]], 2ра класа
* [[Order of Merit for the Fatherland]], 2nd class
* [[Order of the Patriotic War]], 2nd class
== Поврзано ==
*[[Excimer laserЛасер]]
*[[MaserМазер]]
*[[Александар Прохоров]]
*[[Alexander Prokhorov]]
*[[Лебедеев институт за физика]]
*[[Lebedev Institute of Physics]]
== Наводи ==
*[http://novodevichye.com/basov/ Basov's grave]
*[http://www.nature.ru/db/msg.html?mid=1165378&s=120000000 Detailed biography] {{ru icon}}
*[http://nobelprize.org/physics/laureates/1964/basov-bio.html Biography] from theод ''[[Nobel Foundation]]''.
* [http://www.aip.org/history/ohilist/4495.html Oral History interview transcript with Nikolay Basov 14 September 1984, American Institute of Physics, Niels Bohr Library and Archives]
{{Нобелова награда за физика}}
| 