Википедија

Вето: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
MastiBot (разговор | придонеси)
11.372 уредувања
с r2.7.2) (Бот Додава: ko:거부권
с r2.7.3) (Робот: Додава ky:Вето; козметички промени
Ред 1:
Правото на вето на Советот за безбедност при Обединетите Нации се однесува правото на вето кое го имаат само петте постојани членки на Советот за Безбедност при Обединетите Нации (Кина, Франција, Русија, Обединетото Кралство и Соединетите Американски Држави), кое им овозможува да спречат усвојување на „значајна“ нацрт резолуција, без оглед на нивото на меѓународна поддршка на истата. Ветото не се применува при процедурални гласања, што е значајно бидејќи постојаното членство на Советот за безбедност може да гласа против „процедурална“ нацрт резолуција, без да го блокира нејзиното усвојување во Советот.
 
Ветото се употребува кога некоја од постојаните членки т.н. П5, дава „негативен“ гласа за некоја важна нацрт резолуција. Воздржаност или отсуство од гласањето на некоја од постојаните членки не го спречува усвојувањето на некоја нацрт резолуција.
 
== Потекло на одредбата за вето ==
Ред 39:
 
== Најчести корисници ==
[[ImageПодатотека:UNSC veto.svg|thumb|right|350px|Број на блокирани резолуции од страна на секоја од петте постојани членки на Советот за безбедност помеѓу 1946 година и 2007 година.<ref name=GlobalPolicyForum>[[Global Policy Forum]] (2008): "[http://www.globalpolicy.org/security/data/vetotab.htm Changing Patterns in the Use of the Veto in the Security Council]". Retrieved 30 December 2008.</ref>]]
 
Скоро половина од поставените вета во историјата на Советот за безбедност биле поставени од Советскиот Сојуз, од кои повеќето пред 1965 година. По искористувањето на првото вето во 1946 година, Русија е најчестиот корисник на ова право.
Ред 45:
Помеѓу 1946 и 2007 година, биле искористени 384 права на вето. За тој период, ветото било користено на следниов начин:
* САД искористиле 82 права на вето, најчесто како поддршка за Израел, помеѓу 1946 и 2007 година.. Последното американско вето во врска со Израел се случи во 2011 година.
* Русија / Советскиот Сојуз го има искористено ветото 123 пати, најмногу од сите пет постојани членки на Советот за безбедност.
 
== Анализа на земји ==
Ред 84:
Поддржувачите на правото на вето веруваат дека тоа и исто толку потребно во моменталната геополитичка слика, и дека без правото на вето, Советот за безбедност ќе биде отворен за демократско одлучување со „мнозинско гласање“ за прашања кои можат да се одразат на глобално ниво – одлуки кои можат да бидат насочени кон интересите на постојана членка.
 
Дискусиите за подобрување на ефективноста и одговорноста на ОН за меѓународните закани кон безбедноста често споменуваат реформи на правото на вето од СБОН. Предлозите вклучуваат: Ограничување на употребата на вето за битни национални безбедносни прашања; Барање на согласност од повеќе држави пред употребата на вето; Целосно укинување на ветото. Сепак, било каква реформа на правото на вето ќе биде многу тешка, ако не и невозможна. Всушност, Член 108 и 109 од Повелбата на Обединетите Нации им доделува право на вето кон било каква измена на Повелбата од страна П5, барајќи од нив одобрување на било какви модификации врз правото на вето на СБОН, која тие самите ја поседуваат: Многу е неверојатно дека некоја од П5 би прифатила реформа на Повелбата на ОН, што би можела да биде одлучувачка за нивните национални интереси.
 
Сепак, се тврди дека моменталното право на вето од страна на СБОН, е во основа небитно.. Со усвојувањето на резолуцијата „Обединување на Мир“ на 3 ноември 1950 година од страна на Советот, беше појаснето дека според Повелбата на ОН, П5 не можат да го спречат Генералното собрание на ОН да превзема некакви или целосни дејствија кои би биле потребни за враќање на меѓународниот мир и безбедност, во случаи кога СБОН нема да успее да ја изврши својата „основна одговорност“ на одржување на мирот. Ваквото толкување повеќе го прикажува Генералното собрание на ОН како „последниот одговорен“ – отколку како „секундарниот одговорен“ – за прашања поврзани со меѓународниот мир и безбедност, од Повелбана на ОН. Иако на различни јазици, разни високи извештаи јасно ја посочуваат резолуцијата „[[Обединување за мир]]“ како извор на потребниот механизам на ГСОН за неприфаќање на било какво вето поставено од СБОН, што претставува повеќе од одложување на дејствувањето на ОН.
 
Заканата од користење на ветото од П5 доведе до усвојување на, според некои коментатори, незаконски резолуции кои ја прекршуваат Повелбата на ОН. На пример, резолуцијата 1422 од 2002 година на СБОН, обновена преку резолуцијата 1487 од 2003 година, беше насочена кон изземање на мировниците и друг воен персонал кој врши операции одобрени од Советот за безбедност, од надлежноста на Меѓународниот Суд за Криминал, за период од 12 месеци. Резолуцијата 1422 беше усвоена како последица од ветото на САД од 30 јуни 2002 година насочено кон обновување на мировните операции во Босна и Херцеговина, држава членка на римскиот статут на МСК.
Постоеше дискусија за зголемување на бројот на постојани членки. Земјите кои ги упатија најсилните барања за тоа се [[Бразил]], Германија, Индија и Јапонија. Навистина, [[Јапонија]] и Германија се втори и трети најголеми финансиери на ОН, додека Бразил, најголемата Јужноамериканска држава, и [[Индија]], најголемата светска демократија и втора најнаселена земја, се два од најголемите придонесувачи на трупи во мировните мисии на ОН. Овој предлог наиде на противење од група на земји наречена Обединување за консензус. На 21 септември 2004 година, државите од Г4 објавија заедничка изјава во која взаемно се поддржуваат во нивното барање за статус на постојани членки, заедно со две африкански држави. Секој таков предлог би вклучил изменување на Повелбата на ОН, и како таков би требало да биде прифатен од две третини од Генералното Собрание (128 гласа), како и од сите постојани членки на Советот за безбедност.
 
== Белешки ==
{{reflist}}
 
== Дополнителна литература ==
 
* {{cite book |editor= Vaughan Lowe, Adam Roberts, Jennifer Welsh and Dominik Zaum |title=[http://ukcatalogue.oup.com/product/9780199583300.do The United Nations Security Council and War: The Evolution of Thought and Practice since 1945], ''Oxford University Press, 2008''}} ISBN 978-0-19-953343-5 (hardback); ISBN 978-0-19-958330-0 (paperback). [http://www.oup.com/us/catalog/general/subject/Politics/InternationalStudies/?view=usa&ci=9780199583300#Description ''US edition.''] [http://books.google.com/books?id=LBW7AAAAIAAJ&q=United+Nations+Security+Council+and+War&dq=United+Nations+Security+Council+and+War&hl=en&src=bmrr&ei=0DiKTZHyLsaChQepm62kDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC0Q6AEwAA ''On Google''].
* David Malone (ed), ''The UN Security Council: From the Cold War to the 21st Century'', Lynne Rienner, Boulder, Colorado, 2004. ISBN 1-58826-240-5 (paperback).
 
== Надворешни врски ==
* [http://www.slate.com/id/2080036/ Can You Bypass a U.N. Security Council Veto?] — ''[[Slate (magazine)|Slate]]'' magazine
* [http://www.peace.ca/securitycouncilveto.htm Security Council veto power usage] — Peace.ca
Ред 130:
[[kk:Вето]]
[[sw:Veto]]
[[ky:Вето]]
[[lt:Veto]]
[[nl:Vetorecht]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Вето“